Morgunblaðið - 14.05.1998, Blaðsíða 39

38 FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1998 39 "
piurgmnMiiliilí
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI:
RITSTJÓRAR:
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
HREINT
ELDSNEYTI
MENGUNARLAUST eldsneyti yrði mikill fengur
fyrir mannkyn á tímum þegar heilu þjóðirnar eru
svo til að kafna í mengun og gróðurhúsaáhrif vegna auk-
innar mengunar hafa sín veðurfarslegu áhrif, sem sumir
telja að gætu einfaldlega gert jörðina óbyggilega. Það er
því mikið í húfi og framleiðendur ökutækja leggja æ
meira kapp á að finna upp nægilega hagkvæma vél, sem
gengur fyrir hreinu eldsneyti, orkugjafa, sem hefur ekki
önnur áhrif en knýja farartækið áfram, mengar ekki
andrúmsloftið.
Um síðustu helgi fóru fram hérlendis umræður um til-
raunir með vetni til að knýja strætisvagna frá þýzka fyr-
irtækinu Daimler Benz og kanadíska fyrirtækinu Ball-
ard. Samkomulag tókst um tilraunaverkefni, hag-
kvæmnisathugun á rekstri tveggja til þriggja vetnis-
strætisvagna hjá Strætisvögnum Reykjavíkur og er fyr-
irhugað að verkefnið hefjist eftir tvö ár. Vetni er fram-
leitt hér í Aburðarverksmiðjunni í Gufunesi og er annað
tveggja frumefna, sem myndar vatn. Það er því algjör-
lega mengunarfrítt sem eldsneyti.
Fleiri hreinir orkugjafar eru inni í myndinni en vetni.
Helzti galli vetnis er hversu létt það er og rúmmálsfrekt.
Annar orkugjafi er metanol, sem er vetni blandað koltví-
sýringi og er fljótandi vökvi við eðlilegar kringumstæð-
ur. Loks eru rafbílar, sem hafa verið að koma til al-
mennrar notkunar í tilraunaskyni. Enn munu þó raf-
geymar vera helzt til fyrirferðarmiklir, en þar má búast
við mikilli tækniþróun á næstu árum, sem minnka raf-
hlöðurnar.
Það er ánægjulegt og að vissu leyti viðurkenning fyrir
Islendinga að þessir tveir framleiðendur, Daimler Benz
og Ballard, skuli óska eftir samvinnu við íslendinga um
tilraunir með vetnisstrætisvagna. Vonandi er að þessar
tilraunir takist vel og að innan tíðar verði unnt að nýta
hreinni orkugjafa hérlendis en bensín og olíur. Þá yrði
það og gífurleg framför ef unnt yrði að knýja allan
skipaflota landsmanna með hreinum orkugjafa. Þar eru
líkast til mestu tækifærin til að minnka útblástur meng-
andi lofttegunda hér á landi. Nýir innlendir og hreinir
orkugjafar eru afskaplega heillandi viðfangsefni vísinda-
manna. Þeir verða áreiðanlega mjög eftirsóttir í framtíð-
inni og leysa af hólmi eldri mengandi eldsneyti.
INDVERJAR
SPRENGJA
VIÐBRÖGÐ umheimsins við þremur kjarnorkutil-
raunum Indverja á mánudag hafa einkennst af
undrun og reiði. Flest ríki heims hafa fordæmt spreng-
ingar Indverja, lán hafa verið afturkölluð, þróunarað-
stoð hætt og efnahagslegar refsiaðgerðir verið boðaðar.
Þrátt fyrir það sprengdu Indverjar tvær kjarnorku-
sprengjur til viðbótar í gær.
Ekki síst hafa viðbrögð nágrannaríkjanna verið hörð
og hafa Pakistanar ekki útilokað að þeir muni svara í
sömu mynt innan tíðar. Það kemur í sjálfu sér fæstum á
óvart að Indverjar búi yfir kjarnorkuvopnum. Lengi hef-
ur verið vitað, að það væru ekki einungis opinberu
kjarnorkuveldin fimm er réðu yfir slíkum vopnum eða að
minnsta kosti þekkingu til að framleiða þau með skömm-
um fyrirvara. Auk Indlands, sem gerði sína fyrstu kjarn-
orkutilraun árið 1974, má nefna Pakistan og ísrael í því
sambandi. Þá er vitað að í Norður-Kóreu og Suður-Af-
ríku var á sínum tíma unnið að þróun kjarnavopna.
