Morgunblaðið - 02.12.1993, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1993
Eru ljóðstafír og rím aðhlátursefni?
eftir Guðmund
Guðmundarson
Það virðist svo að listir verði oft-
ast tískunni að bráð.
Nú er svo komið í ljóðagerðinni
að allir geta lýst sig skáld og meiri-
hluti þeirra, sem hljóta ljóðskálda-
styrk, eru slíkir afburða snillingar
að enginn kann eitt einasta ljóð
eftir þá.
Amsúgur fyrri skáldakynslóða
virðist orðinn að einskonar væng-
blaki þúfutittlinga, sem þykjast
vera að umskapa eina okkar merk-
ustu menningararfleifð.
Það allra verstá er að blessuð
'oörnin halda að þau séu að yrkja
ljóð, þegar þau skrifa einhverjar
hugdettur lóðrétt á blað og bama-
blöðin og Mogginn birta að sjálf-
sögðu ljóð eins og þetta:
I bréfinu frá Sigga
í fríinu okkar var
ofsalega gaman en ég
sá þig ég var strax
skotinn í þér ó ó ó ó ó
Elskan giftum okkur
strax fórum svo
til London mín
kæra Lísa.
Kær kveðja
Siggi
' Það er ung stúlka, sem sendi
Mogganum þetta ljóð.
Mér er spurn: Er einhveiju barni
greiði gerður með því að birta fram-
angreint rugl sem ljóð? Að sjálf-
sögðu er þetta ekkert lakara en
ruglið sem alstaðar veður uppi og
sannar að búið er að rugla börnin
gjörsamlega í ríminu, „svo sem þú
sáir muntu uppskera". Það er tím-
anna tákn að framangreindar hug-
leiðingar teljist „ljóð“ og sannar að
arfabeð óljóða blómstrar í hug og
hjarta barnanna.
Á villigötum
Nú geta hámenningarvitarnir séð
blasa við hvarvetna ávöxt niðurrifs
starfseminnar í ljóðagerðinni.
Framangreint „ljóð“ er sígilt dæmi
um þá ljóðfölsun, sem þeir er
ritstýra barnaefni telja sér sæmandi
að birta. Það er margsannað að
lestrarkunnáttu fer síhrakandi,
utanbókarlærdómur forsmáður eða
bannfærður (til að ofgera ekki
börnunum). Jafnframt er armasta
lágkúra hafin til vegs og virðingar.
Æskan telur sér því óviðkomandi
„rusl“ eins og ljóðstafí og rím og
er á algjörum villigötum í
ljóðlistinni.
Á árum áður birtu barnablöðin
stundum fyrriparta af vísum, sem
börnin áttu að botna og veittu síðan
verðlaun fyrir þá bestu. Þetta er
að sjálfsögðu úrelt og ekki
samboðið menningunni og
kistulagningu rímsins.
Ferskeytlur og fíflskapur
Ánægjulegt er þó að lausavísur
blómstra enn og gleðja allan
landslýð. Ferskeytlurnar fljúga enn
um landið allt og miðin og njóta
„Það ætti öllum að vera
ljóst að í ljóðagerðinni
er um þessar mundir
starfað eftir fölsuðu
forriti og háðungin
blasir hvarvetna við.“
sömu vinsælda og áður, þrátt fyrir
„kistulagningu ríms“.
Nú snýst dæmið skyndilega við.
Aðhlátursefnið verða einmitt
óljóðin. Samkvæmt venju þorir
enginn samt að stinga á graftarkýli
óljóða af hræðslu við hina
sjálfskipuðu menningarpostula.
Hins vegar gerist áleitin sú
spurning: Hvar og hvenær fengu
formbyltingarmenn, sem nú ráða
lögum og lofi í ljóðagerðinni,
löggildingu á umsýslu við útför
ljóðstafa og kistulagningu rímsins?
Við íslendingar getum einir þjóða
í víðri veröld haldið á loft
ævafornum kyndli germanskrar
Ijóðmenningar, kliðmjúkum bragar-
háttum, ljóðstöfum og sannri lýrík!
