Morgunblaðið - 19.12.1993, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1993
B 5
eftir Vernharð Linnet
ÞEIR íslendingar sem nú eru komnir yfir þrítugt og
eitthvað hafa fylgst með tónlist þekkja flestir Halldór
Pálsson saxófónleikara. Þeir sem yngri eru og hafa
aldrei heyrt á hann minnst eiga þess nú kost; því
fyrsti diskur hans, Gullinn sax, kom út í byrjun desem-
ber. Halldór, sem búið hefur í Svíþjóð í nær tvo ára-
tugi brá sér heim af því tilefni, en gerði stuttan stans
því vinna beið í Svíþjóð. Ég hitti Halldór daginn áður
en hann hélt af landi brott.
etta er hljóð-
færatónlist
fyrst og fremst,
þó eru tvö lög
sungin til að
krydda tónlist-
ina aðeins og er það gamall
góður vinur minn sem syng-
ur: Niels Landgren. Hann
er fantabásúnuleikari, eins
og margir vita og auk þess
er hann í hópi vinsælustu
söngvara Norðurlanda. Lög-
in eru öll eftir Jóhann G.
Jóhannsson. Ég hef þekkt
Jóhann í mörg ár og ég spil-
aði á síðustu plötu hans. Þá
kom til tals að ég blési lögin
hans inn á disk. Við ræddum
þetta mál síðan við og við
og að lokum blasti alvaran
við. Jói stakk upp á eitthvað
um tuttugu lögum og ég
valdi úr. Það er ekkert grín
að blása lög eins og þessi,
þar sem textinn skiptir svo
miklu máli. Stan Getz og
Dexter Gordon kunnu alltaf
textana við ballöðurnar sem
þeir léku og ég kynnti mér
vel textana við lögin á Gulln-
um saxi.
Halldór er orðinn 47 ára
og hefur búið í Svíþjóð í 18
ár. Ætli hann sé þá orðinn
meiri Svíi en íslendingur?
— Nei, það held ég nú
ekki. Ég verð aldrei meiri
Svíi en Islendingur. Það er
mér ómögulegt. Hér eru all-
ir ættingjar mínir og allir
góðu gömlu vinirnir. Móðir
mín er á lífi og ég á upp-
komna dóttur hér. I Svíþjóð
á ég níu ára strák með ís-
lenskri konu og hann kemur
alltaf með mér heim. Fínn
ferðafélagi. Fílingurinn
verður sterkari til fóstur-
jarðarinnar þegar maður
eldist — taugin rammari er
dregur mann heim.
Islendingar muna þig allt-
af fyrst og fremst sem djass-
leikara og þegar fyrsti sóló-
diskur þinn kemur út er það
djassaður poppdiskur.
— Ég hef alltaf átt dálít-
ið erfitt með að setja merk-
imiða á tónlist mína. Ég
bara spila músík.
Ég byijaði mjög ungur
að læra á hljóðfæri. Fyrst á
blokkflautu hjá Gísla Ferd-
inandssyni og svo fór ég í
píanótíma. Pabbi, sem var
organisti, vildi það. Mig
langaði þó alltaf í saxófón
— tónninn heillaði mig og
svo var hljóðfærið svo flott.
Eftir að ég fékk saxinn fór
ég í tíma hjá Englendingi
sem hér var og síðan hjá
Gunnari Ormslev. Hann
hafði mikil áhrif á mig. Ég
lærði fyrst og fremst af að
hlusta á hann spila — og
menn á borð við Andrés Ing-
ólfsson og Rúnar Georgs-
son. Rúnar var náttúrubarn,
sem kunni þetta allt án þess
að vita það. Gunnar ráðlagði
mér að kaupa saxófónskóla
Jimmys Dorseys og af hon-
um lærði ég mikið og hann
á ég enn. Eftir að ég lauk
Gaggó Aust innritaði ég mig
í tónlistarskólann á flautu
og það hefur oft bjargað
mér í harðri samkeppni að
geta spilað á flautuna.
