Morgunblaðið - 05.07.1997, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 1997 39
MINNINGAR
EINAR JAKOB
ÓLAFSSON
+ Einar Jakob Ól-
afsson fæddist
á Siglufirði 12.
nóvember 1922.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur
27. júní síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Bústaða-
kirkju 27. júní.
Ef öndvert allt þér gengur
og undan halla fer,
skal sókn í huga hafin
og hún mun bjarga þér.
Við getum eigin æfí
i óska farveg leitt
og vaxið hveijum vanda,
sé vilja beitt.
Hvar einn leit naktar auðnir,
sér annar blómaskrúð.
Það verður, sem þú væntir,
það vex sem að er hlúð.
Þú rækta rósir vona
í reit þins hjarta skalt,
og búast við því besta
þó blási kalt.
Þó örlög öllum væru
á ókunn bókfell skráð,
það næst úr nomahöndum
sem nógu heitt er þráð.
Ég endurtek í anda
þijú orð við hvert mitt spor:
Fegurð, gleði, friður -
mitt faðirvor.
(Kristján frá Djúpalæk.)
Sorgin í hjarta okkar rís og hníg-
ur líkt og sjávarföll. Með tímanum
kyrrast vötnin og dýrmætar minn-
ingar lifa um ókomna tíð. Bernsku-
brek verða skondin og við vöxum
frá erfiðum minningum og lærum
að sætta okkur við það sem enginn
fær breytt.
Hinn 12. nóvember 1922 fæddist
24 marka barn á Siglufirði og var
þar fæddur hann afi minn, Einar
Jakob Ólsen Ólafsson. Hann óx úr
grasi hraustur og glaðsinna í stór-
um systkinahóp.
Allra fyrsta minningin mín úr
æsku er'þegar ég svaf í hjónaher-
berginu hans afa. Ég svaf í neðri
kojunni en bróðir mömmu, sem er
tveimur árum eldri en ég, í þeirri
efri. Þegar ég var um fjögurra ára
og var eitthvað veik setti afi kaldan
þvottapoka á ennið á mér. Man ég
enn hversu gott mér þótti þegar
afi gekk með mig um gólf, söng-
landi lágt með sjálfum sér Erla
góða Erla, aftur og aftur þar til
ég var sofnuð. Afi var á móti því
að börn grétu sig í svefn, hann
sagði að það skemmdi sálina. Hann
var maður friðarins og forðaðist
deilur. Hann róaði reitt andrúms-
loft en gekk á burt ef allt þraut.
Hann afi var óskaplega þolinmóður
maður og raungóður. Ég elskaði
afa minn mest af öllum þegar ég
var lítil.
Hann tók í nefið og mér fannst
lyktin af tóbakinu ákaflega góð,
það var sko lyktin af honum afa.
Hann var ákveðinn og fastheldinn,
gekk aldrei á bak orða sinna, öllum
góður og skammaði aldrei neinn,
hann var sáttasemjari af heilum
hug. Það var mikið öryggi í fangi
hans og ég sótti mikið í að fá að
kúra þar og stundum dansaði hann
með mig um alla stofuna syngjandi
Óla skans. Afi var með einstaklega
stórar hendur og sýndi hann okkur
krökkunum oft hvernig hann gat
falið epli inni í annarri hendinni
án þess að það sæist, okkur til
mikillar skemmtunnar.
Þegar ég var fimm ára átti hann
rauðan Skóda og tók hann okkur
systur oft í bíltúra upp í Heiðmörk
eða Öskjuhlíðina og til Hafnarfjarð-
ar. Toppurinn á þessum bíltúrum
var að afi gaf okkur öllum litla kók
í gleri og prins póló sem honum
þótti besta súkkulaði í heimi og
söng síldarvalsa með sínu nefi. Ég
tengi enn kók og prins póló við afa
og bíltúrana. Afi kenndi okkur
systrum að tefla skák
og var hreykinn af því
hvað við vorum fúsar
til náms enda fannst
honum fátt skemmti-
legra en að tefla við
okkur systur þegar
hann mátti vera að.
