Morgunblaðið - 19.12.1993, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ SAMSAFNIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1993
B 35*
Á litlu jólunum árið 1952. Hér er sungið við gítarundirleik fóstrunnar og athygli vekur hið sérkenni-
lega jólatré sem börnin eru að dansa í kringum.
Flaggskip íslenska kaupskipaflotans, Gullfoss, uppljómað í Reykja- Á Austurvelli árið 1976, þegar'
víkurhöfn. kveikt var á óslóartrénu góða.
SÍMTALIÐ
ER VIÐ GUÐLAUGURUNÓLFSDÓTTUR HJÁ
MÆÐRASTYRKSNEFND.
Síminn stopparekki
14349
Mæðrastyrksnefnd.
- Góðan dag, þetta er Kristín
Marja Baldursdóttir blaðamaður á
Morgunblaðinu, er hún Guðlaug
við?
Þetta er hún.
- Jú komdu sæl. Ég var að heyra
að það hefði aldrei verið leitað jafn-
mikið til ykkar og núna fyrir þessi
jól? Eruð þið með einhveijar tölur
þar að lútandi?
Ekki enn, en við finnum að það
hefur orðið mikil aukning frá því
á síðasta ári. í fyrra leituðu til
okkar um 720 einstaklingar, en það
eru helmingi fleiri en komu til okk-
ar árið þar á undan. Á bak við
hvern einstakling er svo fjölskylda,
þannig að þetta er gífurlegur fjöldi.
Það stoppar ekki síminn og það er
mikið álag á okkur eins og er, enda
ekki skrýtið því það eru miklir erf-
iðleikar í þjóðfélaginu.
- Þið getið þá átt von á að helm-
ingi fleiri leiti til ykkar núna en í
fyrra?
Ég held að við hefðum bara ekki
bolmagn til að sinna slíkum fjölda
því við erum bara
sjálfseignarstofn-
un. Það sem við
fáum og treystum
á kemur frá borg-
urunum sjálfum.
- Manstu eftir
öðrum tíma þar
sem ástandið var
svipað og það er
núna?
Já það var á
árunum
1968-69.
- Nú hef ég
heyrt að ykkur
þyki vænt um að
fá nýjan fatnað,
en hvað um pen-
inga?
Við sendum út
lista fyrir 1. des-
ember til 200 fyr-
irtækja, stofnana og einstaklinga
þar sem við báðum um fjárhagsað-
stoð. Síðan hefur fólk komið hér
inn af götunni og gefið fé. Við
treystum á guð og góða menn að
þeir geri það áfram.
- Við skulum segja að ég leitaði
til ykkar. Hvemig bæruð þið ykkur
að?
Við mundum byija á því að
spyija viðkomandi manneskju um
hagi hennar. Hvort hún væri at-
vinnulaus, hvort hún væri með
mikið af börnum og þá á hvaða
aldri, og hvort hún leigði dýrt og
svo framvegis. Aðstæður eru mis-
munandi hjá fólki. Einn hefurþess-
ar áhyggjur og annar hinar.
- Hveijir leita helst til ykkar?
Aðallega einstæðar mæður og
þeir sem lent hafa í erfiðleikum
vegna atvinnuleysis. Það er hópur
sem bæst hefur við. Áður fyrr var
meira um að öryrkjar leituðu til
okkar auk einstæðu mæðranna.
- Hvað fær sá sem leitar til
ykkar?
Hann fær fatnað á bömin og
matarúttekt eftir fjölskyldustærð.
Við viljum að það sé ömggt að
bömin fái að
borða, en víða er
það ekki í lagi.
- Hvað vilduð
þið hjá nefndinni
helst fá frá okkur
borgurunum?
Fá? Það er eng-
in spuming, elsk-
an mín, peninga.
Okkur bráðvantar
peninga. Það hef-
ur svo lítið komið
inn af þeim.
- Eruð þið ekki
með póstgíró-
reikning?
Jú, og númerið
er 36600-5. Svo
treystum við bara
á að guð og góðir
menn hjálpi okk-
ur.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Guðlaug Runólfsdóttir
f

26
M0RGUNBLADID
16
Faði.
