Morgunblaðið - 31.03.1995, Blaðsíða 31

FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995 C 3
MORGUNBLAÐIÐ
Viógeróir
Viðgerðir á húsum eru vandasöm verkefni, sem
þarfnast góðs undirbúnings, segir Bjami Olafs-
son. Til þess að þær takist, þarf kunnáttumenn.
SÍÐASTA smiðjugrein í
Morgunblaðinu bar yfirskrift-
ina „Vorverk“ og ræddi ég þá um
undirbúning gluggaviðgerða og
þess ef skipta þarf um glugga í
húsi. Við finnum það á lyktinni
úti og birtunni að vorið er að nálg-
ast. Þó vitum við að enn eiga eft-
ir að koma hörð og köld hret,
þannig er veðráttan hér. Þessir
mánuðir sem framundan eru nú
munu vera hentugir til þess að
gefa gaum hvar helst er þörf á
viðgerðum og lagfæringum á hús-
um okkar. Það er hentugra að líta
á staði þar sem leka hefur e.t.v.
orðið vart. Vorið er oft þurrviðra-
samt og því hentugt til þess að
fást við viðgerð sem kann að
verða ónýt sé hún framkvæmd í
rigningu eða þegar allt er renn-
blautt þar sem gera þarf við.
Þegar svo viðrar grípa lím og
þéttiefni illa og viðgerðin getur
orðið lítils virði. Svipaða sögu má
segja af viðarklæðningu utanhúss
eða gluggum og útidyrum. Sumt
þarf að fúaveija, sumt olíubera
og annað þarf að mála eða lakka
o.s.frv.
Múrskemmdir
Múrskemmdir eru mörgum
húseigendum mikið áhyggjuefni
og er það skiljanlegt. Það er
óskemmtilegt að sjá múrhúðun
springa og flagna af húsi sínu
utanverðu. Sjá vatnsbretti undir
gluggum losna og molna niður
eða svalahandrið og palla springa
og molna, eins og sést á myndum
er fylgja þessari grein. Þegar um
er að ræða viðgerðir á steypu svo
sem að bijóta þurfi niður svalir
og steypa þær að nýju þarf ekki
að vera þurrviðri en ekki má það
gerast í frosti. Svona viðgerð
veldur allmiklu umróti. Það þarf
loftpressu til að mölva niður ónýtu
steypuna. Síðan þarf að flytja
múrbrotin burtu og slá upp
steypumótum fyrir nýjum svölum,
leggja járnagrind og tengja inn í
gömlu járnin eftir því sem hægt
er og panta síðah steypu. Til þess
að sjá um steypuvinnuna og
járnalögnina þarf að fá múrara
sem hefur iðnréttindi og kann
þessa hluti. Að öðrum kosti getur
illa farið. Ég á við að illa steyptar
eða illa og ranglega járnbentar
svalir geta bilað. Víða gefur að
líta svipaðar múrskemmdir á hús-
um eins og eru sjáanlegar á
myndinni af svölunum. Útitröpp-
ur eru víða að molna niður og
algeng bilun þessu lík er t.d. á
húsum sem hafa steyptar þak-
rennur. Slikar þakrennur hafa
víða reynst illa og hafa þó marg-
ir húseigendur verið iðnir við að
tjarga eða bika rennurnar að inn-
anverðu, mála þær og þétta árum
saman. A fjölmörgum húsum hef-
ur verið komist fyrir svona
skemmdir á þakrennum með því
að byggja þakið út fyrir steyptu
rennurnar og setja síðan blikk-,
plast- eða eirrennur fyrir utan
steyptu rennurnar.
Ónýt múrhúð
Á annarri mynd gefur á að líta
mikið sprungna og ónýta múrhúð
undir glugga og utaná burðarsúlu.
Við skoðun þessarar myndar
læðast að mér grunsemdir um að
þarna kunni að hafa vantað niður-
fallsrör einhvemtíma og að mikill
vatnsstraumur niður súluna hafí
átt þátt í þessum skemmdum. Ég
vil ekki fullyrða þetta en það gæti
verið ástæðan. Þama þarf að fjar-
lægja skemmdan múr og steypa
að nýju. Ef skemmdir súlunnar
ná inn í jámagrindina hefur súlan
misst burðarstyrkleikann og verð-
ur þá að steypa hana upp áð nýju.
Það koma víða fram skemmdir í
steinsteypu sem eru þessu líkar.
Þær geta verið í ýmsum hornum
og kverkum, í köntum við glugga.
