Morgunblaðið - 17.09.1995, Qupperneq 10

10 SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
INGIBJÖRG Pálmadóttir. Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
ÞETTA ER
BARDAGI
Heilbrigðismál hafa verið töluvert í umræðunni að undanfömu, og ekki að ófyrir-
synju þar sem þessi málaflokkur er frekur til flörsins í ríkisfjármálunum. Heil-
brigðisráðuneytið er því viðamikið ráðuneyti, og þar ræður ríkjum Ingibjörg
--------- _____ " ——
Pálmadóttir sem hefur nú gegnt embætti heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra
í tæpa fímm mánuði. Guðrún Guðlaugsdóttir ræddi við Ingibjörgu um það sem
er efst á baugi í umræðunni um heilbrigðismál, viðhorf hennar til þessara
málefna almennt og um fjölskyldulíf og einkahagi hennar.
IBRENNIDEPLI þessa dagana hafa
verið þær hugmyndir heilbrigðisráð-
herra að fresta fjárfrekum fram-
kvæmdum við sjúkrahús og heilsu-
gæslustöðvar og þegar hefur ráðherr-
ann ákveðið að fresta framkvæmdum við
hjúkrunarheimili á Fáskrúðsfirði, hvað fleira
er í deiglunni á þeim vettvangi?
„ Við stöndum frammi fyrir þeirri staðreynd
að eiga í sívaxandi erfiðleikum með að reka
það sem fyrir er. Sífellt þarf að loka sjúkra-
deildum vegna rekstrarerfiðleika. Það er því
útilokað að halda áfram eins og ekkert sé,
nýjar byggingar kalla á nýtt rekstrarfé. Ég
hef því ákveðið að láta vinna markvissa for-
gangsröðun verkefna þeim. Ég vil sjá þessi
mál í skýrara ljósi,“ segir Ingibjörg.
„Sumt af þessum fyrirhuguðu fram-
kvæmdum er hins vegar þegar samnings-
bundið og það er ekki samkvæmt hefðinni
að ráðherrar haldi ekki áfram með það sem
þegar hefur verið samið um að gera. Þess
vegna er eðlilegt að það valdi miklum úlfa-
þyt þegar slík hefð er rofin. Þeir sem hlut
eiga að máli í viðkomandi bæjum eða hrepp-
um búast við að framkvæmdir hefjist á til-
teknum tíma og sætta sig illa við að svo
verði ekki. Á hitt ber hins vegar að líta að
menn eru ekkert bættari með að fá hálf klár-
aða byggingu sem tekur svo mörg ár eða
áratugi að koma endalega í notkun.“
Fjórskortur ræður frestun fromkvæmdu
Hvaða sjónarmið eru látin ráða því að
framkæmdir eru stöðvaðar?
„Það að fjármagn er augljóslega ekki fyr-
ir hendi til að ljúka framkvæmdinni. Á þeim
forsendum er t.d. byggingu hjúkrunarheimil-
is á Fráskrúðsfirði frestað. Sú framkvæmd
á að kosta 80 til 100 millj. kr. Fimmtán
millj. kr. eru fyrir hendi. Útboðið, sem þegar
hefur farið fram, gerir ráð fyrir 41 millj. kr.
í fyrsta áfanga og ekkert er ákveðið með
næsta áfanga. Mér fannst útilokað að hefj-
ast handa við þessar aðstæður. Ekki síst með
það í huga að þarna á að vera hjúkrunarheim-
ili en vistunarmat sýnir að það eru aðeins
fjórir sjúklingar sem bíða þess að komast
þar að. Ég tel að allavega þurfi að meta
þörfina upp á nýtt.
Framkvæmdin við sjúkrahúsið í Keflavík
er líka sögð liggja undir niðurskurðarhnífn-
um.
„Endanleg ákvörðun hefur enn ekki verið
tekin í því máli, en þar eru samningar bundn-
ir líka. Suðurnesjamenn eru búnir að bíða
lengi eftir framkvæmdum við D-álmu sjúkra-
hússins þar. Samningurinn sem búið er að
skrifa undir nær til aldamóta og er upp á
120 millj.kr. í framkvæmd sem kostar 400
millj. kr. Það svarar til að um aldamót yrði
þarna uppsteyptur kassi, tilbúinn undir tré-
verk, sem ætti enn langt í landa með að
geta þjónað sjúklingum. Mitt tilboð hljóðar
upp á að koma á fót nýtanlegum áfanga
fyrir árslok 1997, sem innifæli göngudeild
og heilsugæslu. Mér finnst það vera skylda
mína að sjá til þessa að það sem framkvæmt
er komi sem fýrst skjólstæðingum okkar til
góða. Suðurnesjamenn hafa hins vegar verið
ófáanlegir hingað til að sveigja nokkuð frá
fyrrnefndum samningi. Sighvatur Björgvins-
son sagði í Alþýðublaðinu fyrir skömmu að
'það væri algjör barnaskapur og reynsluleysi
að ætla sér að stöðva framkvæmdir sem
aðrir ráðherrar hefðu skrifað undir. Ég á
hinn bóginn spyr hvað valdi því að menn
skrifi undir slíka samninga sem þennan, sem
fyrirsjáanlega engir fjármunir eru til að efna.
