Morgunblaðið - 12.11.1997, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 1997 15
LANDIÐ
Fyrirhugað að reisa minnisvarða um sjómenn sem fórust með Sargon árið 1948
Deilt um staðsetningn á
Hnjóti eða á Patreksfirði
Morgunblaðidfiskar Gislason
BRESKI togarinn Sargon strandaði við Hafnarmúla fyrir tæpri hálfri öld. Nú er deilt um staðsetningu
minnismerkis til að minnast þeirra 11 sjómanna sem fórust en sex þeirra komust af.
ÓVÍST er hvort minnisvarði um
breska sjómenn sem fórust með
togaranum Sargon í Patreksfirði
í desember 1948 verður reistur
við minjasafnið að Hnjóti eins og
Egill Ólafsson, forstöðumaður
safnsins, hefur lagt til. Hefur
bæjarstjórn Vesturbyggðar mót-
mælt staðarvalinu og óskað eftir
að minnisvarðinn verði reistur á
Patreksfirði. Bretar hafa fallist á
það.
„Ég sætti mig einfaldlega ekki
við þetta og hef ekki sagt mitt síð-
asta orð í þessum efnum,“ segir
Egill Ólafsson í samtali við Morg-
unblaðið en hann hefur lagt í
margháttaðan undirbúning vegna
minnisvarðans. Breski togarinn
Sargon GY 858 strandaði við
Hafnarmúla, sem er í landi
Hnjóts, 1. desember 1948 og fór-
ust með honum 11 manns. Egill,
sem var einn af björgunarmönn-
um ásamt sveitungum sínum, seg-
ir þá hafa verið slíkt aftakaveður
sem aðeins komi einu sinni til
tvisvar á öld. Tókst þeim að
bjarga sex skipverjum með því að
hífa þá uppúr brotnandi skipinu.
Eðlilegust staðsetning
að Hnjóti
Hugmyndin er að minnast at-
burðarins með því að reisa minnis-
varða og telur Egill eðlilegt að það
sé gert nálægt þeim stað sem tog-
arinn fórst. Því hljóti minjasafnið
að Hnjóti að vera heppilegur stað-
ur enda komi þangað þúsundir
innlendra og erlendra ferðamanna
á ári hverju.
Egill setti hugmyndina fram á
síðasta ári. Skrifaði hann utanrík-
isráðuneytinu sem kom hugmynd-
inni áfram við sendiráð íslands í
London sem aftur hafði samband
við bresk yfirvöld og félag breskra
togaraeigenda. Bréfinu íylgdi
uppkast að útliti merkisins eftir
Bjarna Jónsson, sem byggt er upp
á 11 ljósum ásamt skjöldum með
nöfnum þeirra sem fórust og var
það jafnframt hugmynd Egils að
með minnisvarðanum yrði einnig
minnst allra breskra sjómanna
sem farist hefðu við strendur Is-
lands á 20. öldinni.
í fyrrasumar kom til íslands
einn skipverja sem bjargaðist,
Fred Collins, sá eini sem enn lifir,
og breski sendiherrann heimsótti
minjasafnið á liðnu sumri til að
kynna sér aðstæður. Þá hafa
borgaryfirvöld í Hull, Grimsby,
Aberdeen og Fleetwood ráðgert
að taka þátt í kostnaði við gerð
minnisvarðans sem gæti orðið á
bilinu 1-1,5 milljónir króna.
Bæjarstjórn Vesturbyggðar
kemur til skjalanna
I framhaldi af þessum heim-
sóknum gerðist það að bæjarráð
Vesturbyggðar ályktaði á fundi
sínum 21. ágúst að eðlilegt væri að
reisa minnisvarðann á Patreks-
firði. Bæjarstjóm Vesturbyggðar
ræddi málið á fundi sínum 11.
september og lagði bæjarstjóri
þar fram tillögu um að þeirri ósk
verði beint til bresku borganna að
minnismerkið skuli reist á Pat-
reksfirði. Taldi hann að með stað-
setningu á Hnjóti skæri minnis-
merkið sig ekki nógu vel úr þeim
hlutum sem þar væru fyrir. Hann
lagði einnig fratn bréf frá Sjó-
mannadagsráði á Patreksfirði sem
fagnaði hugmyndinni um minnis-
merki á Patreksfirði og að það
yrði afhjúpað á sjómannadeginum
á næsta ári.