F«6t. b«6i a’l«i maiu
aakar uiilOðir láil *itó
i Iðnó.
Fliiri Ijrfjabúöir.
Kill «f |itI. itm inflúcniufar-
aðtlin alðaala hrfir firrt ullum b*J-
annbnnum hrini aanninn um ri
þa6. a6 h#r »«r6ur a6 homa aí
minala' knali rin lyfjabðð f viðbót
»Í8 |>*. arm h#r rr nA. I’*« »ar.au«-
vilað flralum fullljðat *Sur. «6 |>a«
vvri niriiiiiiaarlauit a« aS rina rin
lyfjaliAA varri I avo alðruni b«. atm
hiifiiSvtaSurinn rr nrSiiin. rn |i
h{fír alilrri komi« j«fn*|irrifi
lrgW\t.ljúa hva naiiSaynlrirt rr
Jirim >-Tj..lg«A. -nr nú I fanu'.
Rit»l|ðn: Vllhjálmur Fmi
Innticyl pahklarti Ifrir iF«Ut hlulltkniniiu »16 (iiAufSr OI*u Uðilui
kir.
Mma o| Emil Soand.
llA .
h«j.r
IjrfjabilA inli «( hruiii mrSan far-
aðtlin «|A8 arm h«al. rr undravrrl.
Þa6 rr ðmógulrfl «8 búaat »i« þvl.
•vn arm aakir atanda. a« afgrriBal-
an |ra|i' frciDar -«n rann var *.
Suda mun Ijfaalinn ajálfur o( lyf-
•vrinoruir tUir hafa lagt mjo| mik-
iS * aig |>* daga, vakaS b«6i nðtt
OR dag viB afgrciSaiuna.
Krt þrátt fyrir alt rrfiSi fðlka-
ina I lyfjabMiiini, varfl fðlk þð «8
þUa raargar klukkoatnndlr, t8a
jafnvrl aðUrhring, •ftir uirBulum
aam lðta *ttl ðtf aflir UknwatBli.
0( (Ctn mann (crt afr ( hugarlund,
hve bagalrgt þ*6 cr aj&kum roiinn-
um l>»8 grtur — og grrlr ( m8rg-
um tllfcllum — riBiB * lifi þcirra,
•8 inrSul komi þrgar I au«
Bfr vrrBur a8 koma ðnnur lyf ja-
bú8, og |*« hi« allra fyrau. ÞaB
mi ckkl koma fyrir •ftur, a« mcnn
grti ckki n*8 I br*8nau6aynlcg
mrðol þrgar I aU8. Og vér rrum
þctrrar ako8unar, a« þa8 rigi «8
koma alvcg aj*lfat*8 lyfjabðS i
viAbðl, m ckki ..útibú" fr* þrirri
(urolu. citia o( bryrat hafir *6 a* i
nndirbúningi «6 rciat v«r8i 1 Auat-
urbcnum. ÞaB rr a6 mörgii lcyti
ðbrppilrgt a6 aami maður cigi tvarr
lyf jabúBir I aama b», og ckkl ncma
gott a8 rinhvrr aamkrpni a* i þvl
•vi8i aw 68riaa.
' 9u þykir Uklagt a8 atjðmarrið-
18 Ukl'þrtU m*l tll nrkUcgrur t-
fau(unar o( tkvaBi a8 liofna njja
lyfjahúB hfr I banom. Kn þ* ri8
nr * a8 mrnu. arm þan frvrði brra
■k)ti *, wrki um Iryfl, o( mtti rkki
•8 vnta ncuinm þ«8 *n þuaa a8 611-
| um, arm annan uppfylla akilyr8in.
|»8ir(6r hð.lrdir Borgh.ld Arol(ðtiioo fct f.irn Ir* hrimili okkif.
Laagavcgi Bmtailagioa >8. oð.embu* kl. lo fyrir hidcgi. Llkið »eiðvr
boriS I Dðmkirkluni U, lo•/, f. h.
A t»ld Hioicn. Srurbjörn Arnlfðtaion
vrrili grfinn koatur * þvl. a« aa-kja
iitn lcv(iA.