Það er án efa viss karlmennska - á meðan
ekki er til fé til að reka þá starfsemi sem
við höfum í dag.
Er hugmyndin að stöðva framkæmdir á
fleiri stöðum?
„K-bygging Landsspítalans hefur verið
lengi í burðarliðnum. Þessi framkvæmd á að
kosta 5 milljarða króna, en þetta er hluti af
hátæknisjúkrahúsi. í mörg ár hafa 140 - 200
millj. kr. á ári verið lagðar í þessa fram-
kvæmd. Slíkt gagnast ekki. Tækninni fleygir
svo ört fram að það verður að fara í svona
framkæmdir með því hugarfari að ljúka þeim
fljótt. Það er ekki hægt af fjárhagsástæðum.
Þessa dagana er verið að ganga frá undirbún-
ingi fyrir vararafstöð fyrir Landsspsítalann
og lagnakjallara K-álmunnar, síðan legg ég
til að framkvæmdum við hana verði frestað.
Ég ræð þessu þó auðvitað ekki ein, Alþingi
mun fjalla um þessar tillögur mínar þegar
til kemur.“
Ingibjörg nefndi einnig að hún hefði gert
að tillögu sinni að hægja_ á framkvæmdum
við heilsugæslustöð á Útvarpslóðinni við
Efstaleiti.„Fjármagn leyfir að ljúka má við
teikningar að þessari framkvæmd. Útboð,
sem reiknað hafði verið með að færi fram
að því loknu, geri ég hins vegar tillögu um
að verði frestað." Þetta kvað Ingibjörg vera
hið helsta sem sem frestað yrði og myndi
það skila 400 - 500 millj.kr sparnaði. „Það
er búið að skila fjárlögum með 7 til 8 millj-
arða kr. halla undanfarin ár, þetta getur
ekki gengið svo endalaust. Ofangreinar tillög-
ur eru einn af burðarásunum í sparnaðarhug-
myndum mínum fyrir hönd Heilbrigðisráðu-
neytis, til þess að reyna að minnka fjarlaga-
hallann.“
Sérhæfingu sjúkrahúsa þarf að auka
Ýmsir menn í heilbrigðisstéttum, einkum
sumir læknar í Reykjavík, hafa haft við orð
að ofíjárfestinga hafi gætt í sjúkrahúsbyg-
igngum úti á landi. Hvað segir heilbrigðisráð-
herra um þau orð?
„Tæknin innan læknisþjónustunnar hefur
aukist svo mikið á undanförnum árum að
sjúklingar liggja mun skemur á sjúkrahúsum
en þeir gerðu fyrir nokkrum árum. Aðgerðir
eru framkvæmdar á allt annan hátt en áður
var, má þar sem dæmi nefna að aðgerð sem
áður olli a.m.k. átta daga innlögn sjúklings
á sjúkrahús veldur nú aðeins sólarhrings inn-
lögn sjúklings. Þetta orsakar það að legutími
styttist og færri rúma er þörf, í ljósi þessa
eru menn kannski að tala um offjárfestinu
í sjúkrahúsbyggingum á landsbyggðinni.
Ég tel ekki að allar aðgerðir eigi að fara
fram á hátæknisjúkrahúsum í Reykjavík. Það
þarf að sérhæfa sjúkrahúsin miklu meira en
nú er gert með tilliti til hinna ýmsu aðgerða
sem þar eru framkvæmdar. Þetta á ekki
bara við um afstöðuna milli sjúkrahúsa úti
á landi annars vegar og sjúkrahúsanna í
Reykjavík hins vegar, heldur er ekki síður
þörf á að koma á aukinni samvinnu og sér-
hæfingu milli stóru sjúkrahúsanna á höfuð-
borgarsvæðinu. Ég legg til að slíkri samvinnu
verði komið á milli Landsspítalans, Borgar-
spítalans, St. Jósepsspítalans í Hafnarfrði og
Sjúkrahússins í Keflavík. Það er mitt mat
að nú sé kominn tími til að skoða þessi mál
heilstætt. Ríkið á allar þessar eignir, við verð-
um að reka þær eins og eitt fyrirtæki.“
Baráttun við „smákóngana"
Það er stundum talað um „smákónga-
veldi“ á sjúkrahúsunum. Torveldar afstaða
yfirmanna á sjúkrahúsunum slíkra ráðagerð-
ir sem hér var að ofan lýst?
„Engir vilja missa neitt af því sem þeir
hafa, það er lífsins gangur, í þessu sem öðru.
Ég fæ mótspyrnu, það er eðlilegt. Mér finnst
þó að skilningur manna á nauðsyn breytts
fyrirkomulags í þessum efnum sé að aukist
með hvetjum deginum. Þeim mun opnari sem
umræðurnar verða um þörfina á aukinni sér-
hæfingu þess opnari verða menn fyrir þeim
hugmyndum. Mér finnst örla á að læknar
hér á höfuðborgarsvæðinu geri stundum of
lítið úr störfum kollega sinna úti á lands-
byggðinni. Þótt hátæknin sé mest öll hér er
ýmislegt annað sem er gert á sjúkrahúsum
út á landi mikilvægt."
Forgangsröðun
En hvað með forgangsröðun á þjónustu
við sjúklinga?