Morgunblaðið - 20.05.2000, Blaðsíða 68

J«6 8 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
JSannleikanum verður
hver sárreiðastur
EINS og komið hefur
fram í fjölmiðlum hefur
félagsmálaráðuneytið
úrskurðað að Reykja-
víkurborg hafí ekki far-
ið að lögum við gerð
fjárhagsáætlana þar
sem þar er ekki að finna
áætlun um efnahag
borgarinnar í upphafi
*~’-fog lok árs eins og lög-
boðið er, sbr. 5. mgr. 61.
gr. sveitarstjómarlaga.
Þar með er staðfest
gagnrýni undirritaðs á
vinnubrögð R-listans í
þessu efni. I grein sem
ég ritaði í Morgunblaðið
10. maí vakti ég athygli
á þessum úrskurði og sagði m.a.:
„Mjög mikilvægt er að þessi afdrátt-
arlausa niðurstaða skuli nú liggja fyr-
ir þar sem breytingar á skuldastöðu
borgarinnar eru einn mikilsverðasti
mælikvarði á það hvemig til hefur
tekist með stjórn á fjármálum borg-
arinnar."
Alvarlegur áfellisdómur
Úrskurður félagsmálaráðuneytis-
ins er vitaskuld alvarlegur áfellisdóm-
ur yfii' vinnubrögðum þeirrra sem
fara með meirihlutavald í höfuðborg
landsins. Þetta gera borgarfulltrúar
R-listans sér sjálfsagt Ijóst. En sann-
leikanum verður hver sárreiðastur.
I gremju yfir umfjöllun minni um
úrskurð ráðuneytisins ryðst einn af
borgarfulltrúum R-listans fram á rit:
völlinn í Morgunblaðinu 16. þ.m. í
grein sinni, sem ber yfirskriftina
^»,Hafa skal það sem sannara reynist",
virðist ætlunin að
hrekja það sem úr-
skurður ráðuneytisins
felur í sér og ég vakti at-
hygli á í grein minni.
Greinarhöfundi tekst
hins vegar ekki betur til
en svo, að hann stað-
festir nákvæmlega það
sem ég benti á og það
sem úrskurður ráðu-
neytisins segir, þ.e.a.s.
að Reykjavíkurborg
hafi ekki farið að lögum
við gerð fjárhagsáiet!-
ana þar sem þar er ekki
að finna áætlun um
efnahag borgarinnar í
upphafi og lok árs. Það
er aumlegt yfirklór þessa borgarfull-
trúa höfuðborgarinnar þegar hann
reynir að réttlætta vinnubröð R-list-
ans með því að vísa til þess að finna
megi önnur sveitarfélög sem ekki
hafa uppfyllt ákvæði sveitarstjómar-
laganna að þessu leyti.
Borgarstjóri brýtur
lög til að fela skuldir
Þá er röng sú fullyrðing borgarfull-
trúans að í umræddum lögum sé
sveitarfélögunum gefinn aðlögunar-
frestur að þessari grein. Það stendur
ekki stafur um slíkt í lögunum en þau
tóku gildi 1. júní 1998. Félagsmála-
ráðuneytið hefur af einhverjum
ástæðum „talið eðlilegt að veita sveit-
arfélögum svigrúm til að aðlagast hin-
um nýju lagaákvæðum". Ef marka
má niðurstöðu ráðuneytisins þá ætlar
það að herða „kröfurnar strax á
næsta ári enda verða sveitarstjómir
Borgarfjármál
Á árunum 1995-1998
hafa því verið fluttir um
2,2 milljarðar frá þess-
um fyrirtækjum til
borgarsjóðs, segir Guð-
laugur Þór Þórðarson,
umfram það sem verið
hefði ef sömu arð-
greiðslustefnu hefði ver-
ið fylgt og árin þar á
undan.
þá að afgreiða þriðju fjárhagsáætlun-
ina frá því að sveitarstjómarlög nr.
