Morgunblaðið - 14.05.1998, Blaðsíða 35

MORGUNB LAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 1998 35
LISTIR
Píanóið er
líf mitt
Bella Davidovitsj píanóleikari, sem fædd
er í Aserbaidsjan, verður gestur Sinfóníu-
y— -
hljómsveitar Islands á tónleikum í Há-
skólabíói í kvöld. Orri Páll Ormarsson
hafði tal af píanóleikaranum sem er nú á
tónleikaferð um heiminn í tilefni af sjö-
tugsafmæli sínu.
Morgunblaðið/Þorkell
BEETHOVEN ómar. Bella Davidovitsj í forgrunni. Gerrit Schuil og
Sinfóníuhljómsveit íslands í bakgrunni.
SUMIR halda upp á sjötugsafmæli
sitt í faðmi fjölskyldunnar, aðrir
bjóða til veislu og enn aðrir eru að
heiman. Síðan eru þeir til sem fara í
tónleikaferð um heiminn. Bella Da-
vidovitsj, aserskur píanóleikari með
bandarískt ríkisfang, er ein þeirra.
Hún er nú stödd hér á landi, í miðri
ferð, og kemur fram á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar íslands í Há-
skólabíói í kvöld kl. 20.
Blaðamaður stendur fyrir framan
einleikaraherbergið í iðrum Há-
skólabíós. Frá því berast tónar,
Beethoven. Bella Davidovitsj nýtir
greinilega allar stundir sem gefast
til að liðka finguma enda segir sag-
an að hún æfí alltaf eins og hún sé
að fara að þreyta frumraun sína -
eftir 48 ár í faginu.
Blaðamaður staldrar við, hlýðir á
leik listakonunnar um stund en
knýr svo dyra. Hurðinni er lokið
upp og við honum blasir smávaxin
og hlý kona, sem tekur honum opn-
um örmum. „Gjörðu svo vel,“ segir
hún og vísar blaðamanni til sætis.
Austrænn uppruninn leynir sér
ekki, Davidovitsj er borinn og barn-
fæddur Aseri.
„Ég hef verið á ferð og flugi sem
einleikari í 48 ár og gat ekki hugsað
mér að halda upp á sjötugsafmælið
með öðrum hætti en að fara í tón-
leikaferð. Píanóið er líf mitt,“ segir
Davidovitsj. Meðal áningarstaða
hennar á afmælisárinu má nefna
Þýskaland, Rússland, Malaysíu,
Singapúr, Japan og Holland, þar
sem hún verður á afmælisdaginn
sjálfan, 16. júlí næstkomandi. í
september vonast listakonan til að
sækja heim fæðingarborg sína,
Bakú í Aserbaidsjan, en þangað
hefur hún ekki komið í rúma tvo
áratugi.
Píanóleikari í 65 ár
Davidovitsj hóf píanónám fimm
ára gömul í Bakú. Þótti hún
snemma efnilegur nemandi og 18
ára gömul innritaðist hún í Tónlist-
arháskólann í Moskvu. Meðan á
námi stóð vann Davidovitsj til fjölda
verðlauna, meðal annars fyrstu
verðlauna í alþjóðlegri píanókeppni
í Varsjá 1949. Þar með voru örlög
hennar ráðin.
Davidovitsj settist að í Moskvu,
giftist og eignaðist soninn, Dmitríj
Sitkovetskíj, sem í dag er eftirsótt-
ur fiðluleikari og hljómsveitarstjóri.
Hefur hann meðal annars leikið
með Sinfóníuhljómsveit Islands og
er væntanlegur á nýjan leik í febrú-
ar á næsta ári.
Mann sinn missti Davidovitsj eft-
ir sjö ára hjónaband. Helgaði hún
þá líf sitt alfarið syninum - og tón-
listinni. „Fyrstu árin ferðaðist ég
aðallega innan Sovétríkjanna og
annarra ríkja austan járntjalds. Ár-
ið 1958 kom ég fyrst fram á Vestur-
löndum, í Finnlandi, og frá 1966 hef
ég komið þar fram reglulega."
