Morgunblaðið - 06.02.1997, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1997 35 .
AÐSENDAR GREINAR
Yfirlýsing frá BSRB
MORGUNBLAÐIÐ birtir hér á eftir
í heild yfirlýsingn, sem því hefur
borizt frá BSRB, þar sem hafnað
er stefnu ríkisins og Reykjavíkur-
borgar um breytingar á launakerfi:
„BSRB hafnar alfarið þeirri stefnu
sem ríki og Reykjavíkurborg kynntu
forystu samtakanna á fundi 27. jan-
úar sl. í tengslum við breytingar á
launakerfinu. Það er grundvallar-
skilyrði og forsenda fyrir viðræðum
um breytt launakerfí að um laun
og önnur starfskjör verði samið á
félagslegum grunni. BSRB og aðild-
arfélög þess hafa ítrekað lýst sig
reiðubúin til að ræða breytingar á
launakerfinu. Þær viðræður verða
að gerast á jafnræðisgrundvelli og
fá þann tíma sem svo viðamiklar
breytingar kalla á.
Launakerfisbreytingar —
geðþóttagreiðslur í stað
grunnkaupshækkana
Um miðjan október gerði BSRB
samkomulag um viðræðuáætlun við
helstu samningsaðila bandalagsins.
Gert var ráð fyrir að samræma á
einu borði viðræður um réttindamál
sem eru almenn og taka augljóslega
til allra. Kaupgjaldsliðir og þau mál
sem snúa að hveiju félagi um sig
yrðu hins vegar samningsatriði í
kjaraviðræðum einstakra félaga.
Þær viðræður skyldu hefjast fljót-
lega eftir að viðræður um almennu
málin væru komnar á skrið.
Beggja vegna samningsborðs var
litið á þetta sem skynsamlegt fyrir-
komulag og til þess fallið að greiða
fyrir kjaraviðræðum. Fljótlega kom
í ljós að ágreiningur var um mörg
mikilvæg atriði og þá ekki síst hug-
myndir um breytt launakerfi sem
byggðist á einhliða ákvörðunum for-
stöðumanna og forstjóra. Af hálfu
BSRB var viðsemjendum gert ljóst
að ekki kæmi til mála að taka upp
launakerfi á slíkum forsendum.
Þrátt fyrir ágreining um þessi efni
hófu einstök félög kjaraviðræður í
nóvember samkvæmt viðræðuáætl-
un. Félögin höfðu með sér gott sam-
ráð á vettvangi BSRB og kom þar
í ljós að í öllum þeim viðræðum sem
fram höfðu farið hafði verið lögð á
það áhersla af hálfu viðsemjenda,
sérstaklega fj ármál aráðuneytis og
Reykjavíkurborgar, að breytingar
yrðu gerðar á launakerfínu í þá átt
sem BSRB hafði áður mótmælt.
Félögin voru á einu máli um að
þetta væri farið að standa kjaravið-
ræðum fyrir þrifum. í framhaldinu
var ákveðið að óska að nýju eftir
fundi með helstu viðsemjendum að-
ildarfélaga BSRB og fara fram á
að þeir gerðu ljósa grein fýrir hug-
myndum sínum. Á þessum fundi
sem haldinn var 27. janúar kom
fram mjög skýrt að ásetningur at-
vinnurekenda er að koma á launa-
kerfi sem byggist á einstaklings-
bundnum samningum. Einstökum
forstöðumönnum yrði í sjálfsvald
sett hvort og hver aðkoma starfs-
manna og stéttarfélaga þeirra að
launaákvörðunum úti í stofnunum
yrði. Stéttarfélögin yrðu ekki ger-
endur heldur í hlutverki ráðgjafa á
vinnustaðnum en þar yrðu ákvarð-
anir um laun teknar.
Það er ekki hlutverk samninga-
nefnda Reykjavíkurborgar og ríkis-
ins að ákvarða framtíðarhlutverk
verkalýðshreyfíngarinnar. Það er
hlutverk fólksins sjálfs sem stéttar-
félögin eru í forsvari fyrir.