45/1998 tóku gildi“. Hvers vegna
ráðuneytið herðir ekki kröfumar fyrr
en þremur ámm eftir að lögin tóku
gildi verður ráðuneytið að svara. Að-
alatriðið er hins vegar þetta: I sveit-
arstjómarlögum stendur:
„I fjárhagsáætlun skal koma fram
rekstrar- og framkvæmdaáætlun,
áætlun um efnahag í upphafi og lok
árs, auk áætlaðra fjármagnshreyf-
inga.“
Þrátt fyrir þessi ótvíræðu laga-
ákvæði hefur borgarstjóri ákveðið að
hafa ekki inni í fjárhagsáætlun sinni
áætlun um efnahag í upphafi og lok
árs. Reykjavík er langstærsta sveit-
Guðlaugur
Þór Þórðarson
20001 Reykjavík
Þeir sem óska eftir leyfi til sölu úr tjöldum á
þjóðhátíðardaginn 17. júní 2000, vinsamjegast
vitji umsóknareyðublaða á skrifstofu ÍTR
Fríkirkjuvegi 11, opið kl. 08:20 - 16:15.
Umsóknum skal skilað í síðasta lagi 29.maí fyrir kl. 16:00.
Úthlutun verður föstudaginn 2. júní kl.14:00
á Fríkirkjuvegi 11.
Vakin er athygli á því, að öll lausasala frá tjöldum
og á hátíðarsvæðinu er stranglega bönnuð.
Gjald v/ söluleyfa er kr. 4.000.-
Söluleyfi er ekki veitt einkaaðilum heldur einungis félögum
og samtökum sem sinna æskulýðs- íþrótta- og félagsstarfi
í Reykjavík. Tjöld skulu vera snyrtileg og samþykkt af ÍTR.
Þjóðhátíðarnefnd Reykjavíkur
Nettóskuldir Reykjavíkurborgar
án lífeyrissjóðs skuldbindinga á árslokaverðlagi 1999
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
arfélag á landinu og það hefði verið
hið minnsta mál að framfylgja þessu
ákvæði. Af hverju brýtur þá borgar-
stjóri þessi lög? Svarið er augljóst.
Borgarstjóri er að reyna að fela
skuldaaukningu borgarinnar.
Forðast eins
og heitan eldinn
Það sem vekur þó mesta athygli við
lestur á grein borgarfulltrúans er að
hann kýs að minnast ekki á það sem
skiptir borgarbúa mestu máli og var
aðalatriði í grein minni, en það er
hrikaleg skuldaaukning borgarinnar
á því góðæristímabili sem n'kt hefur
frá því að R-listinn tók við stjóm
borgarinnar. Þess í stað setur hann
sig í kunnuglegar sjónhverfingastell-
ingar borgarstjórans með fullyrðing-
um um að skuldasöfnun „borgai’-
sjóðs“ heyri nú fortíðinni til.
Eins og fram kom í grein minni eru
staðreyndimir þær að samkvæmt
ársreikningum borgarinnar hafa
nettóskuldimar vaxið úr 7,0 milljörð-
um króna í árslok 1994 í 17,4 milljarða
í árslok 1998 (m.v. árslokaverðlag
1999) eða um 10,4 milljarða (án lífeyr-
issjóðsskuldbindinga). Þetta þýðir að
meðaltali 7 milljóna skuldaaukningu á
dag! Við nánari skoðun á ársreikning-
um borgarinnar kemur í Ijós að þessi
skuldaaukning verður að stærstum
hluta rakin til hallareksturs á borgar-
sjóði. Talsmenn R-listans forðast hins
vegar eins og heitan eldinn að ræða
þessar staðreyndir og vísa til þess að
skuldaaukningin sé fyrst og fremst til
komin vegna arðbærra framkvæmda,
t.a.m. vegna virkjunarframkvæmda á
Nesjavöllum. Skoðum aðeins þessar
fullyrðingar.