Holland er í sérstöku uppáhaldi
hjá Davidovitsj en þar efnir hún til
tónleika á hverju ári. Þar verða líka
afmælistónleikar hennar, tvennir, í
sumar, eins og áður segir. Auk Da-
vidovitsj koma fram sonur hennar
og margir fleiri listamenn.
Davidovitsj er í hópi þeirra lista-
manna sem gerðu Sovétríkin sálugu
að stórveldi í listum fyrr á öldinni.
Auk þess að fara um víðan völl,
spila og halda master class-nám-
skeið, kenndi hún í hálfan annan
áratug við Tónlistarháskólann í
Moskvu. Segir hún sér hafa liðið vel
eystra en árið 1978 ákvað hún engu
að síður að söðla um - flytja til
Bandaríkjanna. „Þetta var gert i
sátt og samlyndi við allt og alla -
hafði ekkert með kerfið að gera,“
segir Davidovitsj og baðar út öng-
um, þegar spurt er hvers vegna hún
hafi flutt. „Mig langaði bara að
prófa eitthvað nýtt, skipta um um-
hverfi.“
Þegar hér er komið sögu var hún
orðin eftirsóttur einleikari á Vestur-
löndum. Segir hún þá staðreynd
hafa spilað inn í ákvörðunina. Da-
vidovitsj settist að í New York og
frumraun sína í Vesturheimi þreytti
hún í Camegie Hall 1979. „Það var
ógleymanleg stund. Stakkfullur sal-
ur og viðtökumar yndislegar," segir
hún og lætur hugann reika aftur í
tímann.
Líður vel vestra
Davidovitsj lætur vel af vistinni
vestra. Gott sé að búa í Bandaríkj-
unum. Frá árinu 1983 hefur hún
verið bandarískur ríkisborgari, sem
hún segir hafa létt sér lífið, því
fyrstu árin vestra var hún í sífelldum
vandræðum með vegabréfsáritanir.
Auk eigin tónhstariðkunar hefur Da-
vidovitsj kennt við Juilliard í allmörg
ár. Varð reyndar fyrsti Sovétborgar-
inn til að hefja kennslu þar á bæ.
Fjöldi nemenda hennar hefur þó
aldrei verið mikill. Um þessar mund-
ir era þeir tveir. „Vegna þess hve ég
ferðast mikið hef ég aldrei getað haft
marga nemendur í einu. Kennslunni
vil ég þó helst ekki sleppa - hún gef-
ur mér svo milrið."
48 ár era langur tími í krefjandi
starfi, sem stöðugt er gagnrýni háð.
Ætlar Davidovitsj ekki að fara að
rifa seglin? „Nei, það hef ég ekki
hugsað mér,“ segir hún án þess að
hika, „í það minnsta ekki eins lengi
og heilsan dugar. Það verður vondur
dagur, ef til hans kemur, þegar ég
neyðist til að loka píanóinu!"
Davidovitsj mun flytja Píanó-
konsert nr. 3 eftir Ludwig van Beet-
hoven á tónleikunum í kvöld. Hin
verkin tvö, sem flutt verða, era
einnig eftir Beethoven, Egmont for-
leikur og Sinfónía nr. 6 - Pastorale.
Hljómsveitarstjóri verður Gerrit
Schuil, sem hleypur í skarðið fyrir
Norðmanninn Ole Christian Ruud,
sem vera átti við stjórnvölinn en
forfallaðist vegna veikinda.
Tölvuborð
Tölvuborð á hjólum.
Grátt/svart. sí™,
Áður: Jz
5.990,-
Nú aðeinsfáHL „
^ Sparíð1
1.000 kr!
„Memphfs“
sófí 3 mann,
Falleg
munstur.
rúllugardínur
Kommóða
3 skúffur
Lútaðar trérimlagardinur
3.900,
Gallabuxur
Áður:
1.290,- J
Nú aðeins:
70x190 sm.
Stækkanlegt b,
Smáratorgi 1 Skeifunni 13 Norðurtanga 3
200Kópavogi 108Reykjavík 600Akureyri
510 7000 568 7499 462 6662
Reykjavíkurvegi 72 Holtagörðum
220 Hafnarfjörður v/Holtaveg
565 5560 104 Reykjavík
588 7499
Hvítt með beykiköntum.
Breidd 70 sm,
lengd 113-193 sm. A
Nú aðeins: