Morgunblaðið - 13.07.1994, Qupperneq 1

56 SÍÐUR B/C/D
156. TBL. 82.ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 13. JÚLÍ 1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
„Berlín er
frjáls!“
Andlát leiðtoga Norður-Kóreu
Fátt bendir til
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
ávarpaði mannfjölda við
Brandenborgarhliðið í Berlín í
gær. „Ekkert getur stöðvað okk,-
ur, allt er gerlegt, Berlín er
frjálsl", sagði forsetinn og brá
þá fyrir sig þýsku. Sögðu heim-
ildarmenn að ræðan yrði vart
jafn sögufræg og sú er átrúnað-
argoð Clintons og forveri í emb-
ætti, John F. Kennedy, flutti 1963
við Berlínarmúrinn. A hinn bóg-
inn væri þýskukunnátta Clintons
mun meiri en Kennedys.
■ Tákn um framsókn/ 14
að fallið verði
frá tilslökunum
Tókýó, Washington. Reuter.
NORÐUR-Kóreumenn munu virða loforð Kims Il-sungs, einræðisherra
Norður-Kóreu, sem lést á fimmtudag, um að stöðva tilraunir til að fram-
leiða kjarnavopn, að sögn varafastafulltrúa landsins hjá Sameinuðu þjóðun-
um. Winston Lord, sem fer með málefni Austur-Asíu innan bandaríska
utanríkisráðuneytisins, sagði ólíklegt að andlát Kims yrði til þess að fall-
ið yrði frá tilslökunum hans í deilunni um tiiraunirnar.
Reuter
Þriðja lota viðræðna milli Norður-
Kóreu og Bandaríkjanna hófst í
Genf á föstudag en þeim var frestað
vegna andlátsins þar til eftir jarðar-
för Kims Il-sungs 17. júlí. Banda-
ríkjastjórn féllst á viðræðurnar í síð-
asta mánuði eftir að Jimmy Carter,
fyrrverandi forseti Bandaríkjanna,
fór til Norður-Kóreu og fékk loforð
frá Kim Il-sung um að stöðva
kjarnavopnatilraunirnar meðan á
viðræðunum stæði. Japanska frétta-
stofan Kyodo hafði eftir Kim Su-
man, varafastafulltrúa Norður-
Kóreu hjá Sameinuðu þjóðunum, að
staðið yrði við þetta loforð.
Winston Lord, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði að
allt benti til þess að Norður-Kóreu-
menn myndu ekki falla frá tilslökun
leiðtogans fyrrverandi. Sagði hann
að ekkert renndi stoðum undir
ummæli Roberts Gates, fyrrverandi
forstjóra bandarísku leyniþjón-
ustunnar, um að ekki væri útilokað
að norður-kóreskir embættismenn,
sem væru andvígir tilslökun, hefðu
ráðið Kim Il-sung af dögum.
Japanskur blaðamaður kom með
þá frétt til Peking frá Pyongyang
að norður-kóreskir embættismenn
hefðu lagt til að undirbúningsvið-
ræðum vegna fyrirhugaðs leiðtoga-
fundar kóresku ríkjanna yrði haldið
áfram. Fundurinn átti að vera
25.-27. þessa mánaðar en honum
var frestað vegna andlátsins.
■ Umbótasinni/ 15
Uppreisnarmenn í liði Föðurlandsfylkingar Rúanda í eftirlitsferð
í miðborg Kigali. Aður en styrjöldin braust út bjuggu um 350.000
manns í borginni, en nú eru þar aðeins um 10 þúsund manns.
Frakkar und-
irbúa brottför
Hálf þriðja milljón á flótta í Rúanda
Bujunibura, Genf, París. Reuter.
STJÓRNARSKRÁRDÓMSTÓLLINN í Búrúndí hefur framlengt um
þijá mánuði umboð Sylvestres Ntibantuganyas til forsætis í landinu, á
meðan stjórnmálaflokkar reyna að sættast á hver verði leiðtogi lands-
ins. í nágrannaríkinu Rúanda er um hálf milljón hútúmanna á flótta
til bæjarins Gisenyi, í norðvesturhluta landsins, undan sókn uppreisnar-
manna Föðurlandsfylkingar Rúanda. Alain Juppe, utanríkisráðherra
Frakklands, sagði í gær að Frakkar myndu draga herlið sitt smám
saman frá landinu, til þess að gæslusveitir Sameinuðu þjóðanna (SÞ)
geti tekið við hlutverki þeirra, þrátt fyrir kröfu uppreisnarmanna um
að franskar liðssveitir verði á brott án tafar.
Ntibantuganya varð forseti í
Búrúndí til bráðabirgða eftir að
Cybrien Ntaryamira, forseti, fórst
ásamt Juvenal Habyarimana, for-
seta Rúanda, þegar flugvél þeirra
var skotin niður 6. apríl.
