Morgunblaðið - 06.02.1994, Page 6

6 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1994
Lóranstöðin á Gufuskálum.
Hús stöðvarimiar
Rekstri lóransins á Gufuskálum hætt um áramót
• ••n 3 »3 ••• 3 n
jofnuð við jorðu?
Ríkisútvarpið hefur hug á að nýta mastur lóranstöðvarinnar á Gufu-
skálum fyrir langbylgjusendingar sínar, fáist til þess fjárveiting,
en lóranstöðin verður lögð niður um næstu áramót. Ljóst er að
með nýtingu mastursins næðist umtalsverður sparnaður, því kostn-
aður við að koma upp langbylgjusendi yrði þá um 365 milljónir
króna, en árið 1991 var gert ráð fyrir að uppsetning nýs masturs
og senda myndi kosta 800 milljónir. Ekki liggur fyrir hvað verður
um aðrar eignir að Gufuskálum, en þar eru 22 íbúðir í misgóðu
ástandi, rafstöð, sendistöð og stjórnstöð, auk olíugeyma og fjögurra
stórra díselrafstöðva. Heimamenn hafa hug á að nýta þessar eignir
að einhveiju Ieyti og hafa m.a. rætt um að díselstöðvarnar gætu
nýst sem varaaflstöðvar fyrir utanvert Snæfellsnes. Þá er sá mögu-
leiki fyrir hendi að byggingar verði jafnaðar við jörðu og gengið
frá svæðinu eins og að því var komið um 1960. Ákvörðun um nýt-
ingu eða niðurrif þarf að liggja fyrir í þessum mánuði.
Lóranstöðin er á jörðu í eigu
Pósts og síma og telst hún til vam-
arsvæðis. Póstur og sími hafa rek-
ið stöðina sem verktaki bandarísku
strandgæslunnar. Haraldur Sig-
urðsson, yfirverkfræðingur Pósts
og síma, segir að rekstur stöðvar-
innar, sem er ein sú aflmesta í
heimi, hafi hafist um 1960. „í
fyrstu voru flestir starfsmenn
bandarískir, en íslendingar tóku
síðan alfarið við rekstrinum, en nú
eru þama 9 starfsmenn, auk 12 í
eftirlitsstöð á Keflavíkurvelli. Þess-
ir starfsmenn munu missa atvinn-
una um næstu áramót. Með tilkomu
viðmiðunarkerfis gervihnatta er
stöðin talin óþörf og sama má segja
um t.d. stöðina í Grænlandi. Ann-
ars staðar hafa heimamenn ákveð-
ið að reka stöðvamar áfram á eig-
in spýtur, til dæmis í Noregi."
Haraldur segir að ef Ríkisút-
varpið nýti yfir 400 metra hátt
mastur lóranstöðvarinnar þurfi það
aðeins húsnæði sendistöðvarinnar.
Önnur mannvirki væm óþörf.
„Elsta íbúðarblokkin, sem í eru 6 *
íbúðir, er í döpru ástandi, en hinum
íbúðunum hefur verið haldið vel
við.“
Vænlegur kostur fyrir RÚV
Eyjólfur Valdimarsson, fram-
kvæmdastjóri tæknideildar RÚV,
segir að ekki liggi fyrir enn ákvörð-
un um hvort RUV nýti sér mastur
lóranstöðvarinnar, en stofnunin
hefur þurft að notast við tvö lág
möstur eftir að langbylgjumastur
hennar á Vatnsendahæð eyðilagð-
ist í óveðri fyrir þremur árum.
„Við höfum rætt við menntamála-
ráðherra um möguleika á fjár-
mögnun. Fyrsta áætlun gerir ráð
fyrir að stofnkostnaður yrði 365
milljónir og rekstrarkostnaður 40
milljónir á ári. Þegar gerð var
áætlun um að koma upp langbylgj-
usendi og mastri í Flóa, eftir að
mastrið á Vatnsendahæð eyðilagð-
ist, nam hún 800 milljónum á verð-
lagi 1991. Við teljum því mjög
vænlegan kost að nýta þetta mast-
ur. Sendirinn, sem er notaður fyrir
möstrin tvö á Vatnsendahæð, er
frá 1965 og það er hægt að notast
við hann í 3-5 ár í viðbót, en þá
verða varahlutir ekki lengur fáan-
legir." .
Eyjólfur segir að svör RÚV um
hvort stofnunin hyggst nýta sér
búnaðinn að Gufuskálum verði að
liggja fyrir mjög fljótlega. Síðar í
þessum mánuði vilji Bandaríkja-
menn fá svör við því hvort þeir
eigi að hreinsa jörðina eða skilja
eitthvað nýtilegt eftir.
Alfreð Þorsteinsson, forstjóri
Sölu vamarliðseigna, segir að mjög
skiptar skoðanir séu um hvað gera
eigi við eignimar. Ákvörðun þurfi
að liggja fyrir fljótlega, því ef
ákveðið verði að rífa húsin verði
ráðist í það í sumar.