Fram kom breytingartillaga á
bæjarstjórnarfundinum um að
reisa skyldi minnismerkið að
Hnjóti en hún var felld og tillaga
bæjarstjóra samþykkt. Segir þar
að bæjarstjóm Vesturbyggðar
viðurkenni hlut Egils Olafssonar á
Hnjóti í þessu máli og vilji minna
á hugmynd um að breska fisk-
veiðisafnið í Grimsby gæti sett
upp sýningu um sjósókn Breta á
Islandsmið á minjasafninu að
Hnjóti og þann veg heiðrað minn-
ingu þeirra sjómanna sem stund-
uðu fiskveiðar við Island um aldir.
I byrjun síðasta mánaðar ritaði
Viðar Helgason, bæjarstjóri Vest-
urbyggðar, Agli Ólafssyni þar sem
hann kynnir þá ákvörðun Bret-
anna að samþykkja að setja minn-
isvarðann upp á Patreksfirði. Þeir
samþykktu einnig að setja upp
sýningu á Hnjóti til að minnast
sjósóknar breskra fiskimanna á
Islandsmið í eina öld.
Kemur Patreks-
firði ekki við
Egill Ólafsson kvað þessar hug-
myndir sæta furðu. Hann sagði
eðlilegustu staðsetninguna fyrir
minnisvarðann vera við minja-
safnið að Hnjóti; Patreksfjörður
kæmi þessari sögu ekkert við og
kvaðst hann ekki skilja hvað vekti
fyrir bæjarstjórninni. „Ég á von á
því að utanríkisráðuneytið taki
sínar ákvarðanir því málið hefur
frá minni hálfu alveg farið í gegn-
um ráðuneytið. Ég hélt nú að ég
ætti annað skilið en þetta frá bæj-
arstjórn Vesturbyggðar," segir
Egill Ólafsson.
Samtök sveitarfélaga
á Vesturlandi
Ahersla á
atvinnu- og
sorpmál
Grund - Aðalfundur Samtaka sveit-
arfélaga á Vesturlandi var haldinn
að Heimum á Hvalfjarðarströnd 31.
okt og 1. nóv. sl. Formaðurinn, Pétur
Ottesen, rakti störf samtakanna á sl.
ári. Mesta vinna samtakanna á
starfsárinu lá í tveimur þáttum þ.e.
sorpmálum og atvinnumálum.
Um sorpmálin sagði formaðurinn
m.a.: „En eins og allir vita var mál-
inu vísað í frekara umhverfismat
samkvæmt úrskurði ráðherra og þvi
hefur málinu ekki nema rétt þokað
áfram frá því í byrjun árs. Vel má
vera og getur jafnvel talist ámælis-
vert að ekki hafi verið kallað til aðal-
fundar félagsins formsins vegna, en
ég tel ekki tímabært og satt að segja
ekki þörf á því fyrr en fengist hefur
umhverfismat vegna fyrirhugaðs
urðunarstaðar í Fíflholtum."
Guðjón Ingvi Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri samtakanna fagnaði
góðum gangi við gerð Hvalfjarðar-
ganga og rakti undirbúning málsins
og hvernig því var hrint í fram-
kvæmd. Guðjón fagnaði því síðan að
landið yrði eitt símagjaldsvæði.
Hann sagði að bai'áttan fyrir þvi
hefði verið löng og ströng og að
margir hefðu komið að henni.
