Morgunblaðið - 19.03.2000, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR19. MARS 2000 B 9
Manuel Raivoso, yfirlæknir á aðalsjúkrahúsinu í Maputo, viðurkennir fús-
lega að ekkert sé hægt að gera fyrir alnæmissjúklinga. Hér ræðir hann vlð
franskan lækni sem tók aðsérað vinna í tvöárá spítala í þróunarlandi í stað
þess að gegna herþjónustu heima í Frakklandi.
Þessir strákar búa í Crossroads biökkumannahverfinu, vettvangi blóðugra Joao Joane er með alnæml á lokastigi. Hann liggur á sjúkrahúsi í Maputo en læknar segjast brátt þurfa að senda
átaka á árum aðskilnaðarstefnunnar. Alnæmi er nú helsti ógnvaldur íbúa. hann heim þvílosa þarfrúmið undir aðra sjúklinga.
Alnæmi ræðst fyrst og fremst á ungt
fólk og þegar það deyr skilur það
eftir sig börn sem eiga oft ekkert
athvarf. Börn smitast annaðhvort í
fæðingu eða við brjóstagjöf.
séu að feta í fótspor yfirvalda í Úg-
anda.
„Ainæmi breiðist hvergi út hraðar
en hér. Fjórar milfiónir manna eru
með HlV-veiruna. I Kwazulu Natal
héraði eru 30 prósent íbúanna sýkt.
Við höfum gert kannanir sem sýna
að 97 prósent ungmenna vita hvern-
ig HIV smitast en samt segja sömu
kannanir að einungis átta prósent
þeirra noti smokkinn. Um 60 prósent
þeirra sem leggjast inn á spítala hér
í landi tengjast HlV-veirunni.
Yngstu sjúklingarnir okkar eru
ekki nema nokkurra mánaða gamlir.
En það vantar algjörlega pólitíska
staðfestu til að samræma aðgerðir
gegn þessum hörmungum. Það er
eins og menn sjái ekkert ljós, viti
ekki hvað sé hægt að gera og vilji
helst bara loka augunum. Ég skil
ekki hvers vegna ég þarf að tala við
útlendinga eins og ykkur til að koma
skilaboðum áleiðis til minna eigin
stjórnvalda."
Engin úrrœði í Mósambík
Astandið er ennþá verra í nágr-
annaríkinu Mósambík. I Suður-Af-
i-íku eru þó spítalar, jafnvel þótt þeir
séu yfirfullir og stjórnvöld geti ekki
borgað fyrir lyfjakúr fyrir alnæmis-
smitaða. Læknar í Mósambík geta
ekkert gert.
„Við höfum nær engin lyf,“ segir
Manuel Raivoso, yfirlæknir á aðal-
sjúkrahúsinu í Maputo, höfuðborg
Mósambík. „Og þá er ég ekki að tala
um alnæmislyf eins og AZT heldur
erum við ekki einu sinni með lyf til að
lækna hina ýmsu sjúkdóma sem eru
fylgifiskar alnæmis."
Raivoso sýnir okkur eina álmuna
og segir að óvenjufátt sé um sjúkl-
inga þennan dag. Núna eru bara öll
rúm full og menn á beddum inni á
stofum. Venjulega liggi sjúklingar
um alla ganga að auki. Læknirinn
nemur staðar við eitt rúmið. „Þessi
maður er líklega búinn að vera með
veiruna í sér í 10 ár. Hann er næstum
meðvitundarlaus. Ættingjar komu
með hann og neita að taka við honum
aftur. En við getum ekkert gert fyi-ir
hann. Þetta er mjög sársaukafullt
fyrir okkur en ef við getum ekkert
gert fyrir hann þá verðum við að
hressa hann við og senda hann svo
burt. Það er fullt af svona tilfellum."
Um sjö hundruð manns smitast af
alnæmi á hverjum degi í Mósambík.
Fram til ársins 1992 var borgar-
astyrjöld í landinu og hún varð þess
valdandi að landið einangraðist að
miklu leyti og því var tiltölulega lítið
um alnæmi þar. En eftir að friður
komst á og fólk sem hafði flúið til
nágrannalanda sneri aftur heim
breiddist sjúkdómurinn hratt út.
Flóð auka á hörmungarnar
„Á síðustu fimm árum hefur þró-
unin hér verið mikil og hröð,“ segir
Fernanda Teixeira, framkvæmda-
stjóri mósambíska Rauða krossins.
„Það hefur verið dásamlegt að fylgj-
ast með öllu því sem hefur verið að
gerast. En eftir þessi miklu fióð sem
hafa dunið yfir okkur sýnist mér sem
við þurfum að byrja allt upp á nýtt.“
Rauði kross Islands og Þróunar-
samvinnustofnun Islands hafa sam-
einast um að aðstoða mósambíska
Rauða krossinn við að reisa heiisu-
gæslustöð í suðurhluta landsins. Því
verkefni hefur orðið að slá á frest
sökum flóðanna enda er ekki einu
sinni hægt að komast suður eftir því
vegirnir eru allir skornir í sundur.
„Við höfum orðið að fresta því að
byggja heilsugæslustöðina vegna
flóðanna en hún mun gegna mikil-
vægu hlutverki í baráttunni gegn al-
næmi. Við ætlum nefnilega líka að
þjálfa fólk í nærliggjandi þorpum
þannig að það geti sinnt fræðslu um
heilbrigðismál, og þá alveg sérstak-
lega um alnæmi,“ segir Fernanda
Teixeira. „Þetta eru hamfarir, rétt
eins og flóðin. Við stöðvum þær ekki
nema með fræðslu og við megum
engan tíma missa.“
• Hægt er að styrkja starf Rauða
krossins gegn alnæmi ísunnan-
verðrl Afriku meðþvíað gerast
styrktarfélagl Rauða kross íslands
og borga 2.500 krónur eða meira
árlega. Þeirsem vilja gerast styrkt-
arfélagar geta hringt í 570-4000 á
skrifstofutíma eða farið inn á vef
Rauða krossins (www.redcross.is)
ogskráðsigþar.