Morgunblaðið - 09.01.1997, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
I
FRÉTTIR
Forsvarsmenn tryggingafélaga segja tryggingavernd lántakenda áhugaverða
Félagsmálaráðherra
I
I
Lánastofnanir hafa ekki sýnt
skuldavátryggingum áhuga
ÍSLENSK ti-yggingafélög hófu fyrir
allmörgum árum að bjóða upp á svo-
kallaða skuldavátryggingu sem veitir
tryggingavemd vegna tekjutaps af
völdum veikinda, slysa eða andláts
lántakenda, en félögin fengu engar
undirtektir að sögn forsvarsmanna
tveggja vátryggingafélaga sem
Morgunblaðið ræddi við. Axel Gísla-
son, forstjóri Vátryggingafélags ís-
lands hf., segir að lánastofnanir hafí
fram að þessu ekki sýnt þessum
möguleika áhuga þó tryggingar af
þessu tagi standi enn til boða.
Ekkert að vanbúnaði
Nokkur umræða hefur orðið um
hugmyndir um tryggingavernd lán-
takenda í kjölfar greinar sem Árni
Sigfússon, oddviti sjálfstæðismanna
í borgarstjórn, ritaði í Morgunblaðið
um slíkar tryggingar, sem yrðu þá
hluti af lántökuskilmálum lána-
stofnana.
„Einar Sveinsson, framkvæmda-
stjóri Sjóvár-Almennra hf. segir að
hugarfarsbreytingar sé þörf svo
lánastofnanir og lántakendur átti sig
á því að þama geti verið um vemd
að ræða sem sé báðum til hagsbóta.
„Sú tilraun sem gerð var hér á árum
áður lánaðist ekki,“ segir Einar.
„Þetta er gamalgróin hugmynd
og mjög vel þekkt tryggingarteg-
und. Þetta þarf að verða nokkuð
almennt til þess að þetta sé áhuga-
vert en okkur er ekkert að vanbún-
aði að taka þátt í þessari umræðu,"
segir Einar.
Axel Gíslason segir engan vafa á
því að þessar hugmyndir séu áhuga-
verðar fyrir tryggingafélögin ef
breyting verði á afstöðu lánveit-
enda. Hann bendir á að ýmsir mögu-
leikar séu á útfærslu slíkra trygg-
inga og t.d. væri mjög auðvelt að
koma slíku á í formi líftrygginga
fyrir hópa lánþega. „Lántakendur
tækju þá líftryggingu hjá trygg-
ingafélagi sem hefði samstarf við
viðkomandi lánastofnun. Upphæð
tryggingarinnar væri miðuð við að
hún dygði á hveijum tíma til að
greiða eftirstöðvar lánsins. Þetta er
tiltölulega einföld aðferð og hefur
staðið til boða en lánastofnanir hafa
ekki sýnt þessu áhuga. Þar hafa
menn horft á annars konar trygg-
ingar, fýrst og fremst fasteigna-
veð,“ segir Axel.
Mætti t.d. taka upp tryggingar
námsmanna hjá LIN
Axel segir að einnig mætti hugsa
sér þann möguleika að teknar yrðu
upp slíkar tryggingar hjá Lánasjóði
íslenskra námsmanna. „Það hefði
þá þýðingu, að ungir námsmenn,
sem hafa fjárfest í sinni menntun,
tækju svona tryggingu, sem væri
tiltölulega ódýr ef um hóptryggingu
væri að ræða og gerði að verkum
að ábyrgðarmenn lánsins sætu ekki
uppi með að greiða lánið ef viðkom-
andi félli frá og fengi ekki notið
tjárfestingarinnar, sem hann hefur
lagt í. Þetta hefur verið hægt og
er hægt og það má þróa þetta á
ýmsa vegu,“ segir hann.
„Ef þetta á að verða hluti af lána-
kerfinu yrði þetta að ná til allra
lántakenda og það yrði þá eitt af
skilyrðum lánveitandans fyrir lán-
veitingunni að einhver svona trygg-
ing væri tekin. Þá væri auðvitað
hægt að hafa hana þeim mun ódýr-
ari þar sem áhættunni er dreift
víða,“ segir Axel.