Ilrr rr *rri6anlrg« nðg «8 grra
fyrir Ivirr lyfjabúBir e8a jafnvrl
þrj*r. Þvl ank þtaa aem þraaari
rinn lyfjabúS, arm hfr er Yiú. rr
wtlo8 »8 «j* bmjannönnúm fyrir
lytjiim. |ú rr hcnni og «ll-
«6 n6 aclja fjölda af Imknum þau
lyf, Rcm |>eir cru akyldir »8 hafa
hj* acr. En >ú vrntun út «f fyrir
aig muu vara avo roikil, «8 full
ðatvAa rr til |>rw «8 birta cinnl
lyfjaliúS vi8.
Friðurinn
Þa8 mun mega talja alvcg vht.
«8 úfriSurinn að * enda. ÞaB hefir
vrriS avo nm hnútana búiB, a8 ð-
hugaandi rr aS ÞjðSvarjar grti
gripiB til vtrpna * ný, þú þcir bartt
ctniaigaa vtija tU þraa. Ku þð 6fri6-
urinn mrgi'hrita i cnda a8 avo
miklu leyti a8 ei(i er bariat Irng-
ur * vigvclltnum, þ* virSiat avo
icm þa8 mtli aS dragaat nokkuS aA
koma á virkilagum friBi, þannig «6
hriidnrinn ioani mrA 6lln vi8 ðfriS-
ar þvargiB. arm * honum hrfir
hvilt I fit. MaBur a*r þraa hvcrgl
grtiS i aimakeytunnm. a8 ðfriSar-
þjóSimar, acm aignr hafa boriS úr
um hlnt til þeua a8 flýta fyrir.cnd-
. > n hlut til þcaa aS fUU fyrir cnd-
anlcgnm frUJt. Þvcrt * mótl cr ým-
ialcgt, acm hcldnr vir8iat hcnda til
þcaa, a8 þuim a* hagfaldaru a6
druga friSanamninga * langinn
um bríB, m#8an þ>r ciu a8 koma
*r alnni vcl fyrir bor8 mc8 tilliti
tii frumti8ari6na8ar og vrrslunar
Margir mnnn hafa huguS a8
undir cina og vopoahlt vari aamiS
þ* mundn BrcUr loaia om hafn-
hanniS og lcyla hAtiaaao þyððun
nm fryiia tanbgHia viBaki/tL Hn
aú hrfi%(Uú orSiS raunin 4 inn þ*.
VopnahUhrfir »cri8 aamiB, Þjúð-
verjar em gjðrmgmBlr. en bafn-
kanninn og viBaklftatcppnnni cr
framfylgt mcA riigu minni atvðni
rn áAur.
Vcr l«lrndiiigar litum- afakrktu
lifi langl norður i hafi. ViSakifta-
iippaii hrflr nijhg grlpiB inn I við-
akiftin htr og lamlinu hafir vcriA
alðrhagi «8. Þa8 rr ðhugaandi, »5
l«lcii.lingar gcti I nnkkni hjólpaA
l*JA8vcrjum. tvo |>r«« vrgna artti aA
rrra hirllulanat fyrir Breta. «A
Iryfa oaa I il. »6 «cml» |hW| til
Danmrrkor. Norrgu ng^SvlþjðAav.
«11 Ima «A brtfm þnrfi «A tcfjaal
viA ritakoSnn Brru ÞaA cr af
akaplaga bagalrgt fyrtr alla kaup-
aýalmncnn, acm mikil viSakifti
hafa vi8 Norf urlðnd, «6 brtf
þcirri þnrfi «8 ácndaat til Bug-
landa til þeaa «6 rauuaakaat þar.
Þa8 tefir avo fyrir SUum viBakift-
um, »8 þ*8 cr nirr ðgcmiugur. «8
fáat viS þau «t*f '
Vtr taljum vlat, «8 landaatjöru-
iu muni gcu gcrt citthvaS til þcaa
aB luaa um viDakifUteppnna.
vir&iat vrra avo algjörlrga tii-
gangalaual afi banna uonuum hér
•8 acnda brtf og akjöl til NorSur-
landa, a8 það hlýtur a6 vrra h»gt
»6 aannfsra rðtta hluta6rigcndur
um þa6. Þa8 v»ri úakandi, a&
landaatjðmin vildi brita acr fyrir
þmau, þvl akua o| áaUndie <
og hofir »eri8 cr þa6 til úmcUn-
lega tjðna fyrir LndiB.
