Morgunblaðið - 20.05.2000, Blaðsíða 44

MORGUNBLAÐIÐ
44 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2000
Vísindavefur Háskóla íslands
Kenningar von Dánikens
VISINDI
Á undanförnum vikum hafa les-
endur Vísindavefjarins meðal
annars fræðst um kertaloga, dulstirni, árstíðaskipti, umpólun jarð-
segulsviðsins, hvenær fertugsaldur byrjar, óendanlegt deilt með
óendanlegu, bráðnun jökla
og hækkun sjávarborðs, litinn á súrefni og nitri, fíkla og tölvuleiki,
lesefni um Einstein, rauð augu á Ijósmyndum, skammstöfunina
P.S., hvers vegna menn eru prófessorar, af hverju sumar kindur eru
styggar, um hita og kulda, merkingu mannanafna, kaldan og heitan
kjarnasamruna, almætti Guðs, myndun svarthola í geimnum, upp-
finningu Ijósaperunnar, bestu tölvuleikina, hvað er ekkert, hvaðan
kemur horinn, flækjur heimspekinnar, tilkomu tungumálsins og
fjölda tungumála í heiminum. Veffangið er http://visindavef-
ur.hi.is/ Að sögn Þorsteins Vilhjálmssonar ritstjóra er nú unnið að
útlitsbreytingum á vefnum og samstarfi við fleiri aðila. Breytingarn-
ar líta væntanlega dagsins Ijós um næstu mánaðamót.
www.opinnhaskoli2000.hi.is
Hvernig túlka guðfræðingar
kenningar Erich von Dánikens
um Biblíuna?
SVAR:
Kenningar von Danikens hafa
hvorki haft áhrif á guðfrasðina né
aðrar fræðigreinar. Þvert á móti
hafa fjölmargir fræðimenn hrakið
þær í bæði tímaritsgreinum og bók-
um. Von Dániken tekur Biblíuna for-
takslaust trúanlega í tilteknum at-
riðum en hafnar henni
jafnafdráttarlaust í öðrum, hvort-
tveggja algerlega eftir eigin geð-
þótta.
Svisslendingurinn Erich von Dán-
iken vakti heimsathygli á sjöunda og
áttunda áratugnum fyrir þá kenn-
ingu, að fyrir mörgþúsund árum
hefðu geimfarar frá fjarlægum
stjömum komið til jarðarinnar og
lagt grunninn að siðmenningu okk-
ar. Tilgreindi hann fjölda fornminja
og trúarlegra sagna máli sínu til
stuðnings, en þær sagði hann oftar
en ekki lýsa háþróaðri tækni fram-
andi vitsmunavera. Þannig fullyrti
hann til dæmis að fornar stjdtur,
steintöflumyndir og hellamyndir
víðs vegar að úr heiminum væru í
raun af geimförum, og helgitákn ink-
anna á Nazca-sléttunni væri flug-
völlur.
Að mati von Dánikens varpa
trúarbrögðin ljósi á samskipti mann-
anna við geimfarana, sem þeir töldu
vera guði, en við það hefðu geimfar-
arnir orðið að sætta sig. Þannig
greini elstu ritaðar heimildir einatt
frá guðum „sem sigldu himneskum
fleyjum" og „komu frá öðrum stjöm-
um, búnir ógurlegum vopnum". Von
Dániken telur fjölda frásagna Bibl-
íunnar renna stoðum undir þetta,
jafnvel þótt ekki sé hægt að treysta
guðfræðilegum boðskap þeirra.
Hann leggur því jafnan bókstaflega
merkingu í þau atriði Biblíunnar,
sem hann velur sér, en túlkar hana
hins vegar að öðru leyti algjörlega
eftir eigin geðþótta.
Von Dániken segir, að geimfar-
arnir hafi ákveðið í fyrstu ferðum
sínum að flýta fyrir framþróun
mannkynsins með því að stuðla að
stökkbreytingum í erfðaefni þess.
