Morgunblaðið - 20.05.2000, Síða 46

46 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2000
MOEGUNBLAÐIÐ
SNtargtuMiifeifr
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
LISTAHÁTÍÐ
Á TÍMAMÓTUM
STEFNUMÓT við tímann er kjörorð Listahátíðar í
Reykjavík að þessu sinni en hún verður sett í dag.
Sennilega er tíminn aldrei jafn ofarlega í huga fólks og þeg-
ar staðið er á tímamótum en segja má að Listahátíð í
Reykjavík standi nú á margföldum tímamótum. Þetta ár
markar ekki aðeins skil tveggja alda og árþúsunda heldur
eru þrjátíu ár síðan fyrsta hátíðin var sett. Helstu hvata-
menn að hátíðinni voru Vladimir Ashkenazy og Ivar Eske-
land, fyrsti forstöðumaður Norræna hússins og fyrsti fram-
kvæmdastjóri Listahátíðarinnar. Enn er byggt á
frumkvæði þessara manna og áhrifum en það vakti athygli
hversu vel gekk að fá þekkta alþjóðlega listamenn til hátíð-
arinnar fyrstu árin. Það var stórt skref fyrir litla borg að
efna til metnaðarfullrar listahátíðar og þótt efasemdir hafi
verið á lofti um að það myndi takast í byrjun þá blandast
engum hugur um það nú. Listahátíð í Reykjavík hefur tví-
mælalaust verið gríðarleg lyftistöng fyrir íslenskt menn-
ingarlíf.
Mikið úrval innlendra og erlendra listamanna mun koma
fram á hátíðinni að þessu sinni. Hæst ber sýningar San
Franeisco-ballettsins á Svanavatninu undir stjórn Helga
Tómassonar, stórsöngvaraveislu þar sem fjórir af fremstu
söngvurum Islands koma fram og svo afar áhugaverðar
myndlistarsýningar þar sem landsmönnum gefst kostur á
að skoða íslenska samtímalist í samhengi við erlenda. Einn-
ig er það ánægjulegt að efnt er til leiklistarhátíðar barna
með þremur nýjum verkum.
A þessu ári er Reykjavík ein af níu menningarborgum
Evrópu. Þennan titil hefur hún borið vel það sem af er ári.
Tilgangurinn með listahátíð og þátttöku í verkefni á borð
við menningarárið er í meginatriðum tvíþættur; að lyfta
undir menningarlega starfsemi í landinu og víkka sjón-
deildarhringinn, bæði hjá listamönnum og almenningi.
Leiðirnar að þessum markmiðum eru ótalmargar en náist
þau er til mikils unnið.
ÞINGINTERPOL
TUTTUGASTA og níunda Evrópuþing alþjóðasakamála-
lögreglunnar Interpol var haldið íyrsta sinni hér á landi
nú í vikunni og lauk í gær.
Interpol er stofnun, sem þjóðir heims hafa komið sér upp í
samvinnu til þess að berjast gegn alþjóðlegri glæpastarfsemi.
Til Interpol eru sendar upplýsingar um afbrotamenn víðs veg-
ar um heim. Lögregluyfírvöld senda inn fyrirspurnir um menn,
sem brotlegir hafa gerzt einhvers staðar í aðildarríkjunum, og
þær upplýsingar, sem Interpol veitir, ráða oft úrslitum um nið-
urstöður slíkra rannsókna. Interpol er því ekki sízt risastór
gagnabanki um afbrot og afbrotamenn og tengsl þeirra í milli.
Kendall, aðalframkvæmdastjóri Interpol, er harla gagnrýn-
inn á þróun mála í Evrópu hvað varðar glæpi, einkum er tengj-
ast fíkniefnum. Hann telur, að glæpastarfsemi hafi breytzt á
síðustu 15 árum. Ein hinna augljósu ástæðna er fall Berlínar-
múrsins og breytingar á ástandinu í Sovétríkjunum og austan-
tjaldslöndum. Það var í rauninni ekki við mikinn fíkniefna-
vanda að etja í Evrópu snemma á áttunda áratugnum.