FLtn brrvkip
8:r Daviil Itcatiy hcfir kriifist
af ÞjiiAvrrjum. aA |«-ir laii .if
li.nili «*inn liryiulrrka i viAlmi. »0
•ir >crAi þa IU »11«. nu cinn luiul-
rvpiíli i «I»A !«•*« »ciu ««kk á lciA.
ÞjúAvrryar hafa riui akilaA -T)
afbðtum i hciulur Itrru i llaf-
wirh Þnmir Mlur cm af «ia-ralil
gcrA ÞjiíAvcrja. 1 ‘cir hafa l 'i illa
ikilaA 87 kafhátum
FriSarkrofur Japana.
MrAal atjúriimálamaniia cr altal-
aA. :.A Japanar muni actja fram 7
aAakkilyrAi * friAarráAairfii.iniii:
1. .\6 .lapaiiar lljðti úaknr
tlr loftinu.
Brrak bAklp U1 ÞýikuLnda.
ÞaA rr alulaA I ajðUSinu. a
hpULilrtid vctBi hriBlrgu arndir til
Kiol og Wilhclauhalru. Tilgaagnr
fararinnar «r a*. aA-komai
rtnn um, hvort þýik hcrakip I
þrua.im hðfnum bafi vcn8 nagi-
Irga atvopnuA Fnringi fararinnar
vrrðnr MooUgur Hn.uumg aBmlr-
*U, en I fylgd hana vrrAa franahur.
Itabhnr og amrriakur aðmiráll

í£
..frrlai«
liafinu"

ancrta liandalag nrclu .<g
. I framtlAliini.
ipanar alyAJa baiidamcnii i
fyrira-iliiiiiiiu |u-irra uni uA vrnida
•má'; Airnar ng koma I vrg fyrif
ityrjaldir.
3. Um viAiirkriiiiingii * ihlntun-
arri-tti Japaua I Siberiu.
J. l'in riAnrkmningn * réllma-t-
nm ufakiftnm Japana i Kioa. «6
þvl er wicrtlr fj*rm*Lvi8akifli,
vcrilun ng iAnaS.
8. ,\8 |»ir f*i >6 halda Kianvhan
in«8 vi8un*ndi akilyrðum fyrir
J.-ipan cg Kina.
6. A8 þýiku cyjarnar I Kyrra-
bafinii vcrtl fraravegu undir
«vemd" Japaua.
7. Oagnkva-m rðttindi fyrir jap-
•naka ÍHtrgiru um ailan hcim.
Mumtjðn BajuLriWJan&a.
Ptytoii Mirvh hcrforingi hrfir
gcfiS rkýralu um manntjðn Bamla-
rikjinna I úfriðnum þangaS lil
vopnahlc v»r «ami8. 8arokva>nit
henui hafa falliS af har þrirra
83160 inanna, rn 179628 amrvt ng
F.n fckiS hafa Rtodirihjimriui
6*000 fanga og 1400 fallbyaaur.'
3333 vrriS hrrlcknir.
Merch lurtir þvl vjú. «6 Bendi-
riWjahrrinn i Noreur-Rúaalandi
liafi b 6i6 HtiB manuljðn. uk «8
gúBar frrgnir hafi horiet þ«6an uý
lcg.
Síðasta skipið.
Rrrtk bbtó «c|ja tr* þvf. »8
aiSaaia akipiB. vrm þýiku kafbát.
arnir hiti (TundaS, hafi vrri6 hcr-
akipið „Bntannia". Var þaB *
vcrti »Í8 Olbraltar. cr þýakar kaf
bátnr komat I fvri vi8 þ«8 Siikk
þ«8 * rma.im þrcm klukkualniid-
FRÉTTALfÓS
ÚR
FORTÍÐ
Aðdrag-
andifiill-
veldis
FYRIR þremur aldarfjórðung-
um í lok nóvember 1918 lék
Spánska veikin íslendinga
grátt líkt og aðrar Evrópu-
þjóðir. Morgunblaðið í vikunni
fyrir fullveldisdaginn ber
ny’ög keim af þessu. Fjallað
er rækilega um inflúensuna
og atriði er henni tengjast eins
og fjölda lyfjabúða í Reykjavík
og almenningseldhús.