Síðar þegar systir mín
varð unglingameistari
í skák þá varð hann
glaður. Hann kenndi
okkur nafnagátur og
vísur um Grýlu, en
einnig Guttavísur sem
mér þóttu einstaklega
skemmtilegar. Afi tók
okkur krakkana stundum með sér
í sundlaugarnar og löbbuðum við
þá í gegnum Laugardalinn, þar
sýndi afi okkur styttumar og svo
máttum við hlaupa um allan garð-
inn. Mikið voru þessar laugarferðir
eftirsóknarverðar.
Á þessum árum þegar líða tók
að páskum hafði ég staðið löngum
við gluggann í kjörbúðinni og skoð-
að páskaeggin sem voru þar til
sýnis. Þar var egg sem var risa-
stórt með mörgum litlum eggjum
hangandi utaná. Konan í búðinni
sagði að eggið væri óskaplega dýrt
og spekúleraði ég mikið í því. Einu
sinni þegar afi kom heim frá vinnu
sá ég að hann lagði umslag á borð-
ið hjá símanum og fór svo í bað.
Ég vissi að í umslaginu voru pen-
ingar því ég hafði séð hann láta
ömmu fá peninga úr því og ég tók
það og flýtti mér út. Ég var ekk-
ert að opna umslagið, svo viss var
ég um að þetta hlyti að vera nóg.
Ég fór inn í búðina og rétti kon-
unni umslagið og bað um stóra
páskaeggið í glugganum. Konan
opnaði umslagið og bað mig um
að bíða aðeins, hún þyrfti að gá
hvort það mætti selja eggið. Eftir
stutta stund kom afí inn í búðina.
Þá hafði launaseðill afa verið í
umslaginu og búðarkonan hringt
heim. Afí var rólegur eins og venju-
lega en strangur í augunum, hann
strauk mér um vangann og spurði
af hveiju ég gerði svona og ég
sagði honum frá páskaegginu í
glugganum og að ég ætlaði ekki
að gera neitt ljótt. Afi sagði ekk-
ert, en fór með mig út í Skódann
og keyrði heim. Afí fór með mig
rakleitt inná bað, án þess að ansa
ömmu og lokaði hurðinni. Hann
settist á klósettið og sagði mér að
koma og svo lagði hann mig yfír
hné sér og tók niður sokkabuxurn-
ar. Og þegar ég heyrði þennan
ógurlega smell á rassinum á mér
þá hljóðaði ég hátt af skelfingu.
Þetta endurtók sig við hvern rass-
skell. Ég grét hátt og það bergmál-
aði inni á baðinu þannig að skellirn-
ir á rassinum á mér urðu hvellir
og gólið í mér ómaði um íbúðina.
Þegar afi hætti að rassskella mig
og hafði tekið mig af hné sínu þá
lagði hann hendurnar um axlirnar
á mér og horfði framan í mig og
strauk burtu tárin með sinni stóru
hlýju hendi. Þá uppgötvaði ég að
afi hafði alls ekki rassskellt mig í
alvörunni, heldur lagði hann vinstri
lófa sinn upp í loft, ofaná rassinum
á mér og skellti svo á lófann með
hægri hendi. Þannig að hann rass-
skellti höndina á sjálfum sér. Hann
talaði við mig og ég lofaði honum
að gera svona lagað aldrei aftur.
Hann sagði að ég hefði ekki reynt
að ljúga að sér og var ánægður
með það. Hann sagði að lygin væri
verri en gjörðin. Það væri betra að
segja satt og fá refsingu heldur en
að vera lygin. Fólk á að segja satt
þó að það sé vont af því að eftir á
verður allt betra. „Rassskellingin“
varð leyndarmálið okkar afa og
mér þótti enn vænna um hann en
áður.
Afi sagði okkur krökkunum oft
sögur. Þá sátum við, ég og litli
bróðir mömmu, á sitt hvoru hné
hans með litlu stelpurnar í kring
og hlustuðum á hann. Ein af sögun-
um hans afa var um bróður mömmu
og hvernig hann fékk boxaranefið.
Afi var þá nýkominn heim úr múr-
vinnunni og var farinn úr vinnuföt-
unum og var aðeins á síðu brók-
inni. Þetta var um vetur og mikið
frost úti. Eitthvað varð honum litið
út um stofugluggann og sá þá að
strákurinn var að teika bíl. Sá afi
hvar strákurinn missti undan sér
fæturna og dróst á eftir bílnum út
götunna. Afi hljóp út eins og hann
stóð á síðu brókinni og sokkunum
og hljóp eins og hann lifandi gat.