Indverjar eru hins vegar hið fyrsta þessara ríkja sem
kemur opinberlega fram sem kjarnorkuveldi. Indlands-
stjórn virðist vera haldin þeirri trú að ríki verði ekki
tekin alvarlega sem stórveldi án þess að búa yfír gjör-
eyðingarvopnum. Það kann að hafa átt við á tímum
kalda stríðsins en varla í dag. Meginþorri indversku
þjóðarinnar virðist hins vegar styðja hina þjóðernissinn-
uðu hindúastjórn í þessum efnum.
Afleiðingarnar gætu hins vegar orðið alvarlegar.
Þetta mun stórauka spennu í Suður-Asíu og ýta undir
vopnakapphlaup í álfunni. Þá grefur þetta undan til-
raunum síðustu áratuga til að hefta útbreiðslu kjarn-
orkuvopna og gæti orðið fleiri ríkjum hvatning til að op-
inbera vopnabúr sín eða afla slíkra vopna.
HÁLF ÖLD FRÁ STOFNUN ÍSRAELSRÍKIS
ÍSRAEL Á 20. ÖLD: 50 ÁRA ÁTAKASAGA
Að Sex daga
stríðinu
loknu
Að Sjálfstæðis-
stríðinu
loknu
1979: Sínaíeyðimörkinni
skilað samkvæmt Camp
David samkomulaginu /
1981: Gólanhæðir /y
innlimaðar /*>
hæðir
Gaza-
svæðið
Israel
Israel
SVRLAND,
MIÐJARÐARHAF
Lt'BANON
EGYPTALAND
EGYPTALAND
Nasaret
JORDANIA,
ISRAEL
JORDANIA
JORDANÍA
SAUDI
ARABÍA,
SAUDI
ARABÍA
SAUDI
ARABÍA,
GAZA-SVÆÐIÐ
Hertekin
svæði
Jerúsalem -"
Verndarsvæði
Breta, Frakka og Rússa
-. Franskt landsvæði
VESTURBAKKINN
□ Svæði A: Undir
palestínskri stjórn
II Svæði B: ísrael fer
með stjórn öryggismála
en Palestínumenn með
stjórn borgaralegra mála
□ Svæði C: Undir ísraelskri stjórn
Land
araba
Áætluð skipting
Sameinuðu
þjóðanna
EGYPTA
LAND
'SÝRLAND
JORDANIA
ð = Jerúsalem
EGYPTALAND
EGYPTALAND
JÓRDANI/
Land
gyöinga
Ríki araba
undir vernd
Frakka
[® (srael
SAUDI
ARABÍA
Ríki araba -
undir vernd
Breta
Breskt landsvæöi
Heimildir:
Israeli Foreign Ministry, Times Atlas of World
History, The Dent Atlas of the Arab-lsraeli Conflict
1991 1967 1949
Brot úr
aldalangri
átakasögu
Saga Israelsríkis, sem í dag nær yfír 50 ár,
er ekki nema lítið brot úr langri sögu stans-
lausra átaka gyðinga og ýmissa nágranna
þeirra um landsyfirráð og trúfrelsi. Sigrún
Birna Birnisdóttir stiklar hér á stóru um
átök þessarar aldar.
Reuters
VOPNUM búinn ísraelskur hermaður fylgist með mótmælagöngu
Palestínumanna á Gazasvæðinu í upphafi Intifada, uppreisnar
Palestínumanna, árið 1987.
SAGA gyðinga er samtvinn-
uð sögu þess landsvæðis
sem í dag er ýmist nefnt
ísrael eða Palestína. Um
aldaraðir hefur hins vegar
önnur saga þeirra, saga útlegðar,
gerst samtímis.
I útlegð nutu einstök samfélög
gyðinga velgengni og upphefðar.
Saga útlegðarinnar var þó að miklu
leyti mörkuð niðurlægingu, undirok-
un og jafnvel útrýmingarherferðum
enda ollu tengsl gyðinga við kristin-
dóminn og tilhneiging þeirra til að
halda sig utan meginstrauma oftar
en ekki spennu á milli þeirra og íbúa
þeirra samfélaga sem þeir bjuggu í.
Öldum saman sætti þetta fólk sig
við hlutskipti sitt, beið þess að Mess-
ías kæmi og leiddi það heim. Svo fór
þó að lokum að hugmyndin um
skipulagt endurhvarf til ísraels
fæddist í undirokun útlegðarinnar.