Hallarekstur borgarsjóðs
meginskýring á hækkun skulda
Þegar R-listinn tók við völdum
stórhækkaði hann arðgreiðslur frá
Rafmagnsveitu og Hitaveitu til borg-
arsjóðs. Frá og með árinu 1995 hafa
árlegar arðgreiðslur frá þessum fyr-
irtækjum verið um 550 milljónum
hærri en þær voru á árinu 1994. Með
þessum hætti hefur skuldastaða
borgarsjóðs verið lagfærð á hverju
ári um 550 milljónir. A sama hátt hef-
ur skuldastaða Hitaveitu og Raf-
magnsveitu vitaskuld versnað um
sömu fjárhæð. A árunum 1995-1998
hafa því verið fluttir um 2,2 milljarðar
frá þessum fyrirtækjum til borgar-
sjóðs umfram það sem verið hefði ef
sömu arðgreiðslustefnu hefði verið
fylgt og árin þar á undan. Við skoðun
á ársreikningum borgarinnar fyrir
árin 1994-1998 kemur í ljós að nettó-
skuld Hitaveitu jókst um 3,2 milljarða
á árabilinu 1995-1998 og nettóskuld
Rafrnagnsveitu jókst um 0,8 milljarða
eða samtals um 4,0 milljarða (m.v.
árslokaverðlag 1999). Þetta þýðir að
ef ai’ður frá þessum fyrirtækjum til
borgarsjóðs hefði verið sá sami á ár-
unum 1995-1998 og á árinu 1994 þá
hefðu nettóskuldir þeirra aukist sam-
tals um 1,8 milljarða eða aðeins um
17% af heildarhækkun á nettóskuld
borgarinnar (17% af 10,4 ma.kr.), þ.e.:
Það er því Ijóst að leita verður ann-
arra skýringa á 83% af skuldaaukn-
ingunni eða á 8,6 milljörðum. Sú
skuldaaukning skýrist að meginhluta
til af hallarekstri borgarsjóðs. Full-
yrðingar talsmanna R-listans um að
skuldaaukningu borgarinnar á þessu
árabili megi fyrst og fremst rekja til
arðbærra fjárfestinga hjá Hitaveitu
og Rafmagnsveitu eiga sér því ekki
stoð í raunveruleikanum.
Blekkingarnar burt -
Horfa verður á borgina í heild
Vegna stórfelldra millifærslna R-
listans á skuldum borgarsjóðs yfir á
fyrirtæki sem að öllu leyti eru í eigu
borgarinnar er marklaust að horfa
eingöngu á skuldir borgarsjóðs eins
og borgarstjóri gerh' jafnan í málf-
lutningi sínum. Horfa verður á borg-
ina í heild sinni, þ.e. borgarsjóð ásamt
fyrirtækjum borgarinnar. A grund-
velli ársreikninga borgarinnar fyrir
árin 1994-1999 og spá um þróunina
2000 blasa nöturlegar staðreyndirnar
við. Skuldir borgarinnar munu í árs-
lok 2000 hafa nær þrefaldast á sex ár-
um. Þessi alvarlega þróun kemur
glögglega fram á meðfylgjandi mynd.
Halda sjónhverfíngarnar
áfram?
Samkvæmt ársreikningum borgar-
innar og framkomnum áformum nú-
verandi borgarstjómarmeirihluta má
gera ráð fyrir að í árslok 2000 verði
nettóskuldir borgarinnar orðnar um
20 milljarðar og að þá verði búið að
færa um 11 milljarða skuldir frá borg-
arsjóði yfir á fyrirtæki sem að öllu
leyti eru í eigu borgarinnar (Félags-
bústaði og Orkuveituna). Með þess-
um snilldarráðum R-listans hefur
skuldasöfnun borgarsjóðs verið
stöðvuð!
Höfundur er borgarfulltrúi.
Hækkun nettóskulda Hitaveitu 1995-1998
Hækkun nettóskulda Rafmagnsveitu 1995-1998
Heildarhækkun á nettóskuld HR og RR 1995-1998
Hækkun á arðgreiðslum í borgarsjóð 1995-1998 m.v. 1994
Hækkun á nettóskuld HR/RR án viðbótararðgreiðsina
Hækkun á nettóskuld borgarsjóðs o.fl. 1995-1998
Hækkun á nettóskuld borgarinnar samtals 1995-1998
3,2 ma.kr. 0,8 ma.kr. 4,0 ma.kr.
-2,2 ma.kr.
1,8 ma.kr. 17%
8,6 ma.kr. 83%
10,4 ma.kr. 100%
Uinalína Rauða krossins
- Ókeypis símaþjónusta
þegar þér er uandi á höndum
- Ert þú 18 ára eða eldri og þarft
að ræða við einhuern í trúnaði?
- Uinalínan sími 800 6464
frá kl. 20-23 öll kvöld