Morgunblaðið - 19.07.1994, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐIÐ
8 ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚLÍ 1994
Nýjar
íslenskar
kartöflur
á markað
FYRSTU íslensku kartöflunar
komu á markað hjá Ágæti hf. í
gærmorgun en þær komu frá
Bergi Elíassyni bónda í Pétursey.
Þá komu einnig á markað kartöfl-
ur frá Guðmundi Kristinssyni Sól-
eyjarbakka, en í báðum tilfellum
er um að ræða premier kartöflur
sem ræktaðar voru undir
plastdúk.
Að sögn Odds Ingasonar sölu-
stjóra hjá Ágæti eru fyrstu ís-
lensku kartöflurnar nú um hálfum
FRÉTTIR
mánuði fyrr á markað en venju-
legast er. Kílóið kostar 169 krónur
í heildsölu, sem Oddur segir vera
um 8% lægra verð en á fyrstu
kartöflunum sem komu á markað
Morgunblaðið Golli
í fyrra. Hann sagðí von á fyrstu
rauðu kartöflunum á markað í lok
vikunnar, en það er jafnframt 2-3
vikum fyrr en gengur og gerist í
meðalári.
Kortafyrirtæki hafa ekki aðgang að reikningum debetkorthafa
Reiknistofa bankanna
afgreiðir beiðnir um úttekt
KORTAFYRIRTÆKIN hafa ekki
beinan aðgang að bankareikningum
korthafa, en geta séð síðar hvort næg
innstæða er fyrir úttekt eða ekki,
segir Jóhann Albertsson, deild-
arstjóri hjá bankaeftirliti Seðlabank-
ans. Fyrirspurnir um hversu rúmur
aðgangur kortafyrirtækjanna að
slíkum upplýsingum er, bárust Morg-
unblaðinu eftir að Einar S. Einars-
son, framkvæmdastjóri Visa íslands,
greindi á laugardag frá fjölda út-
tekta með debetkortum og hversu
mörgum hafi verið synjað. Jóhann
segir að bankaeftirlitið hafi ekki af-
skipti af kortafyrirtækjum, þar sem
starfsemi þeirra falli almennt ekki
undir ákvæði laga um viðskipta-
banka og starfsmenn þeirra, og
starfsmennirnir séu því ekki bundnir
Þverá efst -
Rangárn-
ar í sókn
TÖLURNAR breytast hratt í Rang-
ánum þessa daganna og áin dregur
hratt á efstu árnar, Þverá og Norð-
urá. Sunnudagurinn gaf tæpa 40
laxa og voru veiðimenn þó allir
komnir í hús um kiukkan átta vegna
úrslitaleiksins á HM. Voru þá komn-
ir 350 laxar á land, sem er 70 til
80 löxum meiri afli heldur en á sama
veiðidegi metsumarið 1990, er Rang-
árnar gáfu saman um 1.660 laxa og
voru efstar yfir iandið. Veiðin var
þá dreifð milli ánna tveggja, en það
er einungis Ytri áin sem er gjöful
nú. Til þessa hefur veiði verið slök
í Eystri Rangá. Þröstur Elliðason,
leigutaki árinnar, sagðist ekki viss
um að laxamagnið væri alveg jafn
mikið nú og 1990. „Þetta er mikið
magn, en ekki endilega meira en
1990, aftur á móti er skipulagið betra
nú og það skilar sér í betri veiði. Það
er mikili kraftur í göngunum þessa
dagana og ég er bjartsýnn á fram-
haldið, því reynslan sýnir að Rang-
ámar halda vel dampi fram eftir
sumri á sama tíma og ýmsar aðrar
ár fara gjarnan að dala,“ sagði Þröst-
ur. Á hádegi á sunnudag lauk hópur
Svisslendinga veiðum, en þeir félagar
fengu 136 laxa, alla á flugu. Stærsti
laxinn var 19 pund, en það var einn-
ig slangur af 12-16 punda fiski þótt
aliur þorrinn væri smálax af öllum
stærðum, 3 til 7 pund.
ákvæðum _um bankaleynd.