Stefnurnar bættu hver aðra upp
Gyðingar hafa notað orðið Síon um
Jerúsalem og þrá þjóðarinnar eftir
heimalandi sínu allt frá eyðingu
fyrsta musterisins. Skipulögð sam-
tök síonista voru hins vegar fyrst
stofnuð á 19. öld. Upphaf hugmynda-
fræði þeirra má rekja til kenninga
rabbínanna Judah Álkalai og Zevi
Hirsch Kalischer um endurhvarf
hinna trúuðu til Israels og hug-
mynda Moses Hess um stofnun gyð-
inglegs ríkis sem leysti trúarleg sam-
félög gyðinga af hólmi.
I kjölfar skipulegra ofsókna á
hendur rússneskum gyðingum árið
1881 óx síonisma fiskur um hrygg og
árið 1882 fóru 500 ungir síonistar
þess á leit við Tyrkjasoldán að hann
leyfði stofnun lítis ríkis gyðinga í
hluta Palestínu. Beiðninni var hafnað
en síonistar héldu áfram ótrauðir.
Þeir hófu landnám í Palestínu á eigin
vegum og nutu til þess styrkja nokk-
urra af ríkustu mönnum Evrópu.
Árið 1897 var Síonistahreyfingin
formlega stofnuð en þrátt fyrir að sí-
onistar ættu sér það sameiginlega
markmið að snúa aftur til Síon voru
þeir klofnir í afstöðu sinni til þess
hvernig nálgast bæri það markmið.
Á stofnfundi hreyfingarinnar urðu
kenningar Theodors Herzl, sem birst
höfðu í bókinni Der Judenstaat, ofan
á. Samkvæmt þeim átti að heyja bar-
áttuna fyrir „endurreisn gyðingarík-
isins“ á pólitískum grundvelli og bíða
með stórfelldan innflutning gyðinga
þar til pólitísk áhrif þeirra á svæðinu
væru tryggð.
Aðrir, sérstaklega sósíalískir síon-
istar, stuðluðu þó áfram að því að
fólk tæki sig upp og flytti til Palest-
ínu enda fór ímynd „hins nýja gyð-
ings“ sem ynni líkamlega vinnu á
eigin landi vel saman við sósíalíska
hugmyndafræði.
Það var ekki fyrr en Chaim
Weizman, sem síðar varð fyrsti for-
seti ísraelsríkis, hafði tekið við for-
ystu hreyfingarinnar árið 1907 að
ólíkar fylkingar síonista sameinuðust
í „raunhæfum síonisma" þar sem
sæst var á að stefnurnar væru ólíkar
hliðar sama máls og bættu hver aðra
upp.
Hamingjuóskir araba
Eftir að Bretar tóku við stjórn Pa-
lestínu í lok fyrri heimsstyrjaldar
birtu þeir svokallaða Balfour-yfirlýs-
ingu þar sem segir m.a: „Ríkisstjórn
hans hátignar horfir með velþóknun
á stofnun þjóðarheimilis gyðinga-
þjóðarinnar í Palestínu og mun gera
hvað sem í valdi hennar stendur til
að auðvelda framgang þess verkefn-
is.“ Eins og gera mátti ráð fyrir
fógnuðu gyðingar yfirlýsingunni
mjög og í kjölfarið jókst innflutning-
ur þeirra enn. Viðbrögð araba við
Balfour-yfirlýsingunni voru hins veg-
ar mismunandi. Nokkrir forystu-
manna þeirra fógnuðu henni og
sendu fulltrúa með hamingjuóskir til
hátíðahalda Síonistahreyfingarinnar
í London. Palestínuarabar óttuðust
hins vegar að gyðingar myndu smám
saman sölsa undir sig lönd þeirra og
hófu skæruhemað gegn þeim.
í kjölfarið fóra ár vopnaðra átaka
og árangurslausra tilrauna breskra
yfírvalda til að ná samkomulagi um
framtíð svæðisins. Samningaviðræð-
ur skiluðu hins vegar engum árangri
og árið 1939 gripu Bretar til þess
ráðs, til að friða araba, að setja höml-
ur á innflutning gyðinga. Gyðingar
bragðust ókvæða við og er ljóst varð
að Bretar hugðust ekki aflétta þess-
um hömlum hóf sjálfsvarnarhreyfing
þeirra, Haganah, skærahernað gegn
bresku valdhöfunum.
