Morgunblaðið - 09.02.1996, Side 16

16 FÖSTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
Ottast að EMU
muni kljúfa ESB
Brussel. The Daily Telegraph.
ÓTTA er farið að gæta í Brussel um að hinn efnahagslegi og peningalegi
samruni Evrópuríkja (EMU) gæti valdið alvarlegum og jafnvel endanlegum
kiofningi innan Evrópusambandsins. Háttsettir embættismenn segjast ótt-
ast að þau ríki er ekki taki þátt í sameiginlegu myntinni frá upphafi árið
1999 gætu hugsanlega aldrei orðið aðilar að EMU.
ERLENT
Þotan sem fórst undan strönd Dóminíkanska lýðveldisins
Reuter
BJÖRGUNARMENN af bandarísku strandgæsluskipi draga brak úr tyrknesku Boeing-757 þotunni
upp úr sjónum undan strönd Dóminíkanska lýðveldisins. Aðstæður til björgunar- og leitarstarfa
voru góðar þar sem komið var besta veður en slæmt veður var er þotan fórst.
Hátækní beitt við
leit að flugritanum
Sérfræðingar er hafa undanfarið
lagt mat á afleiðingar þess að lítill
kjarni ríkja ríði á vaðið varðandi sam-
eiginlegu myntina eftir þijú ár hafa
greint fjölmörg vandamál í tengslum
við aðild á síðara stigi, t.d. árið 2001
eða síðar. Telja þeir að hugsanlega
hafi vandkvæðin verið verulega van-
metin til þessa.
Háttsettir embættismenn viður-
kenna þetta nú í einkasamtölum.
Major vildi könnun
Á leiðtogafundinum í Madrid í des-
ember í fyrra sannfærði John Major,
forsætisráðherra Bretlands, starfs-
bræður sína um að rétt væri að láta
fara fram könnun á þessu máli. Voru
rök breska forsætisráðherrans þa.u að
ef ekki tækist vel til í upphafí væri
hætta á að áformin um sameiginlegan
gjaldmiðil yrðu að engu. Frumniður-
stöður rannsóknarinnar verða kynntar
á næsta leiðtogafundi er haldinn verð-
ur í Flórens á Ítalíu í júní.
Nú eru taldar líkur á því að þau
ríki sem ekki verða með frá upphafí
geti átt mjög erfitt um vik að koma
inn á síðari stigum. Er þetta talið ýta
undir líkumar á því að EMU-áformin
verði tekin til endurskoðunar á ríkjar-
áðstefnunni er hefst 29. mars.
Peningalegi samruninn er sem
stendur ekki á dagskrá ráðstefnunnar
þrátt fyrir að sífellt fleiri hallist að
Bonn. The Daily Telejrraph.
HELMUT Kohl Þýskalandskanslari
er í vaxandi mæli að einangrast sök-
um EMU-stefnu sinnar að mati full-
trúa fijálsra demókrata (FDP), sam-
starfsflokks kristilegra demókrata
(CDU) í ríkisstjórn.
„Eins og stendur er kanslarinn
eini maðurinn innan CDU og við eini
flokkurinn á þingi er heilshugar styð-
ur efnahagslegan og peningalegan
samruna," sagði Helmut Haussman,
talsmaður frjálsra demókrata í Evr-
ópumálum. „Kohl hefur mjög lítinn
stuðning í þessu máii í eigin flokki
en þar má nú í fyrsta skipti greina
ágreining í grundvallarmáli."
Lét Haussmann þessi orð falla í
kjölfar þess að Wolfgang Scháuble,
leiðtogi CDU á þingi, lýsti því yfir
að ef nægilega mörg ríki uppfylltu
ekki skilyrðin varðandi EMU árið
1998 ættu menn að velta fyrir sér
að fresta EMU.
Þó að halda mætti að Scháuble
hafi verið að greina frá sjálfsagðri
staðreynd var þetta í fyrsta skipti
sem einn af leiðtogum CDU lýsti því
yfír að tímasetningarnar varðandi
EMU einkenndust af of mikilli bjart-
sýni. Scháuble telst til hörðust Evr-
ópusinna Þýskalands og var einn
höfunda skýrslu þar sem lagt var til
að minni ríkjahópar innan ESB gætu
því að óraunhæft sé að ætla að heíja
samrunann 1. janúar 1999.
Samkvæmt Maastricht-sáttmálan-
um geta þau ríki er ekki taka þátt
frá upphafí (að öllum líkindum öll
aðildarríki ESB að Þýskalandi, Lúx-
emborg, Frakklandi, Hollandi og
Austurríki undanskiidum) sótt um
aðild að sameiginlegu myntinni að
tveimur árum liðnum. Þau verða hins
vegar að uppfylla ströng efnahagsleg
skilyrði. Má verðbólga til að mynda
ekki vera meira en Vh prósentustigi
hærri en í þeim þremur ríkjum þar
sem hún er lægst.
Verðbólga er vandamál
Innan framkvæmdastjómarinnar
óttast nú margir að önnur ríki muni
ekki geta uppfyllt þessi skilyrði, ekki
síst ef Evróið verður sterkur gjaldmið-
ill og verðbólga muni fara hjaðnandi
í þeim ríkjum er taka upp myntina
frá upphafí.