Þannig hafi karlmaðurinn orðið til,
en konan síðan verið búin til úr hon-
um, sennilega með eimun. Geimfar-
arnir hafi því í raun skapað nýtt
mannkyn, en til þess að kynbæta
það enn frekar hafi þeir valið sér
álitlegustu konurnar og getið með
þeim börn. Mannkynið hafi engu að
síður sótt í gamla farið og tafið fyrir
framþróun sinni með sífelldum kyn-
mökum við dýrin, en á það hafi
geimfararnir litið sem syndafall.
Þeir hafi því ákveðið að eyða öllum
kynblendingunum sem mennirnar
gátu af sér með dýrunum, en hlífðu
þeim sem náðu að halda kyni sínu
hreinu.
Von Dániken telur syndaflóðssög-
una greina frá þessum aðgerðum
geimfaranna, þegar þeir komu aftur
til jarðarinnar til að kynna sér
árangurinn af ræktunarstarfi sínu,
en jafnvel það hafi ekki nægt til að
hreinsa mennina af erfðasyndinni.
Því hafi þurft að halda kynhreinsun-
inni áfram, en von Dániken segir
frásögu Mósebókanna af frelsun
lýðs Guðs úr þrældóminum í
Egyptalandi lýsa ákvörðun geimfar-
anna um að senda hina útvöldu í
sóttkví út í eyðimörkina til að venja
þá af kynmökum við dýrin. Borgun-
um Sódómu og Gomórru segir hann
ennfremur hafa verið eytt með
kjarnorkusprengju, en fórnaákvæð-
in skýrir hann sem kvaðir um vistir
handa geimförunum.
Von Dániken segir að Mósebæk-
urnar séu náma af slíkum upp-
lýsingum fyrir þá sem hafi „sæmi-
lega auðugt ímyndunarafl“. Hann
hafnar því hins vegar að Guð hafi átt
þar nokkurn hlut að máli, því að
hann geti hvorki talist almáttugur
né alvitur eins og honum sé lýst í
þessum ritum. Þau hafi verið stíl-
færð, þegar afritunum fjölgaði og
því sé hvorki hægt að treysta þeim
með öllu efnislega né að frásagnir
þeirra hafi gerst á þeim tímum, sem
fræðimenn halda fram. Von Dániken
segir geimfarana ennfremui- hafa yf-
irgefið jörðina löngu fyrir tíma Nýja
testamentisins og því geri hver sá,
„sem reynir að sjá geimfara að nafni
Jesús í frásögnum guðspjallanna",
sig „sekan um álíka dellu og dómari,
sem dæmir sekt eða sýknu út frá
folsuðum öktum“.
Engu að síður telur hann geimfar-
ana fylgjast enn með okkur, en það
geri þeir með því að lesa hugsanir
okkar. Hann afneitar hins vegar
guðdómi Jesú Krists og segir hann
uppreisnarmann, sem gæddur hafi
verið dulrænum hæfileikum en verið
tekinn af lífi íyrir undirróður gegn
rómversku hemámsyfirvöldunum.
Friðþægingarkenninguna skilgrein-
ir hann jafnframt sem hættulega og
segir hana siðvana heiðindóm.
Kenningar von Dánikens eru í raun
tilraun til að færa trúarbrögðin nær
heimsmynd nútímans með því að út-
skýra hið yfirnáttúrulega í trúarrit-
unum sem veraldleg fyrirbæri í
tæknivæddu samfélagi.
Guðfræðilegar rannsóknir á text-
um trúarrita á borð við Biblíuna eru
margþættar. Öllu máli skiptir þó að
þeir séu ekki teknir úr menningar-
legu og sögulegu samhengi sínu.
Þess vegna er nauðsynlegt að lesa
textana með hliðsjón af þeim ritum
sem þeir tilheyra, og bera þá saman
við þær heimildir sem tengjast þeim.
Þannig spyrja guðfræðingar hvernig
höfundarnir og samtíðarmenn
þeirra skildu textana, hvernig þeir
voru túlkaðir í aldanna rás og hvaða
þýðingu þeir hafa íyrir nútímann.
Þetta þýðir þó ekki að guðfræðingar
séu einsleitur hópur. Fjölmargar
guðfræðistefnur hafa litið dagsins
ljós og nægir þar að nefna bókstafs-
trú, nýguðfræði og nýrétttrúnað.