Mælt með skiptingu landsins
Þrátt fyrir að öll stjómartíð Breta
í Palestínu einkenndist af átökum og
umræðum um framtíð landsins dró
ekki til tíðinda fyrr en í lok síðari
heimsstyrjaldar. Málstaður gyðinga
naut þá mikillar samúðar auk þess
sem Bretar vora ekki lengur í stakk
búnir til að halda úti fjölmennu liði í
Palestínu. Eftir árangurslausar við-
ræður við Bandaríkjastjórn tilkynnti
Ernest Bevin, utanríkisráðherra
Breta, að hann ætlaði Sameinuðu
þjóðunum (SÞ) að ákvarða um fram-
tíð landsins.
Hinn 29. nóvember árið 1947 sam-
þykkti allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna tillögu þess efnis að Palest-
ínu skyldi skipt í þrennt þannig að
Jerúsalem yrði undir alþjóðlegri
stjóm en hvor þjóð fengi það land þar
sem byggð hennar væri mest. Með
semingi gengu gyðingar að samþykkt-
inni, sem gerði ráð íyrir að Bretar
hyríú frá landinu eigi síðar en 15. maí
árið 1948. Arababandalagið hafnaði
henni hins vegar og hóf að hervæðast.
Þar sem allt benti til þess að stríð
brytist út við framkvæmd samþykkt-
arinnar setti Bandaríkjastjóm fram
nýja tillögu um alþjóðlega stjóm á
svæðinu. Forysta gyðinga hafnaði
þeirri hugmynd og ákvað í kjölfarið að
koma á fót 13 manna framkvæmda-
ráði og 37 manna þingi sem hefðu það
að markmiði að taka við stjóm lands
þeirra eftir að Bretar hyrfu á braut.
Óskilgreind landamæri
í upphafi árs 1948 hóíú Bretar
brottkvaðningu herliðs síns þrátt
fyrir að samkomulag hefði ekki náðst
um framtíð landsins og þann 14. maí
lýsti Ben-Gurion, nýskipaður forsæt-
isráherra Israels, yfir stofnun hins
nýja Israelsríkis. I samþykkt SÞ
höfðu landamæri ríkjanna verið ótil-
greind og var því haldið í sjálfstæðis-
yfirlýsingunni þar sem gyðingar
vildu halda opnum möguleika á inn-
limun hertekinna svæða.
Strax að kvöldi 14. maí réðust her-
ir Egyptalands, Sýrlands, Jórdaníu
og Líbanons inn í hið nýstofnaða ríki.
Gyðingum tókst, þrátt fyrir vanefni,
að halda velli í fyrstu atrennu, m.a.
vegna innbyrðis deilna í her araba.
Er vopnahléi var komið á rúmum
mánuði síðar notuðu báðir aðilar
tækifærið til að afla vopna og skipu-
leggja sig. Bardagar hófust síðan að
nýju jafnskjótt og vopnahléið rann
út. Bardagar stóðu fram á árið 1949
er vopnahléssamningar, þar sem
kveðið var á um að Gazasvæðið til-
heyri Egyptalandi og Austur-Jer-
úsalem Jórdaníu, voru undirritaðir.
Ekki var þó um formlegt friðarsam-
komulag að ræða þar sem arabar
neituðu að viðurkenna formlega til-
vist Ísraelsríkis.
Samkvæmt upplýsingum Samein-
uðu þjóðanna flýðu 770.000 Palest-
ínumenn landið meðan á bardögum
stóð enda höfðu leiðtogar Ara-
babandalagsins verið sigurvissir í
upphafi átakanna og hvatt þá til að
flýja landið tímabundið. Að átökum
loknum var einungis hluta þessa
fólks leyft að snúa aftur. Enn er deilt
um stöðu þess og það hversu stóran
þátt ísraelar áttu í því að hrekja það
úr landi.
Uppbygging í skugga átaka
Þrátt fyrir stríðsrekstur og þröng-
Þáttur Is-
lands við
skiptingu
Palestínu
STOFNSÁTTMÁLI Sameinuðu
þjóðanna (SÞ) var undirritaður í
San Francisco 26. júní árið 1945.
9. nóvember árið 1946 samþykkti
allsherjarþing stofnunarinnar að-
ildarumsókn Islands og tíu dög-
um síðar skrifaði Thor Thors,
fyrsti fastafulltrúi Islands hjá
stofnuninni, undir yfirlýsingu
þess efnis að Island gengi að sátt-
mála SÞ.