í stað þess að kynna loga þessa
kyndils með stolti er verið að lepja
upp allskonar lágkúru annarra
þjóða og ég vil bæta við fíflskap
og ruslahauga-list. Þetta blasir því
miður við á ótal sviðum lista.
Blómstrandi meðalmennska og
lágkúra.
Það hefir oft verið sagt við mig.
Blessaður vertu ekki að hafa
Guðmundur Guðmundarson
áhyggjur af ljóðagerðinni. Þetta
gengur yfir og jafnar sig.
Sannleikurinn er hins vegar sá að
ástandið hefur farið hríðversnandi
síðustu áratugi. Og þjóðin lætur
þennan faraldur að mestu
afskiptalausan. Útför ljóðstafa og
ríms er þrælskipulögð og allskonar
náhrafnar krunka í hlaðvarpanum.
Lífæð þjóðmenningar er og
verður tungumálið sjálft og varð-
veisla þess. — Ungu skáldin hafa
mörg ánetjast allskonar félags-
legum viðhorfum um málnotkun og
hundsa algjörlega viðteknar reglur,
brjóta allar hefðir og afneita
vitrænni notkun ísl. tungu.
Myndrænar líkingar þeirra eru
oftar en ekki innantómur vaðall og
rugl, sem þeir stundum skilja alls
ekki sjálfir. Þeir hampa með glotti
andlegri úrkynjunarstefnu.
Námskrá grunnskóla er svo opin,
að hver skóli virðist geta ráðið sinni
málfræðikennslu, sem víða reynist
bágborin, enda fer málsmekk sífellt
hrakandi hjá yngri kynslóðinni. Nú
er svo komið að þriðja hverju barni
tekst ekki að ljúka skyldunámi!
Allt ber að sama brunni.
Þótt eitthvað sé gutlað við að
kenna bömum hin snjöllu ljóð
góðskáldanna, þá er þeirri
spurningu ósvarað, hvers vegna í
ósköpunum Ijóðagerð bama er
aðallega endalaust sullumbull!
Einhvers staðar leynist slæm
brotalöm.
Ég hef oft áður vakið athygli á
því að til þess að yrkja ljóð rímuð
eða órímuð, sem standa undir nafni,
þurfa menn að vera gæddir
skáldgáfu og aga. Það ætti öllum
að vera ljóst að í ljóðagerðinni er
um þessar mundir starfað eftir
fölsuðu forriti og háðungin blasir
hvarvetna við.
Ég tel einnig að nú séu allra
síðustu forvöð að kasta bjarghringi
í óljóðaleirpytt æskunnar og vil
ekki trúa öðru en flestir þeir, sem
hlut eiga að máli, séu tilbúnir að
hefja leiftursókn til bjargar íslenskri
ljóðhefð.
Ræðið málin! Látið í ykkur heyra!
Krefjumst þess að æskunni sé
kynntur menningararfurinn — ekki
arfínn. Hefjum leiftursókn
ljóðhefðinni til bjargar!
Höfundur er framkvæmdastjóri í
Reykjavík.
RADA UGL YSINGAR
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Markaðsfulltrúi
Starfsmaður óskast í hálft starf við sölu
og markaðsmál.
Viðkomandi þarf að geta hafið störf sem
allra fyrst.
Umsóknum, merktum: „Markaðsmál", skal
skila á skrifstofu Þjóðleikhússins, Lindar-
götu 7, fyrir 7. desember nk.
TIL SÖLU
Fasteignir til sölu
Fiskveiðasjóður íslands auglýsir til sölu fast-
eignirnar Hafnarbraut 2 og Hafnarbraut 4 á
Bakkafirði (saltfiskverkunarhús) áður eign
Útvers hf.
Tilboð í eignirnar óskast sendar á skrifstofu
sjóðsins fyrir kl. 12.00, 17. desember nk.,
merkt: „Bakkafjörður".
Nánari upplýsingar um eignirnar og þann
búnað, sem þeim fylgir, veitir Ragnar Guð-
jónsson á skrifstofu sjóðsins, Suðurlands-
braut 4, Reykjavík, í síma 679100.
Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði
sem er eða hafna öllum.
Fiskveiðasjóður Islands.