Nokkrum vikum eftir að
ég fékk saxófóninn, þá var
ég 14 ára, stofnaði ég hljóm-
sveit í Gaggó Aust ásamt
Úlfari Sigmarssyni og fleir-
um: Ponix. Við spiluðum á
skóladansleikjum og í Gúttó
og á Vellinum. Svo fékk ég
stóra sénsinn, kornungur og
tiltölulega nýbyijaður að
spila. Svavar Gests réði mig
í hljómsveit sína á Hótel
Sögu. Það var háskóli út af
fyrir sig. Magnús Ingimars-
son var útsetjari og kenndi
mér margt um djassfraser-
ingar. Svavar var frábær
hljómsveitarstjóri og það var
alltaf stíll yfir hljómsveit-
inni. Hann var ekta proffi,
fyrstur með hljómsveit-
arsjóvin og ekta kómíker.
Við spiluðum m.a. á hér-
aðsmótum Sjálfstæðis-
flokksins. Ég gleymi aldrei
flugferð til Hafnar í Horna-
firði. Það var blindþoka og
við urðum að fljúga til Egils-
staða áður en við komumst
til Hafnar. Það voru flestir
bæði flughræddir og flug-
veikir þegar við lentum.
Áður en ballið hófst varð
Jóhann Hafstein að flytja
ræðu. Hann kunni á fólkið
og þrumaði eitthvað yfir
því, svo var sjóvinu rennt í
gegn og um eittleytið var
loks byrjað að dansa.
Eftir að hafa verið með
Svavari lék ég hér og þar:
á Vellinum og með Óla Gauk
og ár með Lúdó sextettnum
og Stefáni. Blés lengst í altó
og Hansi Jens og Rúni voru
á tenóra. Annars byijaði ég
á tenórsaxófón og hef alltaf
leikið á hann jafnframt al-
tónum. Ég lærði ekki djass-
inn, einn, tveir, þrír, — það
tók mig langan tíma. Ég
hlustaði mikið á plötur.
Fyrsta djassplatan mín var
með Johnny Hodges, og síð-
an kom Earl Bostic, þá Stan
Getz, Gerry Mulligan, Paul
Desmond - löngu 'seinna
John Coltrane. Það var ekki
mikið úrval af plötum á ís-
landi á þessum árum. Ég
get brugðið fyrir mig mörg-
um stílum og ég held að ég
búi mjög að reynslunni af
að spila í ólíkum dansbönd-
um — þú getur ekki lært
slíkt í neinum skóla, þú verð-
ur að standa á senunni og
spila fyrir fólk. í þessum
bransa sem ég er í verða
menn að geta skigt um ham
— en það er ekki alltaf
hlaupið að því.
Ég lærði í fjögur ár í
Bandaríkjunum við Metro-
politan State College í Den-
ver, Colorado, en ástæðan
fyrir að ég valdi þennan
skóla var að systir nún bjó
í Denver. Þarna var ég í
kennaradeild. í Denver var
mikið músíklíf og maður gat
komið með saxinn og fengið
að spila með hinum og þess-
um hljómsveitum. Horace
Henderson, bróðir Fletch-
ers, rak næturklúbb í Den-
ver og hann útvegaði mér
djobb í klúbbnum — ég lék
á föstudags- og laugardag-
snóttum frá tvö til sex og á
sunnudagsnóttum frá tólf til
fjögur. Þarna var gífurleg
stemmning. Ég spilaði
þarna í alls konar böndum
— allt frá bigböndum til
sveitabanda.
Eftir að ég kom heim
kenndi ég tvö ár við Tónlist-
arskólann í Kópavogi. Þá
stofnaði ég hljómsveit með
Úlfari Sigmarssyni og fleir-
um og við kölluðum okkur
Musica Maxima og eftir það
spilaði ég í hálft annað ár
með Ragga Bjarna. Óháð
listahátíð var haldin í Sví-
þjóð og fór ég þangað með
Jakobi Magnússyni, Gunn-
ari Þórðarsyni, Pálma Gunn-
arssyni og fleiri góðum
mönnum. Við settum saman
fönkband í snarheitum ög
spiluðum á Fashing og í
rigatjaldi, þar sem þúsundir
voru að hlusta. Og í Svíþjóð
ílentist ég vorið 1975.