Er fjallað var um málefni Pa-
lestínu á allsherjarþingi SÞ árið
1947 komu fram mjög skiptar
skoðanir. Sljórnmálanefnd skip-
aði þá fulltrúa þriggja ríkja í
nefnd sem hafði það að markmiði
að finna lausn sem flestir gætu
sætt sig við. Island, Tæland og
Ástralía áttu sæti í nefndinni og
var Thor Thors framsögumaður
hennar.
Forystumenn gyðinga hafa
löngum haldið þætti íslendinga í
þessu máli á lofti og í sjálfsævi-
sögu Abba Eban, fulltrúa gyð-
inga við umræðurnar og síðar ut-
anríkisráðherra fsraels, er borið
mikið lof á framgöngu og fram-
söguræðu Thors Thors í umQöll-
un um þetta mál.
an kost hófust ísraelar strax handa
við uppbyggingu ríkisins og fjórum
áram eftir stofnun þess höfðu þeir
m.a. staðið fyrir viðamiklum inn-
flutningi gyðinga frá Jemen, írak og
fran.
Árið 1956 tóku þeir þátt í hernað-
araðgerðum Breta og Bandaríkja-
manna vegna deilna við Egypta um
aðgengi að Súezskurðinum og árið
1967 náðu þeir Vesturbakkanum að
meðtalinni Austur-Jerúsalem, Gaza-
svæðinu, Sínaíeyðimörkinni og
Gólanhæðunum á sitt vald í Sex daga
stríðinu.
Á Yom Kippur, helgasta degi gyð-
inga, árið 1973 réðust síðan herir Eg-
yptalands og Sýi-lands inn í Sinaí-
eyðimörkina og Gólanhæðir. Árásin
komu yfírvöldum í ísrael í opna
skjöldu og þrátt fyrir að her þeirra
tækist að hrekja hana á þremur vik-
um var það þjóðinni mikið áfall að
komast að því að varnarlið hennar
hefði sofið á verðinum. Þrátt fyrir að
niðurstaða rannsóknarnefndar væri
sú að ábyrgðin lægi hjá yfirmönnum
Reuters
STRIÐSHRJÁÐIR gyðingar frá Evrópu koma til Palestínu nokkrum
dögum fyrir stofnun Ísraelsríkis þann 14. maí árið 1948.
heraflans en ekki ríkisstjórninni varð
þetta til þess að Golda Meir forsætis-
ráðheraa sagði af sér enda öllum
ljóst að tílvist ríkisins væri undir
sterkum herafla komin.
Ovelkomnir flóttamenn
Þrátt fyrir að Israel væri skil-
greint sem gyðinglegt ríki nutu
arabar, sem enn bjuggu í landinu,
allra réttinda ríkisborgara frá upp-
hafi. Þúsundir palestínski-a flótta-
manna búa hins vegar við réttinda-
leysi og bág kjör í nágrannalörrdun-
um og allt frá því að Israel náði Vest-
urbakkann og Gazasvæðinu á sitt
vald, í Sex daga stríðinu, hafa Palest-
ínumenn þar búið við réttindaleysi
hernuminnar þjóðar.
Árið 1958 stofnuðu níu Palestínu-
menn, með Yasser Arafat í broddi
fylkingar, Fatah-hreyfinguna og
hófu þar með vopnaða baráttu fyrir
frelsun Palestínu. I fyrstu nutu frels-
ishreyfingar Palestínumanna stuðn-
ings arabaríkjanna en er fram liðu
stundir tók vopnavæðing palest-
ínskra flóttamanna að ógna valda-
jafnvæginu í nágrannaríkjunum.
Þetta leiddi til blóðugra átaka í
Jórdaníu árið 1970 og til fjöldamorða
í Líbanon rúmum áratug síðar.
Stríðsrekstur Palestínumanna frá
Líbanon varð einnig til þess að Isra-
elar réðust inn í landið árið 1978 og
aftur árið 1982.
Af vopnuðum tilræðum Palestínu-
manna gegn ísraelum vöktu tilræði
við ísraelska þátttakendur á ólymp-
íuleikunum í Munchen árið 1972 og
rán flugvélar Air France árið 1976
einna mesta athygli.