Evrópulöndin voru þá millilendingarstaðir þegar fíkniefni voru
flutt frá Miðausturlöndum áleiðis til Tyrklands, Irans og
Bandaríkjanna. „Ég tel það mikið áhyggjuefni að fíkniefna-
vandinn í Evrópu skuli hafa aukizt eins mikið og raun ber vitni
á ekki lengri tíma en 20 til 30 árum, eða frá því að vera varla
fyrir hendi til þess sem blasir nú við, að allar tegundir fíkniefna
séu í umferð í Evrópulöndum. Viðvörunarmerkjum um þessa
þróun var enginn gaumur gefínn og því þurfa menn nú að tak-
ast á við vandann sjálfan,“ sagði Kendall.
Þessi ummæli aðalframkvæmdastjóra Interpol eru alvarlegt
umhugsunarefni fyrir stjómvöld um gervalla Evrópu. Stað-
reyndin er sú, að þrátt fyrir gífurlega umfangsmiklar aðgerðir
til þess að draga úr og stöðva dreifingu fíkniefna hefur dreif-
ingin aukizt. Það bendir óneitanlega til þess, að þær aðferðir,
sem beitt hefur verið hingað til, dugi skammt. Þess vegna er
tímabært að þjóðir heims hugleiði nýjar leiðir til þess að ná tök-
um á þessum vanda.
Það er mikilvægt fyrir okkur Islendinga að ársfundur Inter-
pol var haldinn hér á íslandi. Fundurinn og þær umræður, sem
spunnizt hafa út frá honum, undirstrika, að við eram ekki lausir
allra mála, þótt við búum í fjarlægu landi. Fíkniefnaseljendur
mega ekki ná fótfestu hér og Island má ekki verða millilending-
arstaður fyrir flutning á fíkniefnum á milli heimsálfa.
Sveitarstjórnarmenn um sameiningu sveitarfélaga á hö
Takmarkaður sti
ingur er við tillögi
HUGMYNDIRNAR gera ráð
fyrir að kannað verði ítar-
lega hvort rétt sé að sam-
eina öll sveitarfélögin í eitt
eða hvort mynda eigi tvö sveitarfélög
þar sem Reykjavík, Seltjarnarnes,
Mosfellsbær og Kjósarhreppur sam-
einist annars vegar og Garðabær,
Hafnarfjörður og Bessastaðahreppur
hins vegar. Kópavogur sameinist svo
öðru hvoru sveitarfélaginu.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri segir sameiningarhugmyndir
nefndar SSH hafa komið eins og
þruma úr heiðskíru lofti. Þær hafi ekki
verið kynntar fyrir sveitarstjórnunum
áður en greint var frá þeim opin-
berlega. Borgarstjóri telur ekki
raunhæft að ætla sér að sameina
öll sveitarfélögin í eitt, en segist þó
gera sér grein fyrir því að það
hefði í för með sér vissa kosti. Það
myndi til að mynda auðvelda að ná
utan um ýmsa sameiginlega þætti.
Myndi skapa slagsiðu
Hún telur ókostina þó vega mun
þyngra. Með tilkomu svo stórs
sveitarfélags yrði í raun til borg-
ríki sem skapaði slagsíðu í sveitar-
stjórnarmálum. Þetta myndi til
dæmis gera lagasetningu á því
sviði afar erfiða. En það misræmi
sem nú þegar er á milli sveitarfé-
laga vegna stærðar þeirra gerir,
að mati borgarstjóra, nógu erfitt
um vik við lagasetningu.
Borgarstjóri segir að raun-
særra geti verið að sameina sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu í
tvö eða þrjú sveitarfélög, en bend-
ir á að engar umræðui’ eigi sér
stað um slíkt á vegum Reykjavík-
urborgar. Borgarstjóri segist sakna
hugmynda um höfuðborgarráð, sem
hugsanlega yrði kosið til og hefði með
höndum þau verkefni sem hagkvæmt
er fyrir heildina að sinna sameigin-
lega.