Þegar ég kom fyrst til
Svíþjóðar spilaði ég með
dansböndum um öll Norður-
löndin og bjó eiginlega í
ferðatöskunni — en svo sett-
ist ég að í Stokkhólmi og
þar voru góðir landar, m.a.
Halldór Pálsson
saxófónleikari
hefur getió sér
gott oró i
sœnskum
tónlistarheimi
og lýsir þvi hér
hvaó á daga
hans hefur
drifió frá þvi aó
hann hleypti
heimdraganum
Jón Páll, Pétur Östlund og
Höskuldur Bjömsson. Pétur
spilaði bara djass en Jón og
Höddi voru í lausabransan-
um; leikhús, böll og hitt og
þetta. Það er ekkert auðvelt
að ná í djassdjobb sem eru
vel borguð — þau koma ekki
á færibandi. Það krefst mik-
illa fórna að spila ekkert
annað en djass. Höddi tók
mig með á ýmsar æfíngar
þar sem ég kynntist hljóð-
færaleikurum og gegnum
hann komst ég á snoðir um
að Björn Skifs var að leita
að saxófónleikara og ég spil-
aði fyrir hann og var ráðinn
og þar með komst ég inn í
stúdíómafíuna í Stokkhólmi.
Þegar ég lék með Ragga
Bjarna á Hótel Sögu varð
ég að blása Björns Skifs-
lagið Hooked on a Feeling
heilan vetur. Nú bættust tvö
ár við. Ég fór í tónleikaferð-
ir og lék sjóv með honum
einn og hálfan vetur. Það
var vel borgað djobb. Síð-
ustu árin hef ég m.a. leikið
með stórsveit Leifs Kroners,
sem leikur í stíl Glenns Mill-
ers og Dorsey-bræðra. Við
leikum á alls konar yfir-
stéttarsamkomum; við Nó-
belshátíðir, fyrir Volvó,
bankasamsteypur, um þvera
og endilanga Évrópu. Band-
ið er þrælgott og stundum
höldum við djasstónleika —
en fyrst og fremst er þetta
dansband. Djobbunum hefur
fækkað því það er ekki eins
auðvelt að selja stórsveit og
áður. Svo_ eru það stúdí-
ódjobbin. Ég hef hljóðritað
með hljómsveitum á borð við
ABBA, en þau eru færri en
áður — tölvutæknin hefur
séð fyrir því.
Þegar ég kom fyrst til
Svíþjóðar var allt fullt af
dansstöðum þar sem hljóm-
sveitir léku — nú eru þeir
örfáir. Fólk undir 25 ára
aldri hefur aldrei dansað
eftir lifandi tónlist — það
hefur bara dansað eftir
diskói. Það er alltaf erfiðara
að lifa fyrir tónlistarmenn
og maður verður að fara að
taka völdin í sínar hendur
og finna sér verkefni eins
og ég geri með þessum diski.
Það þýðir ekki að sitja bara
við símann. Maður hefur
gömul sambönd og talar við
fólk og athugar hvort eitt-
hvað sé að gera. Síðutu tvö
ár hef ég verið að undirbúa
hljóðritanir með Pólveija
sem heitir Voyteck Ernest.
Hann er frábær virtúos og
spilaði lengi á hljómborð
með ABBA. Það er djass-
diskur sem við ætlum að
gera, en við notum tölvur
og synþa eins og ég geri á
Gullnum saxi.
Þegar ég kveð Dóra spyr
ég hvað hann ætli að gera
annaðkvöld.
— Ég spila með stórsveit
Leifs Kroners, en um kvöld-
ið þar á eftir veit ég ekki.
Ég hef alltaf lifað frá degi
til dags; en maður venst því
aldrei að vera ríkur í dag
en fátækur á morgun. Þegar
vel gengur er gaman, það
er kominn tími til þess að
ég finni mér minn farveg —
taki málin í eigin hendur.
Höfundur er
(Ijassfrönmthir