Heimamenn vilja nýta hús
og búnað
Fleiri hafa áhuga á að nýta lór-
anstöðina en RÖV. Heimamenn
velta því mjög fyrir sér hvemig
unnt sé að nýta þau mannvirki og
ýmsan búnað, sem nú verður hætt
að nota. Undanfarin ár hafa til
dæmis skotið upp kollinum hug-
myndir um að hafa þama dvalar-
heimili aldraðra, eða einhvers kon-
ar útivistaraðstöðu.
Gunnar Már Kristófersson,
sveitarstjóri Neshrepps utan Ennis,
gekk á fund utanríkisráðherra á
föstudag og lýsti yfir þessum
áhuga heimamanna. Þeir hafa hins
vegar ekki fastmótaðar hugmyndir
um nýtingu, utan hvað þeir hafa
velt fyrir sér hvort díselvélamar
gætu ekki nýst sem varaaflstöð
fyrir utanvert Snæfellsnes. „Við
höfum mjög velt fyrir okkur nýt-
ingu á húsum og tækjum," segir
Gunnar Már. „Við erum að vísu
ósáttir við að starfsemi verði hætt
og emm þar á sama máli og sjó-
menn við Breiðafjörð. Hins vegar
hefur þessi ákvörðun verið tekin
og þá finnst okkur að nýta eigi
þessar eignir. Við héldum lengi í
þá von að stöðin yrði rekin áfram
og höfum því ekki mótað ákveðnar
tillögur enn. Þá er það ekki sjálf-
gefið að sveitarstjórnir standi að
þeirri nýtingu; við erum reiðubúnir
að kanna möguleika á að aðrir
komi þar inn í.“
Gunnar Már segir að heimamenn
muni ræða málið nánar við fulltrúa
vamarmálaskrifstofu ráðuneytis-
ins. „Mér skildist á fundinum með
ráðherra að þessar eignir ættu all-
ar að hverfa,“ segir hann.
Engan eftirmála vegna
mengunar
Sú skoðun mun vera uppi innan
utanríkisráðuneytisins, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins, að
æskilegast væri að húsin yrðu jöfn-
uð við jörðu og gengið frá eins og
komið var að. Astæða þeirrar af-
stöðu mun vera sú, að menn kæri
sig lítið um að fá upp umhverfis-
vandamál eftir 15-20 ár, til dæm-
is vegna þess að asbest er í veggj-
um og gólfum húsa. Líta menn þá
m.a. til málaferla landeigenda Eið-
is á Langanesi, sem hafa höfðað
mál vegna meintrar mengunar í
jarðvegi vegna sorphauga bæki-
stöðvar Bandaríkjahers, sem starf-
rækt var á Heiðarfjalli frá 1954-
1969.
Gunnar Már segir rétt að þama
sé asbest að finna, en húsnæðið
hafi ekki talist heilsuspillandi und-
anfarin 30 ár. Þá sé athugandi að
fjarlægja asbestplötumar.
Haraldur Sigurðsson, yfirverk-
fræðingur, segir einnig að ekki
ætti að vera ástæða til að hafa
áhyggjur af asbestplötum þessum.
„Húsnæðið er ekki hættulegt á
neinn hátt, en auðvitað þarf að
gæta þess að ganga vel frá asbest-
inu ef plötumar verða fiarlægðar
eða húsnæðið verður rifið,“ segir
hann.
Alfreð Þorsteinsson segir að ef
íslendingar yfírtækju eignimar þá
yrðu þeir að gera það á eigin
ábyrgð, vitandi hvaða efni þar er
að finna. Hins vegar væri ekki
mikil mengunarhætta vegna starf-
semi stöðvarinnar sjálfrar.
Haukur Hjaltason, ínnflytjandi Igúklingabita
Breytt búvöru-
lög bijóta samn-
ing* um GATT
HAUKUR Hjaltason, framkvæmdastjóri Dreifingar sf., sem á ótollaf-
greidda kjúklingabita í Tollvörugeymslunni segir íslendinga eiga á
hættu að fá á sig kæru vegna brota á GATT-samkomulagi sem skrif-
að var undir 1968 ef frumvarp um breytingu á búvörulögum, sem
lagt hefur verið fram á Alþingi, verður að lögum.
Haukur segir að sá innflutningur
matvæla sem hafi verið stöðvaður
undanfarið, þ.e. skinka Hagkaups,
kalkúnalæri Bónuss og kjúklinga-
bitar Dreifingar sf., heyri ekki und-
ir búvörulög. í búvörulögunum sé
skilgreint hvað sé búvara og sú
vara sem fyrrgreindir aðilar hafí
reynt að flytja inn sé hvorki frá
framleiðanda né afurðastöð í skiln-
ingi búvörulaganna heldur frá kjöt-
eða matreiðslu eða kjötiðnaðarstöð
og um slíka framleiðslu fialli bú-
vörulögin ekki.