Hútúmenn á flótta
Talsmaður Flóttamannahjálpar
SÞ segir að nú hafi alls um 2,6
milljónir manna flosnað upp á þeim
tveim þriðju hlutum lands í Rúanda
sem eru á valdi stjórnarinnar. Flest-
ir þeirra sem eru nú á flótta til
Gisenyi eru frá Kígalí, en stjórn
landsins hefur sest að í Gisenyi.
Öryggisráð SÞ veitti Frökkum
tveggja mánaða umboð til íhlutunar
í Rúanda, og því lýkur 22. ágúst.
Juppe sagði að það hefði alltaf ver-
ið ætlun Frakka að hverfa frá land-
inu í lok júlí eða byijun ágúst, þeg-
ar SÞ myndi senda gæslulið til að
taka við starfi Frakka. „Miðnætti
31. júlí er engin örlagastund," sagði
Juppe. Hann hafði eftir Boutros
Boutros-Ghali, framkvæmdastjóra
SÞ, að ástæðan fyrir því að dregist
hefði að kalla saman friðargæslulið
í Rúanda væri peningaskortur.
Þyngd og
hæð ráða
launum
Chicago. Reuter.
RANNSÓKN á rúmlega 12.500
mánns fæddum í Englandi,
Skotlandi og Waies hefur leitt
í ljós að stúlkur sem voru feit-
lagnar þegar þær voru 16 ára,
voru í verr launuðum störfum
en grannvaxnar stúlkur á sama
aldri, er þær náðu 23 ára aldri.
Þyngdarmunur á piltum virð-
ist ekki hafa áhrif á tekjur
þeirra en það gerði hæðin. Pilt-
ar, sem voru lágvaxnir um 16
ára aldurinn, reyndust með
lægri tekjur 23 ára en hávaxn-
ari jafnaldrar þeirra.
Sögðust þeir, sem að rann-
sókninni stóðu ekki geta sagt
fyrir um hveiju væri um að
kenna. Þeir teldu þó að líkams-
burðir hafi áhrif á hvernig menn
væru metnir til vinnu.
Sögulegur úrskurður þýska stjórnlagadómstólsins
Heimiluð hátttaka
í friðargæslu SÞ
Karlsruhe, Berlín, Brussel. Reuter.
ÞÝSKI stjórnlagadómstóllinn úrskurðaði í gær að Þjóðveijar gætu tekið
þátt í alþjóðlegri friðargæslu en Þjóðveijar hafa frá lokum heimsstyijaldar-
innar síðari sett skorður við því. Bill Clinton Bandaríkjaforseti, sem var
í opinberri heimsókn í Þýskalandi, fagnaði ákvörðuninni mjög í gær og
sagðist hann sjá fyrir sér að Þjóðveijar tækju þátt í hernaðaraðgerðum
á borð við Persaflóastríðið. Sá Helmut Kohl, kanslari Þýskalands, ástæðu
til þess að draga úr þessum væntingum forsetans. Þá fagnaði Manfred
Wörner, framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins (NATO), einnig úr-
skurði dómstólsins.
Stjórnlagadómstóllinn úrskurðaði
að þýska stjórnarskráin frá 1949
kæmi ekki í veg fyrir að þýskir
hermenn tækju þátt í friðargæslu
en mjög hefur verið deilt um þetta
atriði. Segir í úrskurðinum að starf
friðargæslusveita sé hluti af sam-
eiginlegu öryggisneti SÞ og heyri
undir sáttmála SÞ sem Þjóðveijar
hefðu gerst aðilar að árið 1973.
Hins vegar hefði ríkisstjórn Kohls
gengið á rétt þingsins með því að
bera ekki undir það för hermanna
og eftirlitsmanna til ríkja fyrrum
Júgóslavíu og Sómalíu. Segir í úr-
skurðinum að þingið eigi að taka-
ákvörðun um þátttöku í aðgerðum
SÞ.
Kohl fagnaði þessari niðurstöðu
en liann hefur frá árinu 1990 beitt
sér fyrir því að Þjóðveijar takist á
hendur þær skyldur sem séu sam-
fara þátttöku í alþjóðastarfi. Tóku
stjórnarliðar fram að Þjóðveijar
myndu aldrei senda herlið einhliða
úr landi og að þeir hefðu engan
áhuga á því að gerast „heimslög-
Reutoi'
FIMM af átta dómunini
stjórnlagadómstólsins þýska
kveða upp úrskurð sinn í gær.
regla“.. Rudolf Scharping, leiðtogi
J afnaðarmanna, benti á að Þjóð-
veijar myndu ekki taka þátt í
stríðsátökum, úrskurður stjórnlaga-
dómstólsins væri bundinn við þátt-
töku í aðgerðum SÞ.