Fjárhagsvandi sveitarfélaga
Gesth' aðalfundarins voru Þórður
Skúlason, framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga, og
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra. Þórður kom inn á yfirfærslu
grunnskólans til sveitarfélaga í sínu
máli ásamt fyrirsjáanlegum fjár-
hagsvanda margra sveitarfélaga eft-
ir nýgerða kjarasamninga kennara.
Hann lagði þó áherslu á að sveitarfé-
lög bæru fulla ábyrgð á sínum kjara-
samningum en gætu ekki yfirfært
hluta þeirra til annarra, eins og fjár-
málaráðherra gerði á sl. vori, þegai-
hann ætlaði sveitarfélögum landsins
að bera 500 milljónir af sínum samn-
ingapakka. Jafnframt ítrekaði hann
þau áform sveitarfélaganna að þau
tækju ekki á sig þær byrðar.
Fjármálaráðherra mótmælti því
að hann væri að sækja þessar millj-
ónir til sveitarfélaganna. Peningar
þessir væru hjá fólkinu í landinu
vegna hækkunar á persónuafslætti
sem samið var um í tengslum við
lausn kjarasamninganna. AIl líflegar
umræður urðu um þessi og fleiri
mál, m.a. var hai-ðlega gagnrýnt að
löggjafinn skerði árlega markaða
tekjustoína vegasjóðs um fleiri
hundruð milljónir. Áætluð skerðing
1998 er 1.064 milljónir í stað 806
milljóna 1997. Fjármálaráðherra
taldi ekki óeðlilegt að vegasjóður
greiddi nú til baka það sem ríkissjóð-
ur veitti aukalega til hans á sam-
dráttartímanum.
Blomberq ALLS 16 GERDIR MED NÝJUM, GLÆSILEGUM INNRÉTTINGUMI
KÆLISKAPAR
Stórkostleg nýjung!
umhverfisvænn kælimiðill,
ISOBUTAN T600
Nýtt orkusparandi,
hljóðlátara DANFOSS kerfi,
það fullkomnasta í dag!
Einar Farestveit & Co. hf.
Borgartúni 28 - Sími 562 2901 og 562 2900
KFS 3650
í stáli eða hvítu.
Mál: 182x60x60
Kr. 97.978 stgr. (hv.)
KFS 3530
Kælir: 197 L
Frystir: 154 L
Mál: 182x60x60
Kr. 86.118 stgr.
KFS 3120
Kælir: 197 L
Frystir: 120 L
Mál: 167x60x60
Kr. 74.214 stgr.
KFS 2390
Kælir: 175 L
Frystir 55 L
Mál: 140x55x58
Kr. 65.360 stgr.
KS 3100
Kælir: 310 L
Mál: 146x60x60
Kr. 56.335 stgr.
KFS 245
Kælir: 200 L
Frystir: 50 L
Mál: 144x55x58
Kr. 48.915 stgr.
Umboðsmenn: Hafnarfjöður: Rafbúðin, Álfaskeiði — Akranes: Skagaver — Hellissandur: Versl. Blómsturvellir — Grundarfjörður: Versl. Hamar — Patreksfjörður: Geirseyjarbúð —
ísafjörður: Straumur — Bolungarvík: Laufið — Hólmavík: Ljósmagn — Borðeyri: Kf. Hrútfirðinga — Hvammstangi: Kf. V-Húnvetninga — Blönduós: Kf. Húnvetninga —
Sauðárkrókur: Skagfirðingabúð — Ólafsfjörður: Valberg — Akureyri: KEA, Lónsbakka — Húsavík: Kf. Þingeyinga — Egilsstaðir: KHB — Seyðisfjörður: KHB — Reyðarfjörður:
KHB — Neskaupstaður: Rafalda — Fáskrúðsfjörður: Kf. Fáskrúðsfirðinga — Höfn: KASK — Vestmannaeyjar: Reynistaður — Selfoss: Kf. Árnesinga — Keflavík: Stapafell.