Júlíus Óskarsson, forstöðumaður
tæknisviðs Visa-íslands, segir að
þegar debetkorthafi reyni að nota
kort sitt til úttektar í hraðbanka er-
lendis, hafi hraðbankinn samband
við Visa Intemational sem beini síðan
fyrirspum um heimild til Reiknistofu
bankanna. Þar sé beiðnin send í svo-
kallað heimildartölvukerfí þar sem
flett er upp á reikningi viðkomandi,
og innstæðan borin saman við fjár-
hæð úttektarbeiðni. „Ef allt er í lagi
er heimild um úttekt send til baka
og hún bókuð á viðkomandi. Ef ekki
er allt í lagi af einhverjum ástæðum,
er úttektarheimild hafnað og neitun-
in bókuð í svokallað „log-kerfi“. Um
sjálfvirkt ferli er að ræða og starfs-
menn kortafyrirtækis koma ekki að
Morgunblaðið/gg.
Harry Harrysson til vinstri
og Þröstur Elliðason með-
hálfrar klukkustundar veiði
úr Kerinu í Ytri Rangá.
Forystuárnar...
Það eru Þverá og Norðurá sem
leiða hjörðina það sem af er, Þverá
ásamt Kjarrá höfðu í gærdag gefið
926 laxa, 526 höfðu veiðst í Þverá,
377 í Kjarrá og 23 í Litlu Þverá.
Norðurá hafði gefið 730 til 740 laxa
að mati Guðmundar Viðarssonar
kokks á Rjúpnahæð. Það er nokkur
spölur í næstu ár, en flestar þeirra
eru opnar langt fram í september,
en veiði lýkur í Norðurá og Þverá í
lok ágúst. Það mun því draga nokk-
uð saman áður en yfir lýkur.
Rólegt í Húseyjarkvísl
„Það var heldur rólegt þarna, við
sáum ekki mikið af laxi, en nældum
okkur þó í sinn hvom 12 punda lax-
inn,“ sagði Eiríkur S. Eiríksson sem
var að koma við annan mann úr
Húseyjarkvísl í Skagafirði um helg-
ina. Voru þá komnir 47 laxar úr
ánni sem er minna en á sama tíma
síðustu sumur. Af þessum 47 löxum
voru aðeins þrír undir 10 pundum
og einn þeirra 9 pund. Hinir tvejr, 5
punda, hafa veiðst síðustu daga. Þá
afgreiðslunni. Eftir á geta þeir hins
vegar flett upp á í skrá hvernig út-
tektarbeiðni var afgreidd, og t.d. af
hverju úttekt var hafnað. Þeir sjá
hins vegar ekki hveijar innstæður
eru á reikningum, og sama máli
gegnir um starfsmenn Reiknistofu
bankanna,“ segir Júlíus.
Annað mál með krítarkort
Júlíus segir öðru máli gegna um
notkun kreditkorts til t.d. úttektar á
peningum, því þá fari beiðnin í gegn-
um Visa Intemational til Visa-
íslands, þar sem flett sé upp í gagna-
grunni um viðkomandi aðila, og hvort
kortið sé í lagi, því hafi ekki verið
stolið eða glatast og heimild sé ekki
tæmd, og svar síðan sent móðurbanka
um hvort úttekt sé heimil eða ekki.
Morgunblaðið/JSÁ.
Sigurður Fjeldsted með 16
punda leginn hæng af Klöpp-
inni í Ytri Rangá og tvo
smærri nýgengna.
sagði Eiríkur að tveir af bestu stöð-
unum í gegnum árin, Laxahylur og
Klapparhylur, hefðu breyst mikið og
væru ekki svipur hjá sjón. Á móti
hefðu komið betur upp Reykjafoss
og Laugarhylur. Þá hefur nýr staður
gefíð nökkra fiska, beint niður af
náðhúsi veiðimanna, og eins og oft
áður hefur staðurinn tekið nafn af
kennileitum. Heitir hinn nýi veiði-
staður Kamarhylur.
Gott í Stóru Laxá...