Það var víst algjör heppni að það
var bensínstöð við hornið og þar
stoppaði bíllinn og afi náði honum.
Þá kom í ljós að strákurinn hefði
verið í blautum vettlingum og frusu
þeir fastir við stuðarann þannig að
hann gat ekki losað sig. Var hann
talsvert meiddur, bæði hruflaður á
hnjám og höndum, marinn með
brotið nef.
Svo liðu árin og þegar ég var 9
ára skildu afi og amma. Afi fiutti
til okkar á Nesið meðan ég var í
sveitinni. Þegar ég kom heim voru
tvö sjónvörp í stofunni og skrítið
að geta horft á kanann öðru megin
og íslenska sjónvarpið hinum meg-
in. Afí svaf í herberginu mínu. Eg
var mjög ánægð með það.
Afi minn var heppinn þegar hann
kynntist Helgu, seinni konu sinni,
og hófu þau fljótlega búskap í Snæ-
landinu. Það var mannmargt á litla
heimilinu þeirra og gekk afi börn-
um hennar í föðurstað. Helga var
mér ákaflega góð og ég sá að afi
elskaði hana innilega. Afi var ein-
hvern veginn breyttur, afslappaður
og glaður. Hann vann alltaf jafn
mikið í múrverkinu en gaf sér þó
alltaf tíma til að fara á skíði, enda
mikill hæfíleikamaður á því sviði
og átti fjöldann allan af verðlauna-
bikurum. Hann var mikill útivistar-
maður og ef hann komst ekki á
skíði fór hann í göngutúra og hélt
því áfram á meðan kraftar leyfðu.
Ég týndi einhvem veginn afa mín-
um þegar líða tók á unglingsár
mín og við hittumst sjaldnar. Eftir
að ég varð fullorðin hafði ég aftur
samband og var afí minn óbreyttur
í allri lund, lífsglaður og tryggur.
Hann var glaður yfír hveiju barni
sem fæddist og sagði að ófrískar
konur væru þær fallegustu sem
hann vissi um. Og kynslóðir halda
áfram að fæðast og eignaðist hann
sitt fyrsta langalangafabarn nú í
vor, þegar elsta dóttir mín eignað-
ist litla stúlku. Þess má geta að
afi tók á móti þriðja barnabarni
sínu í þennan heim og sagt var að
hann hefði verið frábær ljósmóðir.
Afi minn var hraustur alla ævi
og kenndi sér fyrst meins fyrir um
ári, þegar í ljós kom að hann þjáð-
ist af krabbameini. Þegar ég hitti
hann síðast var hann mjög glaður
að sjá mig og við skiptumst á ljóð-
um. Hann var hagmæltur vel en
því miður man ég ekki ljóðin hans
en hann sagði mér stoltur að Sigl-
fírðingafélagið ætlaði að gefa ljóðin
hans út og vona ég að það verði
að veruleika.
Þegar ég var lítil kenndi afi mér
að Guð ætti heima á himninum á
gullskýi og þaðan sæi hann allt sem
við gerðum. Þessi barnatrú sem
hann gaf mér hefur fylgt mér í
gegnum lífið og þegar við hjónin
gengum í gegnum þann harm að
missa hvert barnið á eftir öðru, þá
hjálpaði hún mér mikið. Ég trúi
því að þegar afi dó og stóð frammi
fyrir Guði sínum hafi litlu englarn-
ir mínir fjórir tekið fagnandi á
móti langafa sínum og kúri nú í
hans hlýja faðmi og hann mun
gæta þeirra þar til minn tími kem-
ur.
Helgu hans afa sendi ég mínar
hlýjustu hugsanir.
„Elsku afí minn, þér sendi ég
líka mínar blíðustu tilfínningar og
kveð þig með síðustu línunum úr
kvæðinu Erla góða Erla, sem þú
söngst svo oft fyrir mig og þess
óska ég að:
Dýrlega þig dreymi
og Drottinn blessi þig.
Blessuð er minning þín.
Hellen Linda Drake.
HRESSIR veiðimenn með fallega veiði í Ytri Rangá fyrir fáum
dögum, en þar hefur veiði mjög glæðst.