FÉLAGSSTARF
Félag sjálfstæðismanna
f Háaleitishverfi
Aðalfundur félagsins verður haldinn fimmtudaginn 9. desember
í Valhöll. Fundurinn hefst kl. 18.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
Útboð
- stækkun leikskóla
Bæjarsjóður Garðabæjar óskar eftir tilboðum
í gerð sökkla og grunnlagna fyrir viðbyggingu
leikskólans Lundabóls.
Helstu stærðir og magntölur eru:
★ Flatarmál 146fm
★ Steypa 25 rm
Verkinu skal lokið 01.02. 1994.
Útboðsgögn verða afhent á bæjarskrifstof-
unum í Garðabæ, Sveinatungu við Vífils-
staðaveg, frá og með fimmtudeginum 02.12.
1993 gegn 5.000 kr. skilatryggingu.
Tilboðum skal skila fyrir kl. 14.00 þann 07.12.
1993 á skrifstofu bæjarverkfræðings.
Bæjarverkfræðingurinn í Garðabæ.
Fyrirtæki óskast
Traust og rótgróið fyrirtæki leitar að rekstrar-
aðila í heildsölu eða smásölu til sameiningar
eða kaups, má þarfnast flutnings.
Vinsamlegast sendið upplýsingar til auglýs-
ingadeildar Mbl. fyrir 8. des. '93, merktar:
„Lausn - 10984". Fyllsta trúnaði heitið.
ATVINNUHÚSNÆÐI
jr
f Listhúsinu í Laugadal
Verslunarhúsnæði til leigu á besta stað í
húsinu (við innganginn), 50 m2.
Vinnustofa til leigu í austurenda hússins með
stórum gluggum og tveimur inngöngum.
Upplýsingar hjá Tryggva Árnasyni í símum
32886 og 680166.
Uppboð á lausafjármunum
Eftirtaldar bifreiðar verða boðnar upp á
Bjarnabraut 2, Borgarnesi, fimmtudaginn
9. desember 1993, kl. 10.30.
GY-091, GP-855, GD-566, FÖ-562, EG-039,
BV-335, AA-425, ET-595, II-782, KD-621.
Einnig verður þá boðið upp eftirtalið lausafé:
Fjórhjólið ÞA-009.
Vænta má að greiðsla verði áskilin við ham-
arshögg.
Sýslumaðurinn í Borgarnesi,
1. desember 1993.
Smá auglýsingar
St. St. 5993120219 X
I.O.O.F. 5= 1751128'/2= M.A.
I.O.O.F. 11 = 17512028'A= EK
Aglow, kristileg
samtök kvenna
Jólafundurinn veröur í kvöld kl.
20.00 í Sóknarsalnum, Skipholti
50a. Gestur fundarins er sr.
Halldór Gröndal. Allar konur eru
velkomnar. Þátttökugjald 300 kr.
Aðaldeild KFUM,
Holtavegi
Fundur í kvöld kl. 20.30.
AD félagar annast efnið
„Úr baðstofunni."
Athugið að áður auglýst fundar-
efni verður flutt 13. janúar 1994.
Allir karlmenn velkomnir.

Góðtemplarahúsið,
Hafnarfirði
Félagsvist í kvöld, fimmtudaginn
2. desember. Byrjum að spila
kl. 20.30 stundvíslega.
Allir velkomnir.
Hjálpræðis-
herinn
Kirkjusfræli 2
Lofgjörðarsamkoma í kvöld,
fimmtudagskvöld, kl. 20.30.
Föstudag kl. 23.00 Gospelsam-
koma. Gospelkórinn syngur.
Mæjor Kristian Bakken frá Nor-
egi talar á þessari samkomu.
Allir velkomnir.
Orð lífsins,
Grensásvegi8
Almenn samkoma í kvöld kl.
20.30. Allir velkomnir!
<c >»
Frá Sálarrannsókna-
félagi íslands
Byrjendanámskeið
Mike Wilcocks heldur námskeið
fyrir byrjendur í andlegum fræð-
um laugardaginn 4. og sunnu-
daginn 5. desember frá kl. 10-17
báða dagana ef næg þátttaka
fæst. Bókanir í símum 618130
og 18130.
Stjórnin.