Morgunblaðið - 20.10.1998, Qupperneq 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBEII1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Menntamálaráðherra á málþingi leikskólakennara
— —- 1 — b ; M
;
V í. ■ V' | L
HggH • .'-v- • P* "
Morgunblaðið/Arnaldur
FRÁ þingi um menntamál leikskólakennara, sem haldið var í Borgartúni 6 á laugardag.
Ekki þurfa allir starfs-
menn háskólapróf
BJÖRN Bjarnason menntamála-
ráðherra sagði á málþingi Félags
ísienskra ieikskólakennara á
laugardag að hann væri ekki
þeirrar skoðunar, að allir starfs-
menn leikskóia yrðu að hafa lok-
ið háskólaprófi. í ályktun um
menntun leikskólakennara, sem
samþykkt var á málþinginu, er
skorað á alia þá sem hlut eiga að
máli, að gera stórátak í að íjölga
leikskóiakennurum og vinna að
lausn þess vanda sem skortur á
leikskólakennurum er. Bent er á
þann möguleika að gera starfs-
fólki með starfsreynslu kleift að
afla sér leikskólamenntunar.
Menntamálaráðherra sagði m.a.
að ræða þyrfti spuminguna um
hvort skilyrðislaust ætti að gera
kröfu um að allir starfsmenn væru
háskólamenntaðir. Sagði hann að
fulltrúar ófaglærðra starfsmanna
færðu þung rök fyrir sínum hags-
munum og benti á að þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir hefði ekki tek-
ist að ná samstöðu um ákvæði í
réttindalögum kennara, sem næðu
til leikskólakennara.
Óleystur vandi
„Þrátt fyrir mikla viðleitni af
minni hálfu og ráðuneytisins
tókst ekki að ná samkomulagi
um leiðir til þess að sætta sjónar-
mið aðila í þessu efni,“ sagði
Björn. „Alls ekki er unnt að hafa
sjónarmið ófaglærða fólksins að
engu. Allir þeir, sem bera hag
leikskólanna fyrir brjósti, standa
hér frammi fyrir óleystum
vanda. Ur honum verður ekki
leyst nema með góðum vilja til
samstarfs og sátta.“
Björn sagðist heilshugar taka
undir þá skoðun félagsins að
nauðsynlegt væri að fleiri há-
skólamenntaðir starfsmenn réð-
ust til starfa enda hefði hann
beitt sér fyrir breytingu á námi
leikskólakennara með það fyrir
augum. Hann væri þó ekki þeirr-
ar skoðunar, að allir starfsmenn
leikskóla yrðu að vera með há-
skólapróf. Vel kæmi til greina að
skipa nefnd til að fjalla um það
hvernig hægt væri að fjölga
menntuðum leikskólakennurum
en hann sæi takmarkaðan til-
gang í því nema fyrir Iægi með
skýrari hætti en komið hefði
fram til þessa að í raun væri vilji
til að komast að niðurstöðu, sem
útilokaði ekki alla án háskóla-
prófs frá því að starfa í leikskól-
um.
Telur leikskól-
ann í kreppu
í ERINDI, sem Ragnheiður Hall-
dórsdóttir, leikskólastjóri í Reykja-
vík, hélt á málþingi um menntamál
leikskólakennara á laugardag, kom
fram að þrátt fyrir mikla uppbygg-
ingu leikskóla í landinu síðustu tvo
áratugina og mikla fjölgun útski'if-
aðra leikskólakennara séu leikskól-
arnh' að stórum hluta mannaðh'
ófaglærðu starfsfólki. Sagði Ragn-
hildur að þótt margt þetta fólk væri
framúrskarandi starfsmenn vantaði
það faglegan gi'unn og hugsaði sér
ekki stai'fið til frambúðar.
„Það kallast langur starfstími í
leikskóla að vinna í ár,“ sagði Ragn-
hildur. ,A-m.k. hér í Reykjavík.
Sumh' eru skemur og býðst betur
borguð vinna á myndbandaleigum
eða á bar og hafa ekki efni á að neita
slíku. Suma þarf að láta fara eftir
reynslutímann eða þeir átta sig á að
það er ekki verið að dilla litlum
krúttlegum börnum allan daginn,
heldur er þetta vinna.“
Ragnheiður sagði að sífellt meiri
tími færi hjá stjómendum í að setja
nýtt fólk inn í stai'fið sem leiddi til
þess að sá tími sem annars hefði nýst
í faglegt starf með börnunum færi
forgörðum. Áætlanagerð i leikskól-
anum yi'ði þá að sama skapi ákaflega
marklaus þegar ekki nema helming-
ur starfsfólks þekkti að hausti það
sem unnið var að vori.