Eðlilegt að sveitarfélögum fækki
Aðrir sameiningarkostir
skoðaðir
Nefnd skipuð af samtökum sveitarfélaganna
á höfuðborgarsvæðinu, SSH, greindi í vik-
unni frá hugmyndum sínum um æskilega
sameiningu sveitarfélaganna. Hugmyndirnar
virðast njóta lítils fylgis meðal oddvita meiri-
og minnihluta sveitarstjórna á svæðinu.
Flestir þeirra telja þó líklegt að sveitarfélög-
unum fækki á næstu árum.
Komið hafa fram hugmyndir um sameiningu sveitarfélaganna
á höfuðborgarsvæðinu í eitt eða tvö sveitarfélög.
Inga Jóna Þórðadóttir, oddviti sjálf-
stæðismanna í borgarstjóm, er á móti
þeim hugmyndum um sameiningu sem
nefnd SSH leggur til. Hún telur hins
vegar eðlilegt að þróunin verði sú að
sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu
fækki og sér fyrir sér að þau verði þrj ú
til fjögur.
„Ég held að það sé mjög óheppilegt
að öll sveitarfélögin renni hér saman í
eitt risastórt sveitarfélag," sagði Inga
Jóna. „Ég held að fyrir sveitarstjórn-
arstigið í landinu, sem er mjög mikil-
vægt stjórnsýslustig og hluti af vald-
dreifingunni, væri það óheppilegt.“
sagði hún.
Inga Jóna segir heldur ekki sjálfgef-
ið að við sameininguna verði til hag-
kvæmari rekstrareining. Hún segir
sveitarfélögin þurfa á nálægð við íbúa
sína að halda, annars sé ákveðin hætta
á því að dragi úr kostnaðarvitund
sveitarstjórnarmanna.
Inga Jóna telur að nefnd SSH hefði
átt að leggja meiri áherslu á að skoða
leiðir til þess að koma samstarfi sveit-
arfélaganna í heppilegan farveg, það
sébrýntverkefni.
eigin skoðun og hafa síðan áhrif á það
út frá sínum eigin forsendum hvert
verður stefnt,“ sagði Magnús
Ingimundur Sigurpálsson, bæjar-
stjóri í Garðabæ, segist ekki sjá að það
sé hlutverk SSH að gera tillögu í þessu
efni, samkvæmt sveitarstjórnarlögum
sé sveitarstjóma að ákveða að kanna
möguleika á sameiningu. Hann segist
ekki hafa séð hugmyndir nefndarinnar
fyrir sér sem raunhæfan kost.
Ingimundur segir bæjarstjóm
Garðabæjar hafa fallist á að kanna
kosti sameiningar bæjarins við Bessa-
staðahrepp en að öðra leyti hefði hann
ekki litið til þess að það væri verkefni
dagsins í dag að standa fyrir samein-
ingu allra sveitarfélaganna á höfuð-
borgarsvæðinu. Til þess þyrfti miklu
víðtækari umræðu og að henni þyrftu
fleiii að koma en þeir sem standa að
rekstri sveitarfélaganna á höfuðborg-
ai’svæðinu. „Þetta er líka spurning um
sveitarfélögin sem þar era fyrir utan,“
sagði Ingimundur.
vöra og að íbúar sveitarfélaganna fái
að láta álit sitt í ljós í almennum kosn-
ingum. Einar hefur ekki trú á að við-
ræður milli Garðabæjar og Bessa-
staðahrepps skili árangri.
Sveitarfélögin haldi
sjálfstæði sínu
Mikiivægt að mynda
mótvægi við Reykjavík
Magnús Gunnarsson bæjarstjóri í
Hafnarfírði er hlynntur aukinni sam-
einingu sveitarfélaganna á höfuðborg-
arsvæðinu en líst illa á þá hugmynd að
sveitarfélögin renni saman í eitt. „Mér
líst ekkert á borgríki," sagði hann.
Magnús segir það hafa verið sína
skoðun lengi að Hafnarfjörður, Garða-
bær og Bessastaðahreppur eigi að
taka upp viðræður um sameiningu.