Af ritverkum von Dánikens sést,
að guðfræðiþekking hans er svo til
engin. Hann gerir engan greinar-
mun á helstu guðfræðistefnum og
virðist setja alla guðfræðinga undir
sama hatt. Þá sjaldan hann vitnar í
fræðistörf þeirra, sakar hann þá um
útúrsnúninga, óheiðarleika og lygar.
Hann sýnir sögulegu og menningar-
legu samhengi þeirra texta Bi-
blíunnar, sem hann vitnar til, sjaldn-
ast nokkurn áhuga og virðist jafnvel
ekki nenna að athuga hvort hann
fari efnislega rétt með þá.
Von Dániken er auk þess með öllu
áhugalaus um fræðilega umfjöllun
um texta Biblíunnar, til dæmis þar
sem hann segir um dæmisöguna um
brúðkaupsgestina í Matt. 22:1-14:
„En ég, einfaldur biblíulesari, fæ
ekki annað séð en hér sé verið að
boða andstyggilega, andfélagslega
hegðun. Ég frábið mér allar ábend-
ingar um „sanna merkingu" þessar-
ar dæmisögu eða annarra; ég er
sjálfur læs.“
Að sama skapi virðist það ekki
hvaríla að honum, að hægt sé að
leggja aðra merkingu en hina
bókstaflegu í vers á borð við Matt.
5:29, þar sem segir, að tæli hægra
augað mann til falls, beri að rífa það
úr og kasta því frá sér.
I raun finnst von Dániken lítið til
Biblíunnar koma og segir hana hvað
eftir annað síðari tíma fölsun. Samt
hikar hann ekki við að finna rök fyrir
geimfarakenningu sinni í frásögnum
hennar til dæmis um sköpunina,
syndafallið og sýn Esekíels. Hann
virðist jafnvel hafa meiri trú á Mor-
mónsbók en Biblíunni, því hann tek-
ur vitnisburð spámannsins Jósefs
Smiths um fund hennar án alls fyrir-
vara og segir það ómögulegt, að svo
ungur maður hefði getað samið hana
upp á eigin spýtur. Skýring von
Dánikens á tilurð Mormónsbókar er
þó gjörólík þeirri, sem spámaðurinn
og fylgismenn hans hafa alla tíð
haldið fram. Að mati von Dánikens
var það ekki engill heldur geimfari
sem vitraðist Smith og vísaði honum
á töflurnar með texta bókarinnar, en
þær höfðu geimfararnir falið lyrir
þúsundum ára. Hvers vegna þeir
hefðu átt að gera það er þó á huldu,
því efnislega styður Mormónsbók
kenningar von Dánikens engan veg-
inn.
Ekki farnast mannfræðingum og

f
■
í.
!
Oskadraumur
Draumstafir Kristjáns Frímanns
Þú sæla heimsins svalalind,
ó, silfurskæra tár,
erallrisvalarýtakind
ogótallæknarsár.
Æ, hverf þú ei af auga mér,
þú ástarblíða tár,
er sorgir heims í burtu ber,
þótt blæði hjartans sár.
Mér himneskt ljós í hjarta skín
íhvertsinn.eréggræt,
en drottinn telur tárin mín,
- ég trúíog huggast læt.
Kristján Jónsson.
