Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1887, Page 1

Formáli.
Seint í nóvembermánuði 1885 sendi Sigurður Vigfússon, vara-
formaður hins íslenzka fornleifafjelags í Reykjavik, til hæstarjettar-
dómara, doktors júris V. Finsen í Kaupmannahöfn, nokkra mola af
einhennilegu hvítu efni, og bað hann að hlutast til um, að molar
þessir yrðu rannsakaðir á efnafræðislegan hátt af mönnum, sem til
þess væru bezt hæfir. Sigurður Vigfússon hafði fundið efni þetta
sumurin 1883 og 1885, er hann gróf í rústunum á Bergpórshvoli,
þar sem skáli Njáls á að hafa staðið. I brjefi Sigurðar Vigfús-
sonar til hæstarjettardómara V. Finsens, sem fylgdi molunum, segir
hann meðal annars: ,,að margir hafi ætlað, að hið hvíta efni væru
leifar af skyri Bergpórulí, eða með öðrum orðum, að hjer lægi
fyrir leifar af einhverjum mat, tilbúnum úr mjólk, sem gjörður hefði
verið á Bergpórshvoli árið, sem Njáll og synir hans, að því er
sagan segir, brunnu inni, þ. e. árið 1011.
Hæstarjettardómari V. Finsen sneri sjer því til eins af hinum
helztu efnafræðingum vorum með þeirri ósk, að hann rannsakaði
hið hvíta efni. Hann vildi ekki gjarnan taka það starf að sjer,
mest fyrir þá sök, hve mikinn undirbúning þarf til slíkra rann-
sókna, og vísaði hæstarjettardómara Finsen til mín og Ijet á sjer
skilja, að þar eð jeg væri svo sjerstaklega kunnugur allri efnasam-
setningu mjólkurafurða, þá ætti jeg hægra með það en hann, að
leysa úr þeirri spurningu, hvort „hvíta efnið“ væri af mjólkurtagi
eða eigi. J>ó að jeg hafi sárlitinn tíma til þess að gefa mig frá
embættisönnum mínum að öðrum störfum, sízt í samfellu, áleit jeg
mjer þó skylt, að taka þessa rannsókn að mjer, en jeg Ijet það
skýlaust í Ijósi við hæstarjettardómara Finsen, að jeg efaðist stór-
lega um, að hægt .yrði, þrátt fyrir rannsóknina, að segja nokkuð
af eða á um þetta merkilega efni.
1