Haukur segir ekki í verkahring
Iandbúnaðarráðherra að fiallá um
heilbrigði og hollustu, það séu heil-
brigðisyfirvöld. „Landbúnaðarráð-
herra þarf fyrst og fremst að sjá
um að ráðuneyti hans afgreiði fag-
lega og löglega þær umsóknir sem
til hans koma. En vandinn er sá
að landbúnaðarráðuneytið gegn öllu
frglsi af meira kappi en forsjá og
jafnvel á þann hátt að ráðherrar
Sjálfstæðisflokksins eru dæmdir
lögbijótar."
Eigum á hættu að verða kærð
Haukur segir íslendinga hafa
skrifað undir, lofað og skuldbundið
sig eftir Uruguay-lotu GATT-samn-
ingsins að aðhafast ekkert tak-
markandi í innflutningi, hvorki með
gjöldum né tæknilegum hindrunum
frá því sem þá var í gildi. „Við
getum ekki einhliða krafist þess að
okkar útflutningur sé fijáls og tak-
markað á sama tíma innflutning
Alþýðufiokkurinn
Prófkjör í
Reykjavík
SÍÐARI dagur próflgörs Al-
þýðuflokksmanna í Reykjavík
um frambjóðendur í 4. og 9.
sæti sameiginlega lista núver-
andi minnihlutaflokka í borgar-
stjórn.
Tíu frambjóðendur keppa um
sætin tvö. Kosið er frá klukkan
13 til 19 í Rósinni, félagsmiðstöð
jafnaðarmanna í Alþýðuhúsinu
Hverfisgötu 8-10. Atkvæðisrétt
hafa allir, sem eru félagar í a’ðild-
arfélögum Alþýðuflokksins og eru
á kjörskrá í Reykjavík.
með tæknilegum
hindrunum. Við
skrifum undir
óbreytt ástand
árið 1986 og það
hefur ekkert með
gildistöku GATT-
samningsins að
gera eins og verið
er að reyna að
flækja málið með í dag. Eg held
því miður að ef þessi lög verða sam-
þykkt frá þinginu þá eigi þjóðin á
hættu kærur út af þeim og beitingu
þeirra. Við eigum miklu meira und-
ir því að útflutningurinn frá okkur
fari í friði og spekt inn á markaði
heldur en að það borgi sig að vera
með tæknilegar hindranir eða gjald-
töku umfram heimildir," sagði
Haukur Hjaltason.
Jóhannes
íBónus
hætti við
JÓHANNES Jónsson, kaup-
maður í Bónus, hefur afpant-
að kalkúnalæri þau sem
hann pantaði til landsins eft-
ir að dómur Hæstaréttar í
skinkumálinu svokallaða
gekk 20. janúar sl.
Jóhannes
segir að eftir
að hótað hafí
verið að sett
yrðu lög á inn-
flutninginn
hafi engin
ástæða verið til
að halda áfram
með hann. Síð-
an hafi hann haldið að sér
höndum og ætli að sjá hvað
setur.
„Þegar ráðherrar lýstu því
yfir hver í kapp við annan að
þetta yrði bannað var ég ekk-
ert að leggja undir með það.
Þeir. hótuðu því að lög yrðu
sett á mánudag, þriðjudag,
strax í næstu viku eftir að dóm-
urinn féll. Þau eru ekki komin
ennþá. Þeir vinna svona hægt,
greyin,“ sagði Jóhannes.
Kammersveit Reykja-
víkur í Listasafninu
KAMMERSVEIT Reykjavíkur efnir til tónleika í Listasafni íslands
í kvöld, sunnudagskvöld, klukkan 20.30. Á efnisskránni verða ein-
göngu verk eftir íslensk tónskáld og eru tónleikarnir liður í hátíð-
arhaldi Kammersveitarinnar í tilefni 20. starfsárs hennar.
Á efnisskránni í kvöld verða
eftirtalin verk: Kristallar eftir Pál
P. Pálsson, en það var leikið á
fyrstu tónleikum Kammersveitar-
innar; Oktett eftir Jón Ásgeirsson,
samið fyrir Kammersveitina 1977,
„I call it“ eftir Atla Heimi Sveins-
son, sem var fyrst flutt opinber-
lega á tónleikum Kammersveitar-
innar 1976, Tema senza variazioni
eftir Þorkel Sigurbjörnsson, samið
fyrir Kammersveitina 1981, Brot
eftir Karólínu Eiríksdóttur, samið
fyrir Kammersveitina og flutt
1980. Síðast á efnisskránni verður
frumflutt verk eftir Leif Þórarins-
son. Á Kýpros, sem hann samdi
fyrir Kammersveitina í tilefni 20
ára afmælisins.
Stjómandi á tónleikunum verð-
ur Guðmundur Óli Gunnarsson.
Signý Sæmundsdóttir fer með ein-
söngshlutverkið í verki Atla Heim-
is og stjórnar hann flutningnum.