Einstaklingssamningar á vinnu-
stöðum eru rauður þráður í stefnu
atvinnurekenda hvort sem er hjá
opinberum aðilum eða á almennum
markaði. Launanefnd sveitarfélaga
virðist eini aðilinn sem sker sig úr
að þessu leyti. Eðlilegt er að spurt
sé hvort ætla megi að nýju launa-
kerfí muni fylgja viðbótarfjármagn
fyrir „viðbótarlaun“. Svo er ekki.
Að vísu er skírskotað til arðsemis-
sjónarmiða og að aukin framleiðni
— sem í þjónustustofnunum þýðir
iðulega fækkun starfsfólks — gefi
aukið svigrúm. Lítið svigrúm er til
að ná í „viðbótarfjármagn" á þennan
hátt á vinnustöðum þar sem nið-
urskurður undanfarinna ára hefur
haft í för með sér skerta þjónustu.
Einnig mun svigrúm leikskóla,
skóla, heilbrigðisstofnana og stofn-
ana fyrir aldraða og fatlaða til slíkra
viðbótargreiðslna verða lítið því það
er sammerkt þessum stofnunum að
iaunakostnaður getur verið allt að
90% af rekstrarkostnaði viðkomandi
stofnunar.
Með hliðsjón af þessu verður enn
augljósara en ella hve mikilvægt er
að launakjör séu ákvörðuð sam-
kvæmt réttlátu kerfí. Seint verður
sátt um hvert skuli vera launabilið
á milli einstakra starfshópa og stétta.
Hins vegar er um það eining innan
samtaka launafólks að um launakjör-
in skuli gilda ákveðnar skýrar reglur
og að um þær skuli samið; með öðr-
um orðum viðsemjendur geri með
sér kjarasamninga. Einstaklings-
bundin laun þýða í reynd að áhrif
og völd forstöðumanna og forstjóra
yfír starfsfólki eru aukin og hætt
er við að fyrir- komulag sem byggist
á geðþóttaákvörðunum yfirmanna
séu ávísun á grófa mismunun. For-
smekkinn af þessu kerfi hafa menn
fyrir augunum í greiðslum fyrir svo-
kallaða „óunna“ yfirtíð. Einstakl-
ingsbundið launakerfi festir sporslu-
kerfíð í sessi.
Ljóst er að fjölmennar stéttir
munu fara varhluta af hugsanlegum
ávinningi þessa kerfís. Þvert á móti
munu þær þurfa að greiða dýru
verði þar sem viðbótargreiðslur til
einstaklinga eru gerðar á kostnað
grunnlaunahækkana.
Til þess að veikja stéttarfélögin
og grafa undan samstöðu innan
þeirra er þegar byijað að greiða
álag á laun sem tengt er einstökum
fyrirtækjum og hjá opinberum
stofnunum er gefíð í skyn að álags-
greiðslur hjá stofnunum sem hafa
rúman ljárhag sé vísbending um það
sem koma skal, einnig í starfsemi
sem að jafnaði býr við hallarekstur.“
Afstaða BSRB —
góðærið til allra
Öllum ber saman um að góðæri
er í landinu vegna hagstæðra ytri
skilyrða. Almennt launafólk, at-
vinnulausir og elli- og örorkulífeyr-
isþegar hafa hins vegar ekki orðið
varir við það. Það er afdráttarlaus
krafa að þessir hópar fái notið efna-
hagsbatans með bættum kaup-
mætti. Sú krafa er í senn efnahags-
leg, lýðræðisleg og siðferðileg. Hug-
myndir um launakerfi sem eykur
misrétti stríðir gegn því markmiði
að góðærið renni til allra lands-
manna.
Full búð af
• •
ny|um vorum
í nýrri og glœsilegri verslun
okkarí Fókafeni 9
öbmoiíi kúítjöfjn
Fókafeni 9, sími 568 2866