Þá gæti sterkur sameiginlegur
gjaldmiðill að auki kynt undir verð-
bólgu í öðmm ríkjum og útflutnings-
afurðir þeirra yrðu óhagstæðari.
Vangaveltur þessar, sem viðraðar
vom á leynilegum fundi peningamála-
nefndar framkvæmdastjómarinnar,
hafa nú borist peningamörkuðum til
eyma og gætir þar vaxandi efasemda
um að peningalegi samruninn muni
eiga sér stað árið 1999.
ráðist í aukinn samruna upp á eigin
spýtur ef ekki næðist um það almenn
samstaða innan sambandsins.
Dagblaðið General Anzeiger í
Bonn sagði jafnframt frá því að „sí-
felit fleiri fulltrúar stjórnarinnar telja
frestun peningalega sammnans óhjá-
kvæmilega. Eina vandamálið er að
ríkisstjómin vill ekki segja þetta sjálf
heldur bíður eftir því að vinaþjóðin
Frakkland geri það.“
Þrýstingurinn á stjórnina í EMU-
málum jókst einnig til muna eftir að
virt efnahagsstofnun hvatti til að
Maastricht-skilyrðin yrðu milduð til
að koma í veg fyrir „efnahagslega
niðursveiflu og félagslega spennu".
Alls staðar efasemdir
Otmar Issing, yfirhagfræðingur
þýska seðlabankans, hefur látið í ljós
efasemdir um að hægt sé að fram-
kvæma peningalegan samrana á vit-
rænan hátt á jafnskömmum tíma og
áformað er. Þá hefur Edmund Stoi-
ber, leiðtogi CSU, systurflokks kristi-
legra demókrata í Bæjaralandi, sagt
að ekkert vit sé í EMU án þátttöku
Ítalíu og Spánar.
Helmut Schlesinger, fyrmrn yfir-
maður þýska seðlabankans, telur sig
hafa greint hver vandinn er: „Það
þorir enginn að segja: Gleymið þessu“.
Puerto Plata, Frankfurt. Reuter.
SKIP úr bandaríska flotanum, búin
sérstökum hátæknibúnaði, hófu í
gær leit að flugrita Boeing-757 þot-
unnar sem fórst fimm mínútum eftir
flugtak frá Puerto Plata í Dómin-
íkanska lýðveldinu aðfaranótt mið-
vikudags. Drógu skipin á eftir sér
íeðansjávartæki sem eiga að geta
staðsett flugritann á hafsbotni og
náð honum upp á yfirborðið. Flakið
er á um 2.000 metra dýpi og miklir
djúpsjávarstraumar á slysstað. Tölv-
ur búnar sérstökum straumfræðifor-
ritum voru notaðar til að afmarka
leitarsvæðið, en fullvíst- þykir að
straumar hafi borið brak úr þotunni
frá þeim stað sem hún skall á hafflet-
inum. Þýskir menn, sem eru
sérfróðir um flugvélar, drógu
mjög í efa í gær þá kenn-
ingu, að elding hefði grandað
þotunni.
Þotan féll í hafið og sökk
samstundis 19 km undan
ströndinni. Talsmenn banda-
ríska flotans sögðu í gær,
að þess væm mörg dæmi,
að hlutir á borð við flugrita
þotunnar hefðu fundist á
miklu dýpi og náðst upp.
Flugritinn,'svonefndur svart-
ur kassi, geymir upplýsingar
um starfsemi stjórnkerfa
þotunnar er gætu varpað
Ijósi á orsakir slyssins.
„Ég þekki ekki eitt einasta
dæmi þess að flugvél hafí
farist eftir að verða fyrir eldingu.
Nútíma þotur, þar á meðal Boeing-
757, eru mjög vel varðar gegn elding-
úm,“ sagði Peter Schlegel, formaður
rannsóknarnefndar flugslysa í
Þýskalandi.
Viðhaldi oft ábótavant
Talsmaður þýska flugmannafé-
lagsins gaf til kynna að öryggi far-
þega væri mismunandi eftir því hvort
flogið væri með leiguflugfélagi eða
áætlunarfélagi. „Menn hafa eig-
inlega beðið eftir því að slys af þessu
tagi ætti sér stað. Viðhaldi leiguflug-
véla er oft ábótavant, áhafnir þeirra
vanþjálfaðar og yfírkeyrðar af vinnu.
Ódýrasti flugmiðinn er því ekki sá
besti," sagði talsmaðurinn.
Misvísandi fullyrðingar
Frásögnum embættismanna í
Dóminíkanska lýðveldinu af því hvað
gerðist bar ekki saman. Hector Ram-
on hershöfðingi, sem jafnframt er
flugmálastjóri landsins, skýrði fyrst
frá því, að flugmenn tyrknesku þot-
unnar hefðu tilkynnt flugumferðar-
stjómm í Puerto Plata um bilun og
að þeir ætluðu að snúa aftur til flug-
vallarins.
