Bóndi - 28.02.1851, Síða 10

42
TILRAUNIR OG UPPÁSTUNGUR ÝMSRA MANNA UM
BÆJABYGGINGAR.
2. (jrein urn bygyingarefni bœja oy hvenær byyyja skuli.
(Framhald). Allstaðar f»ar, sem menn annaðhvort geta
fengið svo vel lagað grjót, aö úrþvíveröi hlaöið óliöggnu, eða
f)ar, sem völ er á [>ví grjóti, sem gott er að höggva, ættu menn
að láta sjer annara uin f)að en verið hefur, að hlaða veggi að
hæjum síiium úr tómu grjóti; því f)ótt grjótveggir kosti meira
í fyrstu en torfveggir, f)á eru þeir líka ævarandi eign, sjeu
f)eir vel hlaðnir í fyrstunni, svo þeir gjöra betur á endanum
en að borga tilkostnað sinn, í samanhurði við torfveggina.
Grjótið er bezt að taka upp á haustin, lilaða því saman í hrúg-
ur og aka því síðan á sleða heim að bæjarstæði á vetrurn; þar
sem grjót er skammt frá bæjum, mætti víða, með lítilli fyrir-
höfn, gjöra leiðina svo sljetta,. að grjótinu yrði ekið heim á
hjólvagni eins sumar sem vetur. ^egar höggva þarf grjótið,
verða menn að liafa kofa eða hús til að höggva það í á vetrum,
svo menn geti verið að þeirn starfa Iiverju sem viörar, því
víða er svo ástatt, að margir karlmenn gjöra ekki annað þarf-
ara eða arðsamara á vetrum, einkum þá veður eru vond, en
gf þeir gætu höggvið grjót til bæjabyggiriga; að minnsta kosti
er það ætlandi, að í fjöhnennum veiðistöðum, muni menn opt
hafa tækifæri til þessa starfa, þegar ekki gefur að róa. Jað
væri einna hentugast, yrði því við komið, að hafa húsið til að
liöggva i grjótið, einmitt á þeim stað, livar grjótið er tekið
upp, því það gæti oröið nokkrum mun ljettara að aka því heim
höggnu en óliöggnu. 5ar sem grjót er annars auðfengið til
liúsabygginga, þá eru það einna helztu annmarkarnir á því að
byggja hjer úr grjóti, hvað kalk og sement er hjer dýrkeypt,
og þó einkum hitt, livað örðugt er að flytja það upp til sveita,
er langt liggja frá sjó; menn ættu því að leita lijer fyrir sjer,
hvert ekki væru bjer til, ýmsar þær leirtegundir, sem hafa
mætti, til að binda með grjótveggi í staðinn fyrir kalk, því
það er hin mesta áhætta að hafa mold innan í grjótveggi, því
þegar moldin frýs, þá bólgnar hún svo mjög, að hún sprengir
sundur veggina. Að einum bæ í Skaptafellssýslu hafa verið
hlaðnir einhverjir hinir snotrustu og vönduðusta veggir úr
höggnu grjóti, en af því mold var höfð innan í veggina, þá
kvað nú hleðslan vera farin að gefa sig undan moldinni. Ein-
stöku menn liafa reynt hjer smiðjumó, tilað binda meðgrjót