Algengt er að brúnir yfir gluggum
taki að springa og molni síðan
niður. Sem betur fer má oftast
steypa að nýju í hina molnuðu
hluta. Það er til lýta að yfírborð
hinna viðgerðu svæða verður með
öðmm lit en gamli múrinn og enda
þótt múrhúðað sé yfir nýju steyp-
una með sömu efnum og notuð
vom upphaflega utan á húsið ber
töluvert á hinum nýsteyptu blett-
um. Hvað er þá til ráða? Það virð-
ist vera algengast að húsin séu
máluð að utan. Húsið fær þá
frísklegra yfirbragð og litaval
getur einnig heppnast vel. Víða
má einnig sjá að fólk hefur gripið
til þess ráðs að láta klæða húsið
að utan með plötum, annaðhvort
eina eða tvær hliðar, eða húsið
allt.
Málun úti
Á þriðju myndinni sjáum við
opnanlegt gluggafag þar sem
málningin er flögnuð af vissum
flötum gluggans og er þörf á að
skrapa burtu lausa málningu og
mála yfír glugga þessa húss, fyrst
svona er komið með einn af glugg-
unum. Mörgum fínnst það vera
lítið vandaverk að „klína lit á
gluggana", eins og menn segja
stundum í hálfkæringi. Það er þó
staðreynd að fá þarf góða fag-
menn til þess að vinna slík verk.
Þeir hafa haldgóða þekkingu á
meðhöndlun efnisins og hvaða efni
muni vera best til árangurs, þ.e.
svo að sem best not verði af því
að veija viðinn og að málningin
haldi í sem lengstan tíma.
Sumir málarameistarar hafa í
vinnu hóp skólafólks yfir mesta
annatíma sumarsins og veltur þá
mikið á að verktakinn, málara-
meistarinn, fylgist vel með verkinu
og noti þekkingu sína til hins ýtr-
asta. Þeir vita best hvaða efni ber
að nota í hveija umferð, hvaða
efni ber að nota í grunn svo að
síðari yfirferðir festist vel og haldi
lengi. Þetta á einnig við um það
þegar bera skal á viðarklæðningu
utanhúss, bera á bflskúrshurð eða
olíubera eða lakka útidyrahurð.
Sama máli gegnir um þakmál-
un, þá vinnu þarf að vanda sem
best og velja réttu efnin. Ef við
ætlum að láta mála steinhús að
utan, t.d. hraunpússað hús eða hús
með ílagðri kvars- eða skelja-
pússningu er vissulega þörf á stað-
góðri kunnáttu og að efnisval sé
heppilegt svo að vel dugi.
Fagmenn
Til þess að viðgerðir takist sem
best á húsum er vissulega nauð-
synlegt að stuðst sé við þá þekk-
ingu sem kunnáttumenn búa yfir.
Þetta á við um hina ýmsu þætti
eins og að skipta um gler eða um
gluggakarma, járn á þakinu, múr-
viðgerðir, viðgerðir á niðurföllum
og rennum. Hversvegna er ég að
benda á alla þessa þætti nú sein-
ustu viku marsmánaðar? Ég er að
benda ykkur, ágætu lesendur
Smiðjunnar, á að kominn er tími
til að semja við iðnaðarmenn um
NOTA þarf rétt bindiefni undir málun og nauðsynlegt er að vanda verkið. Mörgum finnst það vera
lítið vandaverk að „klína lit á gluggana", eins og menn segja stundum í hálfkæringi. Það er þó stað-
reynd að fá þarf góða fagmenn til þess að vinna slík verk.
þær viðgerðir sem aðkallandi er
að framkvæma í sumar. Allar
þessar framkvæmdir þarfnast
undirbúnings. Segjum t.d. að
skipta þurfí um glugga, þá getur
hafa komið í ljós að æskilegt væri
að flytja til pósta í gluggum eða
að breyta gerð glugganna á ein-
hvern hátt, þá þarf að teikna
breytinguna og sækja um leyfi til
breytingarinnar hjá byggingafull-
trúa. Svona koma ávallt fram efn-
hver atriði sem þarfnast e.t.v.
lengri undirbúnings en við höfðum,
reiknað með. Gangi ykkur vel.
SMIÐJAN
BURÐARSÚLA missir styrkleika við múrskemmdir. Þarna þarf að fjarlægja skemmdan múr og steypa
að nýju. Ef skemmdir súlunnar ná inn í jámagrindina hefur súlan misst burðarstyrkleikann og verður
þá að steypa hana upp.
Ljósmyndir/Bjami Ólafsson
SVAX.IR sem springa og molna niður eru hættulegar og geta valdið slysum.Það er óskemmtilegt
að sjá múrhúðun springa og flagna af húsi sínu utanverðu og sjá vatnsbretti undir gluggum losna
og molna niður eða svalahandrið.