Morgunblaðið - 14.05.1998, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
TAKIÐ þið ykkur nú til í andlitinu og reynið að líta heiðarlega út rétt á
meðan ég svindla ykkur inn fyrir, skúrkarnir ykkar.
Kæra lagningu hringveg-
ar um Möðrudalsöræfi
ÞRJÁR kærur hafa borist umhverf-
isráðherra vegna úrskurðar Skipu-
lagsstofnunar um lagningu hring-
vegar um Möðrudalsöræfí. Þeir sem
kæra eru Náttúruvemdarsamtök
Islands og tveir einstaklingar.
Forsendur kæranna eru þær að
lagning hringvegar úr Langadal að
Ármótaseli, um svokallaða Háreks-
staðaleið, feli í sér mikil umhverfís-
spjöll. Kærumar bárast umhverfís-
ráðherra um miðjan apríl og hefur
hann samkvæmt lögum átta vikna
frest til að svara þeim.
I einni kærunni kemur fram að
Vegagerð ríkisins hannaði á síðasta
ári vegstæði frá Möðradal að Jökul-
dal. Skömmu síðar var verkið boðið
út og verktaki ákveðinn. Ekki hafði
verið fengin lögbundin umsögn
Skipulags rfldsins (nú Skipulags-
stofnunar) og barst hún loks 3.
október 1997. Þar var þess farið á
leit við Vegagerðina að hún hugaði
að fleiri kostum en hringvegi úr
Langadal að Ármótaseli. Skipulags-
stofnun kvað svo upp þann úrskurð
6. mars sl. þar sem núverandi vegur
Telja vegalagn-
ingu fela í sér
umhverfísspjöll
um Möðradalsöræfí og Háreks-
staðaleið eru lagðar að jöfnu og lagt
í hendur sveitarstjórnar Jökuldals,
Jökulsárhlíðar og Hróarstungu að
ákveða hvor leiðin verði valin.
„Gífurleg náttúruspjöll"
í kæru eins kærenda segir m.a.
að Háreksstaðaleið feli í sér gífur-
leg spjöll á náttúrunni. Landsvæðið
frá Hellisheiði eystri, Smjörfjöll,
Smjörvatnsheiði, heiðalönd milli
Jökuldals og Vopnafjarðar, Háreks-
staðaheiði/Tunguheiði og síðan
heiðalönd allt að núverandi leið og
byggðalínu, séu ósnortin víðerni án
mannvirkja nema ef frá eru talin
nokkur eyðibýli.
í athugasemdum kæranda til um-
hverfisráðherra segir að ekki sé
sýnt fram á að núverandi leið sé
vegtæknilega erfíðari eftir breyt-
ingar sem mælt er með að gerðar
verði, núverandi leið sé umhverfis-
lega betri kostur og ekki dýrari
framkvæmd, öryggi vegfarenda
verði minna ef Háreksstaðaleið
verði farin, Möðradalur fari úr góðu
vegasambandi og 120 km leið frá
Mývatni í Jökuldal verði úr tengsl-
um við mannabyggð, ferðaþjónusta
í Möðradal og á Sænautaseli verði
að engu gerð við lagningu Háreks-
staðaleiðar, hinn almenni ferðamað-
ur tapi útsýni til svæðisins norð-
austan Vatnajökuls, þjónusta við
byggðalínu verði erfíðari vegna
þess að vegslóðar liggi frá núver-
andi leið að byggðalínu, núverandi
leið sé snjóléttari og hæðarmunur
leiðanna lítill.
Þar segir einnig að rök Vega-
gerðar fyrir Háreksstaðaleið séu
þau að hún sé vegtæknilega betri og
stytti auk þess leiðina frá Egilsstöð-
um til Vopnafjarðar um u.þ.b. 20
km. Mestur hluti umferðar milli
Héraðs og Vopnafjarðar sé hins
vegar um Hellisheiði og hún sé 75
km styttri en um Möðrudalsöræfi.
Samsung E-240 2 í pk. Kleinur 10 stk. Swiss Miss og 2 pk. kex Hversdagsís 11tr. 4 teg.
MG-félagið 5 ára
Viljum ná til
fólks með
sjúkdóminn
Ólöf Steinunn
Eysteinsdóttir
MG-félag íslands er
fímm ára um
þessar mundir en
það var stofnað hinn 29.
maí árið 1993. Félagið er
félag sjúklinga og að-
standenda þeirra sem eru
með sjúkdóminn Myast-
henia gravis eða vöðva-
slensfár. Olöf S. Eysteins-
dóttir er formaður félags-
ins.
„Myasthenia gravis er
svokallaður sjálfnæmi-
sjúkdómur sem lýsir sér í
óeðlilegri vöðvaþreytu og
kraftleysi.“ Olöf segir að
MG sé afar sjaldgæfur
sjúkdómur sem finnst hjá
fólki á öllum aldri og komi
yfirleitt íyrst fram á
gelgjuskeiði eða á fullorð-
insárum.
- Hvemig eru sjúk-
dómseinkennin?
„Það er fremur erfítt að
lýsa sjúkdómseinkennum og
greina sjúkdóminn því einkennin
eru afar breytileg frá degi til dags
og frá manni tii manns.