„Fjölmargir starfsmannafundir
fara í að kynna fyrir nýju fólki upp-
eldismarkmið leikskólans, ýmsar
samþykkth- og hvaðeina sem tengist
leikskólastai'fmu í heild,“ sagði
Ragnheiður. „Ég hef þá skoðun að í
dag sé leikskólinn í kreppu. Leik-
skólakennarar eru metnaðarfull stétt
sem hefrn' þróað leikskólastarf í land-
inu þannig að sæmd er að og hefur
fullan hug á að halda því áfram.“
íslenzkir aðalverktakar á Grænlandi
Nýr flugvöllur
vígður í Aasiaat
Aasiaat. Morgnnblaðið.
MIKIÐ var um dýrðir í bænum
Aasiaat á vesturströnd Grænlands
um helgina er vígður var nýr flug-
völlur sem Islenzkir aðalverktakar
hafa byggt. Framkvæmdirnar
hófust sumarið 1996 og skiluðu
verktakamir verkinu sl. miðviku-
dag. Heildarkostnaðurinn við flug-
brautina var 43,7 milljónir danskra
króna eða nálægt 480 milljónum kr.
Þá var einnig opnuð ný flugstöð, um
750 fermetra mannvirki sem kostaði
130 milljónir. Heildarkostnaður er
hins vegar talinn vera nálægt 1,2
milljörðum kr.
Talið er að um eða yfir 2.000
manns hafi verið á flugvellinum
þegar 50 sæta DASH 7-flugvél lenti
með helztu íyrinnennum þjóðarinn-
ar með Jonathan Mosfeldt formann
grænlenzku landsstjórnarinnar og
Daniel Skifte fjármálaráðherra og
Peter Gronvold Samuelsson sam-
gönguráðherra í broddi fylkingar.
í Aasiaat búa um 3.200 manns og
er bærinn mjög afskekktur. Þangað
hefur flogið þyrla fjóra daga í viku
og yfir sumartímann gengur ferjan
meðfram ströndinni. Hins vegar er
bærinn það norðarlega að flóann
leggur venjulega í nóvember og
opnast siglingaleiðin ekki á ný fyrr
en í apríllok eða byrjun maí. Þyrlu-
flugið var og er mjög dýrt og lækk-
ar flugverðið um helming með nýja
vellinum. I bænum ríkir sannkölluð
hátíðarstemmning og mikið er um
veizluhöld og uppákomur. Auðséð
er að þetta er einn stærsti viðburð-
ur í byggðarlaginu í marga áratugi.
Rannsókn fari
fram á einelti
í grunnskólum
BJÖRN Bjarnason menntamála-
ráðherra sagði í ræðu sem hann
flutti síðastliðinn laugardag á
málþingi umboðsmanns barna
um einelti að hann hefði undirrit-
að samning við Rannsóknarstofn-
un uppeldis- og menntamála um
framkvæmd rannsóknar á eðli og
umfangi á einelti í grunnskólum
landsins. Sagði hann að þessi
ákvörðun hefði verið tekin eftir
að umboðsmaður barna óskaði
samvinnu við sig um öflun upp-
lýsinga um málið, en meginá-
hersla verður lögð á söfnun
gagna í einum árgangi á miðstigi
grunnskóla og fer rannsóknin
fram á árunum 1998 og 1999.
í ræðu sinni sagði Björn að
kannanir bentu til þess að einelti
sé vandi margra ungmenna á Is-
landi ekki síður en jafnaldra
þeirra erlendis. Hann sagði að
skólar og foreldrar hefðu vaxandi
áhyggjur af þessum málum og
hefðu kallað á aðgerðir til úrbóta.
Hér á landi hefði þó ekki verið
gerð rannsókn sem varpi Ijósi á
heildarumfang og eðli eineltis í
skólum, en hins vegar hefðu verið
gerðar kannanir á tíðni eineltis
innan tiltekinna skóla og svæða.
I máli Bjöms kom fram að er-
lendar rannsóknir hefðu leitt í Ijós
að einelti væri víða vandamál með-
al barna og ungmenna og ítarleg
rannsókn sem gerð hefði verið í
Noregi á 9. áratugnum hefði leitt í
Ijós að 3% nemenda í grunnskól-
um landsins hefðu verið tekin fyrir
í skólunum einu sinni í viku eða
oftar og alls hefðu um 15% grunn-
skólanemenda talist tengjast ein-
elti á einhvem hátt, annaðhvort
sem gerendur eða þolendur.
Þekkingin notuð til að meta
bestu forvarnarúrræðin
Bjöm sagði að vinna við fræði-
lega undirstöðu rannsóknarinnar
sem ákveðin hefði verið væri
þegar hafin og unnið væri að
gerð spurningalista sem lagður
yrði fyrir böm og unglinga í
rannsókninni. Sagði hann að
lokaskýrsla um niðurstöðu myndi
liggja fyrir í september 1999.
„Ætlunin er að þekkingin sem
aflað verður með rannsókninni
nýtist til að meta bestu for-
vamarúrræðin gegn einelti og
hvernig þeim verður hmndið í
framkvæmd. Án þekkingar á eðli
eineltis hér á landi er ekki hægt
að skilja hvaða þættir liggja þar
að baki og á hvaða hátt er best að
takast á við það,“ sagði mennta-
málaráðherra í ræðu sinni.