Ágætisveiði hefur verið í Stóru
Laxá að undanförnu, í gærmorgun
veiddust til dæmis 12 laxar á neðstu
tveimur svæðunum. Erfítt er að fá
heildartölu úr ánni þar sem hún
skiptist í nokkur svæði, en láta mun
nærri að heildarveiðin nálgist nú
mjög 200 fiska sem er afburðagott
á þeim bæ. Fregnir herma einnig,
að gott hafi verið til fanga á Iðunni
síðustu daga, sérstaklega um helg-
ina, rífandi veiði. Ein stöng var til
dæmis með 9 laxa, önnur með 7 og
svo framvegis. Þama er á ferðinni
bæði stórlax og smálax í bland.
Kórar á faraldsfæti
Taka þátt í stærstu
kórahátíð Evrópu
Þorgerður Ingólfsdóttir
Kór Menntaskólans við
Hamrahlíð fer nk.
fimmtudag til bæjar-
ins Herning á Jótlandi í Dan-
mörku til að taka þátt í fjöl-
mennri Evrópuhátíð kóra,
Europa Cantat. Um 2500 þátt-
takendur verða á hátíðinni víðs
vegar að úr heiminum, ekki
bara Evrópu, auk áheyrenda,
sem einnig eru fjölmargir.
Hátíðin er haldin á þriggja ára
fresti og skiptast löndin í Evr-
ópu á að halda hana. Þorgerð-
ur Ingólfsdóttir hefur tekið
virkan þátt í þessari hátíð
undanfarin sex skipti og legg-
ur nú leið sína þangað í það
sjöunda með Kór MH auk
nokkurra úr Hamrahlíðar-
kórnum.
- Hvernig hátíð er þetta
og hvernig tengjast Hamra-
hlíðarkórarnir henni?
„Þetta er viðmesta kórahá-
tíð Evrópu og þetta er í tólfta
sinn sem hún er haldin. Hátíðin
núna er dálítið merkileg fyrir okk-
ur Norðurlandabúa því þetta er í
fyrsta sinn, sem hún er haldin á
Norðurlöndunum. Kórarnir við
Hamrahlíð, Kór Menntaskólans við
Hamrahlíð, sem er yngri hópurinn
og Hamrahlíðarkórinn með út-
skrifuðum nemendum úr MH, eru
einu íslensku aðilarnir að samtök-
unum, sem standa að þessari há-
tíð, Samtökum evrópskra æsku-
kóra. Upphaflega kom þetta til af
því að einn kennarinn minn, sviss-
neski stjórnandinn Willi Gohl, hafði
trú á því, sem við vorum að gera
hér í Hamrahlíðinni og bauð okkur
að koma sem gestakór inn á hátíð-
ina árið 1976.
Þetta gekk það vel að okkur var
boðin aðild að samtökunum og við
urðum fullgildir aðilar 1978. Við
höfum sótt allar hátíðir frá 1976
og erum einu íslendingarnir, sem
höfum gert það. Frá því að Hamra-
hlíðarkórinn var stofnaður árið
1982 hefur hópurinn, sem fer á
hátíðina verið einhvers konar
blanda af báðum Hamrahlíðarkór-
unum. Það er auðvitað allur gang-
ur, hvernig tekst að halda uppi
þessu starfí yfir sumartímann. Við
fórum með 80 manna kór til Spán-
ar 1991 og það var þá blanda úr
báðum kórunum. í ár fara út 69
og hópurinn er svo að segja bara
úr Kór MH. Það var líka mikið
gleðiefni fyrir okkur að annar ís-
lenskur kór fer einnig núna, Skóla-
kór Kársness í Kópavogi."
- Hvert er markmið hátíðarinn-
ar?
„Hátíðin er töluvert ólík eftir
því hvar hún er haldin því að þótt
markmið hátíðarinnar og stefna
sé sú sama þá ber hún mikinn blæ
af því landi, sem heldur hana.
Markmið hátíðarinnar
er samvinna kóra frá
ólíkum stöðum í heimin-
um og flutningur stór-
verka kórtónlistarinnar,
auk kynningar á tónlist
hinna ýmsu þjóða. Meiri
hlutinn af tímanum fer í þessa
samvinnu og það er æft um fímm
tíma dag. Hátíðin stendur í tíu
daga. Núna verða um 2500 þátt-
takendur, sem er mun minna en
oft áður, þar sem það getur verið
langt og dýrt að ferðast til Norður-
landanna. í Frakklandi 1985 voru
yfír fímm þúsund þátttakendur.
Afar mikið af tónlistaráhugafólki
kemur til að nýta sér þetta tæki-
færi til að heyra tónlist frá öllum
þessum mismunandi hornum
heimsins.“
- Hvernig er að fara alltaf út
með nýtt fólk á hátíðina?
„Það getur verið erfitt að halda
sama gæðastigi þegar svo örar
breytingar verða á hópnum mínum
►Þorgerður Ingólfsdóttir hefur
verið stjórnandi Kórs Mennta-
skólans við Hamrahlíð frá því
hann var stofnaður í lok ársins
1967. Frá 1982 þegar Hamra-
hlíðarkórinn (framhaldskór fyrir
útskrifaða nemendur) var stofn-
aður hefur hún einnig sljórnað
honum. Hún er fædd 1943 í
Reykjavík og lauk stúdentsprófi
frá MR 1963. Söngkennara- og
tónmenntakennaraprófi frá Tón-
listarskólanum í Reykjavík lauk
hún 1965. Hún hefur sótt nám
sitt í söng og kórstjórn víða, m.a.
hjá dr. Róbert A. Ottóssyni í 8
ár, hjá Engel Lund í 13 ár og
hún vann að meistaragráðu í tón-
list við University of Illinois. Auk
þess hefur hún numið kórstjórn
í Englandi, New York, Sviss, ísra-
el, Noregi og Vínarborg.
á hveiju ári. Núna fara t.d. aðeins
örfáir, sem fóru á hátíðina fyrir
þremur árum. Kórinn hefur hins
vegar oft vakið mikla athygli. Á
tónleikum í Strassburg árið 1985
vorum við til að mynda fulltrúar
Evrópu á tónleikum, þar sem voru
um 7000 áheyrendur. Núna höfum
við æft á hveiju einasta kvöldi í
nokkrar vikur en auðvitað höfum
við verið að leggja drögin að þess-
ari hátíð með starfi okkar í vetur.“
- Hvernig tónlist ætlið þið að
flytja á hátíðinni?
„Við ætlum auðvitað fyrst og
fremst að flytja íslenska tónlist.
Við flytjum verk eftir aðaltónskáld
íslands í dag, eldri og yngri. Sem
dæmi get ég nefnt magnað verk
eftir Atla Heimi, sem hann samdi
fyrir rúmum tveimur árum síðan,
við ljóð eftir þýska skáldið Rilke.
Við flytjum verk eftir Þorkel Sigur-
björnsson, Jón Nordal,
Jón Ásgeirsson og Snor-
ra Sigfús Birgisson svo
einhveijir séu nefndir
og meðal annars höfum
við á efnisskránni alveg
splunkunýtt verk eftir
Hildigunni Rúnarsdóttur, sem hún
samdi í tilefni af stúdentaútskrift
MH í vor. Gömlu meistararnir eins
og Páll ísólfsson eru auðvitað
með. Svo eigum við í fórum okkar
líka erlenda tónlist.
Sameiginlega verkið, sem við
völdum að taka þátt í er óratoría
eftir rómantíska tónskáld Breta,
Edward Elgar. Það er eitt viða-
mesta verk hátíðarinnar, heitir
Draumur Gerontiusar og verður
stjórnað af Ungveijanum Laszlo
Heltay. Kórinn ætlar að flytja
hluta af þeim verkum, sem við
förum með út fyrir vini og velunn-
ara á miðvikudagskvöld, sem sagt
íslenskt sumarkvöld í miðri viku,“
sagði Þorgerður Ingólfsdóttir.
Viðamesta
kórahátíð
Evrópu