Emmanuel Souffront, majór í flug-
hernum sem þátt tók í rannsókn
slyssins, sagði hins vegar seinna, að
flugmenn Boeing-þotunnar hefðu
engar vísbendingar gefið um bilun
eða aðra erfiðleika um borð. Kvaðst
hann hafa undir höndum afrit af
samtölum flugumferðarstjóra við
flugmenn þotunnar. Samtölin virtust
með öllu eðlileg. „Áhöfnin Iét aldrei
vita um að eitthvað amaði að.“
Flugumferðarstjórar í Puerto
Plata sáu á ratsjám að þotan byrjaði
skyndilega að beygja. „Hún fór í
hægri beygju og hvarf síðan af rat-
sjám. Áður en hún skali í hafið heyrð-
ist einhver segja „augnablik" í tal-
stöðinni," sagði Souffront.
Souffront sagði að ekki væri hægt
að útiloka neina orsök, þar á meðal
skemmdarverk. Sérfræðingar banda-
rískra flugmálayfirvalda og Boeing-
verksmiðjanna komu í fyrrakvöld til
Dóminíkanska lýðveldisins til að að-
stoða við rannsókn slyssins.
Tryggingar í lagi
Fulltrúi þýska samgönguráðu-
neytisins staðfesti í gær, að ferða-
skrifstofan, sem hafði þotuna til
umráða, hefði lagt fram staðfesting-
ar um tryggingar þotunnar sem
væm í besta lagi.
Ljóst er hins vegar að dóminík-
anska flugfélaginu Alas Nacionales,
sem leigði þotuna frá tyrkneska félag-
inu Birgenair, hafði láðst að sækja
um heimild fyrir þotuna til að fljúga
til Þýskalands. Slíkri beiðni þarf m.a.
að fylgja staðfesting á því að viðhald
hennar hafi verið í samræmi við al-
þjóðareglur.
í sérstakri rannsókn bandarísku
flugmálastjómarinnar (FAA) árið
1993 var Alas Nacionales meðal 14
flugfélaga í Karíbahafi sem stóðust
ekki alþjóðlegar öryggiskröfur og var
starfsemi þeirra stöðvuð um tíma af
þeim sökum.
Standast ekki lágmarkskröfur
Sömuleiðis stendur yfír athugun á
hvemig öryggismálum er fyrir komið
í rílq'um víða um heim. Er Dóminík-
anska lýðveldið í hópi 30 ríkja sem
athugunin hefur náð til og er niður-
staðan sú að ástandið þar standist
ekki lágmarks viðmiðanir Alþjóðaflug-
málastofnunarinnar um flugöryggi.
í gær höfðu fundist líkamsleifar
a.m.k. 128 manns en 189 voru um
borð í þotunni. Til stóð að
halda formlegri leit að fórn-
arlömbum áfram í dag. Mikið
er um hákarla á þessum slóð-
um.
Þotan var á leið til Berlínar
og Frankfurt í Þýskalandi
með viðkomu í Gander á Ný-
fundnalandi er hún fórst. Um
borð voru 176 farþegar, mest
Þjóðveijar, og 13 manna
áhöfn. Var helmingur farþeg-
anna, eða 88, á leið til Berlín-
ar, 44 karlar, 42 konur og tvö
börn, og hinn helmingurinn
til Frankfurt, 53 karlar, 33
konur og tvö börn.
Það hefur vakið reiði í
Þýskalandi að blaðamenn æsi-
fréttablaðs komust að ætt-
mennum þeirra sem fórast undir því
yfirskini að ættingjar þeirra hefðu
verið um borð í þotunni. Kváðust þeira
hafa komist að því að á meðal þeirra
sem fómst hefðu verið hjón á leið
heim úr brúðkaupsferð.
Þjóðveijareru harmi slegnirvegna
slyssins og ráðamenn ýmsir hafa
vottað ættingjum þeirra sem fórust
samúð sína og þýsku þjóðarinnar.
500.000 Þjóðverjar í fyrra
Dóminíkanska lýðveldið er vinsæll
ferðamannastaður og þangað hafa
Þjóðveijar flykkst að vetri til enda
ódýrar ferðir í boði og verðlag hag-
stætt. í fyrra komn þangað rúmar
tvær milljónir ferðamanna og var
fjórðungur þess fjölda, 500.000
manns, Þjóðveijar, að sögn Frank
Jorge, ráðherra ferðamála. Flugvélin
hrapaði skammt undan Cabarate-
ströndinni sem nýtur mikilla vin-
sælda meðal seglbrettamanna en
farþegamir höfðu dvalist á sumar-
leyfísstaðnum Puerto Plata, sem
státar sig af fyrsta virkinu sem reist
var í Nýja heiminum árið 1502.
Reuter
UMRÆÐUR voru um efnahagsmál í þýska þinginu í gær og sést
Kohl kanslari hér ræða við Norbert Bliim vinnumálaráðherra.
Kohl að einangrast
vegna EMU?
LÍK fórnarlamba flugslyssins við Dóminík-
anska lýðveldið borin um borð í kælivagna
í Puerto Plata.