Ársritið Gestur Vestfirðingur - 01.01.1847, Page 46

4G
leifiir Iinekki {lann, sem kominn er i fjör, lif og fram-
k^ æmd i búnafiarhætti manna. Márgir eru orfinir
svo {)reyttir á lijúalialilsstriðinu, að þeir neyðast
til afi mínka við sig, efiur bregða búi mefi öllu og
gjörast Iiúsmynn, þurrabúðarmenn, lausamenn eða þá
vinnubjú. Við fietta eyðast jarðirnar, eður byggjast
öreigum einum, eður ónytjúngum, er skortir mann-
skap til að aöduga þeim, gánga þær þvi ófium úr ser,
svo tún fóðra nú víða bvar ekki meira en tvo Iiluti
eður hebníng við það, sem áður var. Vest bafa })ó
presta og höfðingja setrin fariö, því embættisinönn-
unum lietir fundizt svo til um hjúahald og stjórn
þeirra, að þeir liafa beldur kosift afi bafa lítið um
sig; eru þessvegna allvifia kotúnga bokur þar, sem
áfiur voru stórbú.
Auðsætt er {>ví, liverja nauösjn ber til, ef'kost-
ur væri á, að ráða bót á ófagnaði þessum, er ollir
búnaði manna slíks tjóns og armæöu, og það því
lieldur, sein á búnaðinuin hvílir meiri bluti útgjalda
þeirra, er stjórn landsins og almennar þarfir lieimta,
og sem fara nú óðum í yöxt. Hvaðan verða út-
gjöld þessi tekin, nema af arði búnaöarins? og liverr
er nú arðurinn, þegar allt geingur svona ervkt?
Búnaðar ólagifi er þvi, að minni byggju, jiað, er
einkum {lyrf'ti að sæta atbygli landsinaiina, og lirind-
ast í lag bið fyrsta, og leita allra bragða vifi, að
búnaðurinn yrfii sem fjörugastur, hagfehlastur, girni-
legastur, svo afi íneiiii byrjuðu bann og stunduðu
meö ánægju og atorku, en ekki með leiða og deyfð.
Tveimt er, meðal annars, er eg bygg afi studt gæti
að þvi, að koma nokkrú skipulagi á búnaðar ólagið:
1. Að bót sé ráöin á húsagaleysinu, sem al-
inennt er orfiið, einkum i því atriöi, er tilskipunin
frá 3. Júní 1746 i 26. grein um getur: að hverr einn,
hvort ha/in sé út/gitr eða gamall, slculi, fiegar hatiu