XJaustið 1918 hafði inflúensa
borist hingað til lands sem
nefnd var Spánska veikin og lagði
marga íslendinga í valinn. Margar
dánartilkynningar eru í Morgun-
blaðinu á hveijum degi þessa daga,
greint er frá gjöfum sem borist
hafa í hjálparsjóð handa bág-
stöddum og fylgst er með út-
breiðslu veikinnar: „Hún breiðist
út óðfluga og magnast. Til dæm-
is var veikin fyrir 3 dögum að
eins á 4 bæjum í Grímsnesi, en
nú er hún á 12. Læknirinn í
Skálholti liggur veikur og fólk
er farið að deyja í stórum stíl,“
segir Morgunblaðið í vikunni fyr-
ir fullveldið.
Fimmtudaginn 28. nóvember
fjallar Morgunblaðið á forsíðu um
nauðsyn á almenningseldhúsum
sem lengi hafi vafíst fyrir bæjar-
stjórninni. „Svo kemur inflúenz-
an. Fjöldi heimila missir öll tök
á því, að matreiða fyrir sig sjálf,
liggja í svelti í lengri og skemmri
tíma. Þá setur einstakur maður
— ekki bærinn — á stofn almenn-
ingseldhús, með fárra daga fyrir-
vara, sennilega jafnmargra og
bærinn þurfti ár til að hugsa sig
um hvort hann ætti að ráðast í
fyrirtækið. Að sami maður gefur
allan matinn, kemur ekki málinu
við, í þessu sambandi.
Er hægt að hugsa sér skýrara
dæmi upp á mismuninn á milli
einstakjingsathafna og opin-
berra. Á öðrum staðnum er langt
vandræðanöldur og fullvissanir
um, að bærinn geti alls ekki
færst í fang að reka svo vanda-
samt fyrirtæki sem þetta, en á
hinum framkvæmd einstaklings
á sama máli, þegjandi og hljóða-
laust. Hr. Thor Jensen hefir sýnt
í verkinu að mótbárurnar, sem
hafðar voru á takteinum, voru
ekkert annað en slúður, ekkert
annað en hégiljuskapur manna,
fyrir eigin aðgerðarleysi.“
í annarri frétt segir að tveimur
dögum fyrr hafí 117 manns verið
gefín kjötsúpa í eldhúsi Thors
Jensens og 211 fengu mjólkur-
velling.
Fleiri lyfjabúðir
Inflúensan leiddi ennfremur í
ljós að þörf væri fleiri en einnar
lyfjabúðar í bænum svo vitnað
sé í forsíðugrein í Morgunblaðinu
26. nóvember 1918. „Það starf,
sem bæjarins eina lyfjabúð inti
af hendi meðan farsóttin stóð
sem hæst, er undravert. Það er
ómögulegt að búast við því, svo
sem sakir standa, að afgreiðslan
gengi greiðar en raun vár á.
Enda mun lyfsalinn sjálfur og
lýfsveinarnir allir hafa lagt mjög
mikið á sig þá daga, vakað bæði
nótt og dag við afgreiðsl-
una...Hér verður að koma önnur
lyfjabúð, og það hið allra fyrsta.
Það má ekki koma fyrir aftur,
að menn geti ekki náð í bráð-
nauðsynleg meðul þegar í stað.
Og vér erum þeirrar skoðunar,
að það eigi að koma alveg sjálf-
stæð lyfjabúð í viðbót, en ekki
„útibú“ frá þeirri gömlu, eins og
heyrst hefir að sé í undirbúningi
að reist verði í Austurbænum.
Það er að mörgu leyti óheppilegt
að sami maður eigi tvær lyfjabúð-
ir í sama bæ, og ekki nema gott
að einhver samkepni sé á því
sviði sem öðrum.“