Þó er alvarlegt magnleysi í
vöðvum algengt einkenni og MG
sjúkdómurinn er sveiflukenndur
sjálfnæmissjúkdómur þar sem
taugaboðin ná ekki að virkja
vöðvana. Honum fylgir óeðlileg
vöðvaþreyta sem gerir að verkum
að sjúklingm- á oft erfitt með að
tala, tyggja og kyngja, hafa stjóm
á augum og eða vöðvar í hand-
leggum og fótum þreytast mjög
fljótt. Mg sjúkdómnum geta fylgt
fleiri einkenni. Þreyta eykst við
áreynslu sem kann að virka
þannig að sjúklingar virki frá-
hrindandi eða undir áhrifum.
Þeir sem hafa sjúkdóminn trúa
því stundum ekki sjálfir að eitt-
hvað sé að því inn á milli koma
mjög góðir dagar. Eftir góða
hvfld kenna sumir sér ekki meins.
Að auki er enginn mælikvarði til
þegar kemur að þreytu. Hvað er
eðilegt að vera þreyttur?"
Ólöf segir að hjá sér hafí ein-
kennin verið margbreytileg. Hún
gat á tímabili talað á daginn en
ekki á kvöldin. „Skyndilega lok-
uðust á mér augun, jafnvel þegar
mig langaði virkilega til að horfa í
kringum mig. Stundum varð ég
gjörsamlega útkeyrð eftir mjög
litla áreynslu og þurfti langan
tíma til að jafna mig.
Ég gekk með sjúkdóminn lengi
án þess að fá neina greiningu.
Læknar trúðu því einfaldlega
ekki þegar ég sagðist til dæmis
geta talað á daginn en ekki á
kvöldin eða að ég sagði að fyrir-
varalaust lokuðust á mér augn-
lokin og ég gæti ekki opnað þau
aftur í einhvem tíma.“
Ólöf segir misjafnt hvort fólk
með MG sjúkdóminn geti stundað
vinnu en bendir á að því fyrr sem
fólk greinist með hann því betra
sé að halda sjúkdómseinkennum í
skefjum.
- Hversu margir eru
með MG sjúkdóminn
hér á landi?
„Það er erfitt að
segja en ef miðað er við
fjölda þeirra sem greinast með
sjúkdóminn í nágrannalöndum
okkar eins og t.d. Finnlandi má
áætla að um fimmtíu manns
kunni að vera með sjúkdóminn
hér á landi.“
Þegar Ólöf er spurð hvort jafnt
konur og karlar fái sjúkdóminn
segir hún að tveir þriðju sem
greinast fyrir fimmtugt séu konur
en síðan snúist tölumar við þegar
komið er yfir fimmtugt. „Þá era
það tveir þriðju karlmenn sem fá
sjúkdóminn."
► Ólöf Steinunn Eysteinsdóttir
er fædd í Reykjavík árið 1947.
Hún greindist með MG-sjúkdóm-
imi árið 1975.
Ólöf hefur verið formaður
MG- félags íslands allt frá stofn-
un þess í maí árið 1993.
Eiginmaður hennar er Tómas
Helgason, flugstjóri hjá Land-
helgisgæslunni, og eiga þau einn
son.
- Er hægt að meðhöndla sjúk-
dóminn með lyfjatöku?
„Já og einnig með uppskurði.
Þá er fjarlægður hóstarkirtillinn.
Einnig hefur verið tekið til þess
ráðs að beita blóðvatnskiptum en
blóðið er þá hreinsað af mótefti-
um.“
Ólöf segir að margir geti lifað
næstum eðlilegu lífi með sjúk-
dómnum þó alltaf þurfi sjúklingar
að taka lyf reglulega til að halda
eðlilegum vöðvastyrk.
Hún segir erfitt að vera með
sjaldgæfan sjúkdóm hjá jafnfá-
mennri þjóð og hér á landi. „Með
stofnun þessa félags vildum við
koma á framfæri upplýsingum
um sjúkdóminn. Við gáfum út
bækling sem Sigurður Thorlacius
doktor í taugalæknisfræði aðstoð-
aði okkur við. Þá höfum við einnig
látið gera texta við mynd um MG
sjúkdóminn. Nýlega gáfum við út
lyfjakort í tilefni afmælisins. Þar
er lyfjalisti sem Sigurður Thor-
lacius gerði og stutt lýsing á sjúk-
dómnum. Kortið er til að hafa í
veski og getur komið að jgóðum
notum í neyðartflvikum. A kort-
inu er lyfjalisti yfir lyf sem MG
sjúklingar eiga að forðast. Að
hafa slíkt kort á sér veitir öryggi
því fáir þekkja sjúkdóminn. Á
neyðarstundu geta sjúklingar
með MG átt erfitt með mál.“
Öll félagsstarfsemi segir Ólöf
að beri þess vott hversu fáir fé-
lagamir eru. „ Það háir okkur
hvað við eram fá í fé-
laginu og markmið
okkar núna er að reyna
að ná til fleira fólks
sem er með sjúkdóm-
inn. Hún bendir á að
félagið sé í Öryrkjabandalaginu
og félagsmenn taki þátt í nor-
rænu samstarfí.
Ólöf segir félagsmenn veita
hver öðrum stuðning og reyna að
fylgjast með öllum nýjungum sem
koma fram á þessu sviði. „Því
meira sem við vitum um sjúkdóm-
inn því betur gengur okkur að lifa
með honum.“
Aðalfundur félagsins verður
haldinn laugardaginn 16. maí
klukkan 14.00 í kaffisal Örykja-
bandalags Islands.
Erfitt að
greina MG
sjúkdóminn