Það sé fyrsta skrefið en skoða megi
hvort raunhæft sé að Kópavogur komi
inn í þær viðræður.
Magnús bendir á að nefnd SSH hef-
ur í raun enga lögsögu í sveitarfélög-
unum. „Ég held að menn hljóti nú hver
í sínu sveitarfélagi að mynda sér sína
Einar Sveinbjörnsson, oddviti
minnihlutans í bæjarstjóm Garðabæj-
ar, segist hafa orðið var við að fjölmar-
gir íbúar á höfuðborgarsvæðinu sjái
ekki tilgang með sjö til átta sveitar-
félögum á svæðinu þegar það sé í raun
og vera orðið eitt atvinnusvæði.
„Ég held að það sé hins vegar ekki
heppilegt að stofna til eins ofursveitar-
félags eins og hugmyndir þessa hóps
ganga meðal annars út á nema þá með
mjög virkri hverfastjórnun en þá eram
við í rauninni að tala um alveg nýtt
stjórnsýslustig,“ sagði Einar.
Hann telur þó að það sé mikilvægt
fyrir Garðabæ og sveitarfélögin þar í
kring að reyna að mynda mótvægi við
Reykjavík. Hann segir stöðu Reykja-
víkur í samvinnu sveitarfélaganna á
höfuðborgarsvæðinu afar sterka og að
ágreiningsfletir hafi komið upp og eigi
eftir að koma upp.
„Ég held að sveitarfélögin frá Kópa-
vogi og jafnvel suður í Vatnsleysu-
strandarhrepp gætu myndað nokkuð
sterkt sveitarfélag með 50 til 60 þús-
und íbúum,“ sagði Einar. Hann vill að
þessi kostur verði skoðaður í fullri al-
Jónas Sigurðsson, forseti bæjar-
stjórnar í Mosfellsbæ, segir hugmynd-
ir SSH á höfuðborgarsvæðinu koma á
óvart, en Mosfellsbær átti ekki fulltrúa
í nefndinni. Jónasi líst engan veginn á
að sveitarfélögin sameinist með þeim
hætti sem lagt er til að skoðaður verði.
„Mér finnst hugmyndimar ganga að
verulegu leyti gegn því markmiði, sem
mér finnst vera full ástæða til að ná,
þ.e.a.s. nálægð íbúanna við ákvarðana-
töku um nánasta umhverfi sitt,“ sagði
Jónas. „Þarna er verið að mínu mati að
leggja niður þetta sveitarstjórnarstig
að því marki sem við þekkjum það í
dag,“
Jónas vill eindregið að sveitarfélög-
in haldi sínu sjálfstæði varðandi skipu-
lagsmál og þjónustustig en telur hins
vegar að skoða mætti frekara samstarf
en nú er orðið á öðram sviðum. Þá seg-
ir hann hugmyndir um hugsanlega yf-
irstjóm höfuðborgarsvæðisins kosna
beinni kosningu vel koma til skoðunar.
Hákon Bjömsson, oddviti sjálfstæð-
ismanna, sem eru í minnihluta í bæjar-
stjóm Mosfellsbæjar, segir eðlilegt að
skoða fram komnar hugmyndir um
sameiningu. Hann vill þó ekki leggja
dóm á hugmyndimar að svo stöddu.
„Mér finnst að sveitarfélögin eigi að
endurmeta stöðu sína með tilliti til
þess að ná sem mestri hagkvæmni á
hverjum tírna,“ sagði Hákon.
Höfum lítinn áhuga á
að sameinast öðrum
Gunnari I. Birgissyni oddvita bæj-
arstjómar í Kópavogi h'st illa á hug-
myndimar. „Þessar hugmyndir hafa
ekkert komið inn á borð hjá okkur í
bæjarstjórnunum þannig að þetta er
eitthvað fólk út í bæ sem er að vinna
þessar hugmyndir," sagði Gunnar.
„Við Kópavogsmenn höfum lítinn
áhuga á því að vera að sameinast öðr-
um,“ sagði Gunnar. Hann segist telja
að þegar bærinn verði fullbyggður