Atta laxar í
hákarlsmaga
JÓHANNES Sturlaugsson fiski-
fræðingur á veiðimálastofnun er
að safna upplýsingum frá sjó-
mönnum um sjóbirtinga og laxa
sem veiðast í sjó og hvetur hann
sjómenn til þess að senda sér þess
konar upplýsingar. Slíkar upplýs-
ingar frá sjómönnum hafi nú þeg-
ar skilað mikilsverðum upplýsing-
um um þessar fisktegundir í sjó,
m.a. þeim að hákarlar geta verið
dijúgir við laxaát.
„Það hafa borist upplýsingar
um að lax hafí komið sem auka-
afli við hefðbundnar veiðar með
botntrollum og
flottrollum, í
snurvoð, í net
og á handfæri
allt frá fjöru
út á opið haf
líkt og fáeinir
laxar sem
veiðst hafa við
karfaveiðar við Reykjaneshrygg
eru dæmi um,“ sagði Jóhannes í
samtali við blaðið. Og hann hélt
áfram: „Þannig hafa fengist upp-
lýsingar um fiskinn, lengd, þyngd,
kyn, kynþroskastig, aldur og
fæðuval, veiðistað, staðsetningu,
dýpt og hitastig, auk þess sem
merkilegar upplýsingar hafa borist
um hvaða örlög kunna að bíða
þessara laxfiska í sjónum út frá
upplýsingum frá sjómönnum um
það þegar þeir finnast í mögum
annara físka við aðgerð, því slíkt
gefur dýrmætar upplýsingar um
hvaða fiskar gæða sér helst á laxi
og sjóbirtingi.
1 þessum mánuði hafa til dæm-
is fengist upplýsingar um 8 laxa
sem komu úr hákarlsmaga sem
veiddist norður við Kolbeinsey fyr-
ir nokkrum árum og um smálax
sem meterslangur þorskur hafði
gætt sér á um miðjan mai síðast
liðinn, en sporðurinn á þeim laxi
stóð fram úr kjafti
þorsksins. Sá
þorskur kom í troll
hjá Klakki SH 510
frá Grundarfirði,
en trollið var dreg-
ið á um 200 metra
dýpi, um 50 km
vestur af Snæfells-
nesi.“
Stjarnfræðileg-
ar tölur fyrir
austan
Það berast ekki
oft tölur hingað til
lands frá hinum
eftirsóttu laxveið-
iám á Kólaskaga í
Rússlandi, en ein siík sem datt inn
á borðið í vikunni, frá þeirri þekkt-
ustu, hinni nafntoguðu Ponoi sýn-
ir og sannar að ekki er að undra
að samkeppnin sé hörð um erlendu
veiðimennina og þeir kunni að vilja
fremur veiða í Rússlandi en á Is-
landi. Ein vika fyrir skömmu gaf
11 stanga holli á níunda hundrað
laxa. „Meðalveiði á stöng var 74,1
lax þannig að það hefur verið nóg
að gera,“ sagði Ásgeir Heiðar
leigutaki Laxár í Kjós og hafði
fregnina eftir erlendum vinum sín-
um sem voru að veiðum þar eystra.
Margföld
silungsveiði
Þó að lax-
veiði hafí verið
á niðurleið í
Soginu und-
anfarin ár er
ekki sömu
sögu að segja um silungsveiðina.
Bleikjustofn árinnar hefur tekið
mjög við sér og telja áhugamenn
um Sogið það stafa af því að við
lokun Steingrímsstöðvar hafi
fremur runnið hlýrra og lífrænna
yfirborðsvatn í stað ískalds botns-
vatns frá Þingvallavatni og niður
Sogið. Til marks um þessa veiði-
aukningu má nefna að samkvæmt
veiðiskýrslum var silungsveiði í
Soginu fyrir löndum Syðri Brúar,
Bíldsfells, Ásgarðs og Álviðru 801
fiskur á síðasta sumri á móti 152
sumarið 1994.
Nýtt veiðihús
við Hörgsá
Leigutakar Hörgsár á Síðu, sem
er ein af betri Skaftfellsku sjóbirt-
ingsánum, hafa reist nýtt veiðihús
fyrir veiðimenn árinnar. Húsið
stendur við Hæðargarðsvatn hjá
Klaustri og er búið öllum helstu
þægindum.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
VEIÐIMAÐUR þenur sig við köstin í Þverá
á dögunum, en þar hefur veiði gengið nokk-
uð vel það sem af er.