Intifada, skipulögð uppreisn Pa-
lestínumanna á Vesturbakkanum og
Gazasvæðinu, hófst síðan árið 1987.
Hún hefur á síðari árum beint aug-
um umheimsins að málstað Palest-
ínumanna og aukið þrýsting á ísra-
ela um að ganga til samninga við þá
um framtíðarskipan svæðisins.
Rofar til í samskiptum
við nágrannarikin
Straumhvörf urðu í ísraelskum
stjórnmálum árið 1977 er
Menachem Begin leiddi Likud-
bandalagið í fyrsta sinn til sigurs í
kosningum og batt þar með enda á
29 ára stjórnartíð Verkamanna-
flokksins. Begin gekk til samninga-
viðræðna við Anwar Sadat, forseta
Egyptalands, og árið 1979 var frið-
arsamningur, þar sem m.a. var
kveðið á um að ísraelar skiluðu Eg-
yptum Sínaíeyðimörkinni, undirrit-
aður. Var það fyrsti fullgildi friðar-
samningur Israela og nágranna
þeirra.
Sú ákvörðun Begins og stjórnar
hans að hefja uppbyggingu land-
nemabyggða gyðinga á Vesturbakk-
anum flækti hins vegar mjög stöðu
Vesturbakkans og er enn þann dag í
dag steinn í götu þeirra sem leita
friðsamlegrar lausnar á deilu ísra-
ela og Palestínumanna.
Aftur rofaði til í samskiptum ísra-
ela og nágranna þeirra er Yitzhak
Rabin og stjórn hans gengu til frið-
arviðræðna við Sýrlendinga, Líbani,
Jórdani og Palestínumenn árið 1991.
Viðræðurnar leiddu til undirritunar
friðarsamkomulags Israels og
Jórdaníu árið 1994 auk þess sem
samningur Israela og Palestínu- •
manna um friðarferli, í þremur
áfóngum, vakti vonir um að varan-
legur friður gæti náðst.
Tími friðarferlisins reyndist hins
vegar stuttur. Rabin var skotinn til
bana af öfgasinnuðum ísraela árið
1995. Við það virtist traust ísraelsks
almennings bresta og þar með
grundvöllur friðarferlisins.
Benjamin Netanyahu, formaður
Likud-bandalagsins, var kosinn for-
sætisráðherra árið 1996. Hann hélt
því fram að áframhaldandi hryðju-
verk gegn ísraelskum borgurum
væru brot á því samkomulagi sem
gert hefði verið en stóð þó, í upphafi
stjórnartíðar sinnar, við skuldbind-
ingar fyrri stjórnar. Svo fór þó í upp- <
hafi síðasta árs að aðgerðir stjórnar
hans og áframhaldandi hryðjuverk
öfgasinnaðra Palestínumanna sigldu
friðarferlinu í strand. ítrekaðar til-
raunir til málamiðlunar og gífurlegur
þrýstingur erlendis frá hafa enn eng-
an árangur borið.
Bjartsýni þrátt fyrir allt
Ísraelsríki hefur frá upphafi búið
við ytri ógn sem oft hefur virst skæð-
ari en nú. Það ætti því e.t.v. ekki að
koma á óvart að nokkurrar bjartsýni
gæti þar í blaðaskrifum um framtíð
friðarferlisins.
Bjartsýnismenn benda á að þrátt
fyrir kulda í samskiptum við Egypta
og Jórdaníu, taftr í samningaviðræð-
um við Sýrlendinga, Líbani og Palest-
ínumenn og að landinu standi stöðug
ógn af Irökum og Irönum séu deiluað-
ilar komnir óraveg frá þeim tíma er
arabaríkin neituðu öll sem eitt að við-
urkenna tilvistarrétt Israelsríkis.
Einnig benda þeir á að Palestínu-
menn hafi sýnt það og sannað að þeir
muni ekki láta bugast og að því muni
Israelar neyðast til að setjast aftur að
samningaborði með þeim fyrr eða síð-
ar.
Mikið hefur farið fyrir umræðum
um brotlendingu friðarferlisins á V
þessum tímamótum. Heima fyrir fer
þó enn meira fyrir umræðum um
sambúðarörðugleika ólíkra hópa
Israela enda ógn&r ekkert þjóð, sem
í hálfa öld hefur .staðið saman gegn
ytri óvini, meira eh innbyrðis klofn-
ingur.
Reuters, Israel at 50, Jerusalem ^
Post, The Economist