Margan dreymir um æðstu sælu,
að svífa sem á bleiku skýi um lífið
umvafðir heilögum anda eilífrar
hamingju predikunarstöðva. Aðra
dreymir uppfyllingu óska um betra
líf, meiri peninga, fleiri föt, frægð
og frama. Dagdraumarnir snúast
flestir um það sem ekki er en gæti
orðið ef... Þeir snúast um að þjóna
eigingjömu egói sjálfsins og eltast
við að fullnægja duttlungum þess
og ákefð í allt meira, stærra, flott-
ara og dýrara. Egóið er harður
húsbóndi sem líður enga meðal-
mennsku, mærð eða meinlætakáf,
það þenur svipuna og pískar mann-
inn fram og aftur blindgötu neyslu
og firringar uns hann er orðinn
eins og hamstur í hringhjóli, ekk-
ert fram, aftur, upp né niður, bara
næsti teinn. Dagdraumar geta orð-
ið martraðir nái egóið stjóminni,
þeir geta líka orðið eilíf súr-sæt
sæla nái tilfinningarnar stjórninni
og loki skynsemina úti. Draumar
næturinnar haga sér á allt aðra
lund og egóið nær þar engu tangar-
haldi á eðli draumsins, það skrepp-
ur af honum eins og krumla af ýsu
og má hundskast til síns heima eins
og snúið roð. Draumurinn er óháð-
ur fyrmefndum hvötum og hlýtur
því að gefa manninum trúverðuga
mynd af honum sjálfum og heimin-
um sem fóstrar hann, hvort sem sá
heimur er sýnilegur eður ei. Þegar
innsæið er virkt og skynsemin ná-
læg verður draumurinn áþreifan-
legur, skýr og skiljanlegur eins og
dæmisaga um engil sem birtist
börnum á hengiflugi og leiðir þau
af glapstigum á örugga leið um
traustan veg.
Draumur „Huldu“
Draumur í draumi (dreymdi
hann 18.3(00).
í draumnum sé ég sjálfa mig sof-
andi að dreyma draum og fæ ég að
sjá drauminn (eins og áhorfandi á
kvikmynd). Ég er að tala við eitt-
hvert fólk og við áttum að leita að
einhveijum. Verðlaunin fyrir þátt-
töku í leitinni var allsherjar líka-
msmeðferð þ.e. nudd, andlitsnudd,
maskar og allt annað sem hægt er
að fá. Næst sé ég sjálfa mig á
bekknum í andlitsnuddi. Þegar það
er búið ligg ég áfram á bekknum og
lít í kringum mig og er að furða
mig á því hvað sé margt fólk í með-
höndlun. Ég sé konu með einhvem
appelsínugulan maska á líkaman-
um sem nær frá hálsiog niður á
nafla allan hringinn. Ég vissi að
þennan maska átti ég núna að fá en
var ekki sátt við að það væri karl-
maður sem ætti að bera hann á
mig. í draumi draumsins vakna ég
nú og er þátttakandi þar sem sama
ferlið byijar aftur, ég er að tala við
fólkið um leitina og átta mig þá á að
draumurinn (sem ég sá) er að ræt-
ast nákvæmlega eins og mig
dreymdi hann. En núna þegar ég lá
á nuddbekknum og leit í kringum
mig, þá var maðurinn minn á
bekknum við hliðina og ég var
mjög spennt að segja honum frá
draumnum og að ég viti nákvæm-
lega hvað myndi gerast næst.
Ráðning
Draumar byggja sig upp á lík-
ingum og táknum, þeir raða sér í
ákveðið samhengi sem getur virst
óskiljanlegt eða augljóst en án
meiningar. Sumir draumar eru
óskiljanlegir eða augljósir og án
sýnilegra meininga en flestir hafa
kjama og ytri lög meininga. Þinn
draumur hefur allt þetta, ystu lög-
in (ég sá sjálfa mig sofa og dreyma
draum) gefa í skyn að þú sért fjar-
læg sjálfri þér og þínum innsta
kjarna. Draumurinn talar um að þú
þurfir að hafa fyrir því (leit) að
finna þennan kjarna en munir upp-
skera vel að lokum. Appelsínuguli
maskinn er þessi kjarni sem þú
leitar og veist í raun hver er. Litur-
inn hefur trúarlegt tákn og í þessu
tilfelli stendur hann fyrir Krist
(það var karlmaður sem átti að
bera hann á mig) og hann virðist
áhrifavaldur draumsins.
• Þeir lesendur sem vilja fá drauma
sína birta og ráðna sendi þá mcð
fullu nafni, fæðingardegi ogári
ásamt beimilisfangi og dulncfni til
birtingar til:
Draumstafír
Morgunblaðið
Kringlunni 1
103 Rcykjnvík
eða á heimasiðu Draumalandsins
http://www.drcamland.is