Starfs-
hópi falið
aðskoða '
málið '
PÁLL Pétursson félagsmálaráð-
herra kveðst vera áhugasamur um
að kannaðar verði leiðir til að
koma á tryggingavernd fyrir lán-
takendur og hefur hann beint því
til starfshóps sem vinnur þessa
dagana að endurskipulagningu
Húsnæðisstofnunar að fara yfir ■
þessar hugmyndir og skila niður- *
stöðum sínum eins fljótt og kostur
er á.
Félagsmálaráðherra segir að
fyrir nokkrum mánuðum hafi ein-
staklingar á vegum fyrirtækis leit-
að til félagsmálaráðuneytisins og
lýst áhuga á að fara út í trygginga-
starfsemi fyrir lántakendur.
Athyglisverð
hugmynd
„Mér fannst þetta vera at-
hyglisverð hugmynd sem þeir
voru með og sendi þá upp í Hús-
næðisstofnun. Þar áttu þeir fund
með starfsmönnum og lögðu mál-
ið fyrir þá. Ég veit ekki hvað
Húsnæðisstofnun hefur gert í
málinu en það er hafin vinna við
endurskipulagningu Húsnæðis-
stofnunar og þetta er eitt af þeim
atriðum sem verður skoðað,“ seg-
Skylda eða
fijálst val?
Félagsmálaráðherra bendir á að
ekki sé einfalt mál að koma á
tryggingavernd af þessu tagi-
„Það mætti hugsa sér að gert yrðí
að skyldu að lántakendur yrðu að
fá sér tryggingu af þessu tagi-
Langflestir lántakendur standa
skil á sínum lánum og þá væri
kannski verið að hengja pinkla á
þá með þessu.
Ef þetta yrði hins vegar fijálst
yrðu það væntanlega þeir lántak-
endur sem ættu í mestum erfið-
leikum sem leituðu eftir svona
tryggingum og þá yrðu iðgjöldin
væntanlega þeim mun hærri og
áhættan af að tryggja þá meiri.
Þetta er því ekki alveg einfalt en
ég tel eðlilegt að þessi leið verði
skoðuð," segir hann.
FYRIRHUGAÐ er að reisa
bjálkahús á Hólum í Hjaltadal
þar sem vígslubiskup Hólastiftis
mun hafa starfsaðstöðu. Ekki
hefur fengist fjárveiting til
verksins en að sögn sr. Bolla
Gústavssonar vígslubiskups á
Hólum er ákvörðunar að vænta
á næstu vikum.
„Ætlunin er að bæta úr brýnni
þörf á vinnuaðstöðu fyrir vígslu-
biskupsembættið. En einnig er
hugmyndin að minnast timbur-
stofu þeirrar sem kennd hefur
við norska biskupinn Auðun
Þorbergsson sem var Hólabisk-
up á árunum 1313 - 1322,“ seg-
ir sr. Bolli.
Auðunarstofa var reist
snemma á fjórtándu öld en rifin
snemma á þeirra nítjándu. „Ekki
stendur tii að endurgera Auðun-
arstofu heldur á að reisa hús
sem að uppbyggingu og lagi,
sækir minni úr fortíðinni um
leið og það svarar kröfum sam-
tímans um þægindi og nota-
gildi."
Kirkjumálaráðherra skipaði
nefnd snemma árs 1996 til að
sjá um undirbúning verksins.
Formaður nefndarinnar er
Hjalti Zophaníasson, skrifstofu-
stjóri í dóms- og kirkjumála-
ráðuneytinu, og með honum í
nefndinni eru sr. Hjálmar Jóns-
son, alþingismaður og sr. Bolli
Gústavsson.
Stokkahús úr þykkum
trjábolum
Samkvæmt uppdrætti sem
Þorsteinn Gunnarsson arkitekt
gerði að norskri fyrirmynd er
ætlunin að húsið verði stokka-
hús, gert úr þykkum trjábolum
á hlöðnum eða steinsteyptum
sökkli og með torfþaki. I því eru
tvær ferningslaga einingar sem
jafnstórar eru Auðunarstofu
hinni fornu. Undir annarri ein-
ingunni er geymslukjallari og
yfir henni nýtanlegt loft.