Viðhorf fyrirtækja til laga og reglna um umhverfísmál
Kostnaður fyrir-
tækja fer vaxandi
STJÓRNENDUR aðildarfyrirtækja
Vinnuveitendasambands Islands og
Verslunarráðs íslands telja almennt
að stjórnvaldsfyrirmælum á sviði
umhverfismála sé að fjölga og jafn-
framt að þeim sé framfylgt í auknum
mæli. Þetta kemur fram í könnun
sem forsætisráðuneytið, Verslunar-
ráðs íslands og Vinnuveitendasam-
band Islands stóðu fyrir meðal 554
aðildarfyrirtækja.
Aukin umræða hefur verið síðustu
ár um umfang reglusetningar og op-
inbers eftirlits í iðnvæddum n'kjum.
Talið er að þessir þættir hafí veruleg
áhrif á samkeppnishæfni fyrh'tækja í
alþjóðlegu umhverfi.
Þrjár kannanir af þessu tagi fóru
fram sl. vor og fjölluðu um afmörkuð
svið iaga og reglna, þ.e. umhverfis-
reglur, skattareglur og reglur á
vinnumarkaði. Niðurstöðurnar úr
fyrstu könnuninni um viðhorf ís-
lenski'a fyrii’tækja til laga og reglna
um umhverfismál og kostnað sem
tengdist þeim, voru kynntar í gær.
Könnunin er hluti af fjölþjóðakönn-
un sem gerð hefur verið í þeim til-
gangi að gera alþjóðlegan saman-
burð á því reglugerðar- og stjórnun-
arumhverfi sem fyrirtæki í ríkjum
Efnahags- og framfarastofnunarinn-
ar, OECD, búa við.
Svarendur í könnuninni telja að
kostnaður fyrirtækja sé að aukast
vegna þessarar þróunar-. Stjórnkerf-
ið sé á þessu sviði þungt í vöfum,
jafnvel ósveigjanlegt, og í mörgum
tilvikum sé ekki ljóst til hvaða aðila
hjá hinu opinbera eigi að snúa sér.
Svo virðist sem upplýsingagjöf
stjórnvalda sé ekki nægjanleg á sviði
umhverfismála.
Sjaldan eða aldrei haft samráð
við laga- og reglusmíð
Svarhlutfall var um 30% sem er
vel yfir því lágmarkshlutfalli sem
OECD tiltók og álíka gott eða betra
en í hinum aðildarríkjunum. Innan
við þriðjungur forsvarsmanna fyi'ir-
tækjanna í könnuninni telur að lög
og reglur á þessu sviði nái tilgangi
sínum á einfaldan hátt. Um tveir
þriðju af þeim fyrirtækjastjórnend-
um sem taka afstöðu telja að breyt-
ingar á umhverfislögum og -reglum
séu fyrirsjáanlegar og tæpur helm-
ingur þefrra sem taka afstöðu telur
erfiðleikum bundið að framfylgja
reglunum. Forsvarsmenn fyrirtækja
á landsbyggðinni telja fremur en
stjórnendur fyi-irtækja á höfuðborg-
arsvæðinu að reglurnar stangist á og
að erfitt sé að framfylgja þeim.
70% svarenda segja að sjaldan eða
aldrei sé haft samráð við þá við laga-
og reglusmíð. Tæpur helmingur tel-
ur ekki ljóst við hvaða opinbera
skrifstofu eigi að hafa samband að
því er varðar framkvæmd laga og
reglna um umhverfismál. Rúmur
þriðjungur telur að upplýsingai' frá
opinberum stjórnarskrifstofum séu
ófullnægjandi í þessu sambandi. 14%
þeiira þátttakenda sem nýlega höfðu
leitað úrskurða eða heimilda hjá
stjórnvöldum á þessu sviði segja að
svör frá opinberum skrifstofum ber-
ist innan tímamarka. Af þeim sem
tóku afstöðu til sveigjanleika opin-
berra aðila töldu um 90% að opinbert
kerfi á þessu sviði væri ósveigjanlegt
og þungt í vöfum.
Spurt var um stjórnunarkostnað
fyrirtækjanna við að framfylgja lög-
um og reglum á sviði umhverfismála.
Almennt töldu fleiri stjórnendur fyr-
irtækja þennan kostnað vera lítinn
en færri töldu hann vera mikinn.
Hins vegar töldu 57% að stjórnunar-
kostnaður fyrirtækja þeirra vegna
umhverfislaga og -reglna hafði auk-
ist frá þvf fyrir tveimur árum. 43%
töldu þennan kostnað óbreyttan en
enginn taldi hann hafa minnkað.
Mánaðarlegur stjórnunarkostnaður,
miðað við þá Iiði sem rekstraraðilar
voru beðnfr um að meta vegna
reglna á þessu sviði, var að meðaltali
48 þúsund kr. á mánuði eða tæplega
600 þúsund kr. á ári.