„í geymslukjallara verða
geymdir gripir sem tilheyra
Hóladómkirkju og ekki mega
liggja á glámbekk en jafnframt
er hugmyndin að koma þar upp
Fyrirhugað að reisa bjálkahús yfir starfsaðstöðu Hólabiskups
Auðunar-
stofa á
Hólum
n±=Li
Andlát
JÓSAFAT
HINRIKSSON
JÓSAFAT Hinriks-
son, vélstjóri og
stofnandi fyrirtækis-
ins J. Hinriksson, lést
á þriðjudag á 73. ald-
ursári.
Jósafat fæddist
þann 21. júní árið
1924 í Reykjavík,
sonur Hinriks Hjalta-
sonar og Karítasar
Halldórsdóttur. Jósa-
fat ólst upp í Nes-
kaupstað og stundaði
nám við Iðnskólann
þar í bæ árin 1948-
1950. Þá lauk hann
prófi frá Vélskólanum árið 1952.
Hann var vélstjóri á fískibátum
og togurum þar til hann stofnaði
eigið vélaverkstæði, J. Hinriksson,
árið 1963. Fyrirtækið hefur vaxið
og dafnað og er þekkt fyrir smíði
toghlera og blakka. Þá kom Jósa-
fat upp Sjóminja- og smiðjumuna-
safni í fyrirtæki sínu. "
Hann ritaði æviminn-
ingar sínar sem komu
út árið 1995.
Jósafat var sæmd-
ur riddarakrossi
hinnar íslensku
fálkaorðu árið 1993
og heiðraður á sjó- -
mannadaginn í Nes-
kaupstað sama ár. I
Þá fékk hann einnig (
sérstakan heiðurs-
skjöld frá sjómanna-
dagsráði Reykjavík-
ur og Hafnarfjarðar
1994 fyrir minja-
safnið. Á síðasta ári var harrn
gerður að heiðursfélaga í Vél-
stjórafélagi íslands.
Jósafat kvæntist eftirlifandi (
eiginkonu sinni, Ólöfu Þórönnu j|
Hannesdóttur, árið 1950. Þau |
eignuðust eina dóttur og sex syni, "
sem öll lifa föður sinn.
VÍGSLUBISKUPINN á Hólum, sr. Bolli Gústavsson, við
staðinn þar sem bjálkahúsið mun hugsanlega rísa.
FRAMHLIÐ Auðunarstofu II, samkvæmt
teikningu Þorsteins Gunnarssonar.
dálitlu safni af bókum úr hinu
forna Hólaprenti," segir sr.
Bolli.
Flatarmál hússins er skv. upp-
drætti 217,2 fm með kjallara og
lofti.
Kostnaður 28,4 miHj. kr.
Að beiðni undirbúningsnefnd-
ar hefur verkfræðistofan Línu-
hönnun hf. gert áætlun um
kostnað við byggingu hússins og
er niðurstöðutalan 28.4 miHj. kr.
Að sögn séra Bolla er mikill
áhugi í Noregi fyrir að gefa
timbur til verksins en Norðmenn
reisa enn hús af þessari gerð.
„Tengsl Hólastaðar og Noregs
eru einnig töluverð en Auðunn
rauði gegndi meðal annars
ábyrgðarstöðu við hirð konungs
áður en hann flutti til íslands."
Sr.Bolli fundaði með Ole Did-
rik Lærum, fyrrverandi rektor
háskólans í Björgvin og fleiri
íslandsvinum í Noregi þar sem
hann gerði grein fyrir hug-
myndum um Auðunarstofu. „Vel
var tekið í þá hugmynd mína
að Norðmenn gæfu íslendingum
timbur til hússins. Byggingar-
kostnaður mun þvi vonandi
lækka töluvert en að auki hefur
Eimskipafélagið boðist til að
flytja efnið heim, okkur að
kostnaðarlausu.“

Morgunblaðið/RAX