Fréttablaðið - 16.07.2001, Qupperneq 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
16. júlí 2001 MÁNUPAGUR
FRETTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavik
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: iP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vlsir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvaeðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu formi og I gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLADSINS
HÁSKÓLINN
Meirihluti Röskvu í Háskóla (slands er ein-
ráður að mati bréfritara.
Hver verður
ritstjóri?
Þorbjörg Gunnlaugsdóttir, oddviti Vöku, skrifar:
stúdentar Umsóknarfrestur um stöðu
ritstjóra Stúdentablaðsins rann út s.l.
föstudag. Fróðlegt verður að sjá
hverjir sækja um stöðuna enda skipt-
ir það vitaskuld háskólasamfélagið
miklu hver ritstýrir málgagni stúd-
enta næsta vetur. Óskandi er að
meirihlutinn í Stúdentaráði standi
öðruvísi að málum en gert var í fyrra.
Þá var Katrín Jakobsdóttir ráðin rit-
stjóri Stúdentablaðsins eins og menn
muna eftir. Mörgum þótti óeðlilegt að
Katrín fengi stöðuna, þar sem hún
hafði nokkrum mánuðum áður setið í
ritnefnd blaðsins sem pólitískur full-
trúi Röskvu, auk þess sem Katrín sat
í tvö ár í Stúdentaráði fyrir hönd
Röskvu. Það verður því að teljast
ólíklegt að Katrín hafi verið fær um
hlutleysi í starfi sem telja má eólilega
forsendu þess að menn ritstýri Stúd-
entablaðinu.
Núverandi meirihluti Röskvu hóf
starfsár sitt á því að skipa þannig í
stjórn Stúdentaráðs að Röskva fékk 5
fulltrúa en Vaka aðeins 2, þrátt fyrir
þá staðreynd að Röskva hlaut innan
við helming greiddra atkvæða í síð-
astliðnum kosningum og þrátt fyrir
þá staðreynd að meirihluti Röskvu
byggi á aðeins 57 atkvæðum. Þá eru
allir formenn nefnda Stúdentaráðs
fulltrúar Röskvu. Meirihlutinn hefur
því ekki sýnt nein merki þess að betri
og lýðræðislegri vinnubragða sé að
vænta. Það verður því fróðlegt að
fylgjast með ráðningu ritstjóra Stúd-
entablaðins. ■
Leikmunageymsla Þjóðleikhússins í
Langt er síðan borin hefur verið á
borð jafn ótrúverðug saga eins
og frásögn Árna Johnsen alþingis-
manns af verslunarháttum sínum
hjá Byko og BM Vallá. Hann sækir
t.d. sjálfur timbur-
, * pöntun sem skráð
„Utboð koma er á leikmuna-
ekki mikið við geymslu Þjóðleik-
sögu þar sem hússin en ákvörðun-
þingmaðurinn arstaður hennar er
er að verki." Höfðaból í Vest-
——#— manneyjum þar
sem er setur þing-
mannsins. Þegar hann er svo látinn
vita af því að afgreiðslumaður hafi
gert athugasemd við þetta misræmi
lætur hann breyta merkingum og
greiðir pöntunina. Ótrúverðugar
sögur þurfa ekki að vera rangar, og
oft er raunveruleikinn ótrúlegri en
skáldskapur. Enginn dómur skal því
lagður á það hér hvort rétt eða rangt
er hermt frá, en eftirleikurinn hefur
leitt í ljós sérkennilega stjórnsýslu
kringum byggingarnefnd Þjóðleik-
hússins sem full ástæða er til þess
að rannsaka ofan í kjölinn.
Sem fjárveitingarnefndarmaður,
formaður samgöngunefndar, stjórn-
armaður í flugmálastjórn, formaður
Grænlandssjóðs, formaður bygging-
arnefndar Þjóðleikhússins, í fram-
kvæmdanefndum við endurgerð
Skansins í Vestmannaeyjum og Þjóð-
hildarkirkju á Grænlandi og alþingis-
maður, svo aðeins nokkuð sé nefnt,
hefur Árni Johnsen mörg járn í eldin-
um og víða ítök og sambönd. Ekki er
ólíklegt að fram muni koma kröfur
Vestmannaeyjum
l\MLm.amia.
Einar Karl Haraldsson
fjallar um mál Árna Johnsen
um að gerð verði rannsókn á umsvif-
um hans fyrir hönd allra þessara að-
ila. Sérstaka athygli vekur það hátta-
lag að útboð koma ekki mikið við
sögu þar sem þingmaðurinn er að
verki.
Víða erlendis eru tengsl stjórn-
málamanna við fyrirtæki mjög til
rannsóknar svo og meðferð opin-
berra fjármuna í eigin þágu.
Hvert hneykslismálið hefur til að
mynda rekið annað í Frakklandi á
síðustu misserum. Sammerkt er
þessum málum að stjórnmálamönn-
um sem setið hafa lengi við kjötkatl-
ana hættir til að gera ekki greinar-
mun á fjármálum og verkefnum rík-
isins og sínum eigin. Víst er að DV,
sem hóf fréttaumfjöllun um verslun-
arhætti þingmannsins, mun fylgja
málinu eftir, og af hálfu ríkisins
verður ekki undan því vikist að
greina í sundur það sem er þess og
það sem er þingmannsins. ■
Egill Emlsson
eðnsfræöingur:
Geymum
orkukosti fyrir
vetnisvæðingu
viRKJANiR „Ekki verður betur séð
en geyma þurfi virkjunarkosti
sem sátt verður um til að nota þá
við vetnisframleiðsluna", segir
Egill Egilsson eðlisfræðingur m.a.
í grein í Morgunblaðinu föstudag-
inn 13. júlí. „Með tilvonandi stór-
samningum um orkuafhendingu
aldarfjórðung eða svo fram í tím-
ann eru við að skjóta okkur í fót-
inn. Miðað við væðingu bíla- og
fiskiskipaflota þarf um 550 MW
til þessarar framkvæmdar. Sam-
kvæmt tímaáætlun þarf þessa
orku til vetnisvæðingarinnar áður
en losnar um samninga við álris-
ana. Orka í þessu magni er ekki
fyrir hendi nema farið sé í virkjun
Síðuvatna, e.t.v með vatnsvegi úr
Skaptá um Langasjó niður í Þjórs-
árvirkjanir. En við þurfum veru-
lega meira en þessi 550 MW.
Orkuþörf flutningakerfisins vex
ört. Jarðhiti, sem er miklu um-
hverfisvænni kostur gæti bjargað
okkur í kreppu sem við lentum í.
En ekki er öruggt að hann verði
virkjanlegur í því magni sem þarf
til, né virkjun hans verði nógu
hagkvæm. Ending þeirrar orku er
ekki örugglega þekkt.“ ■_
Nýir orkugiafar verða æ
raunnæfari
Sól, jarðhiti
og sjávarföll
ORKUGJAFAR
HÁHITI OG LÁGHITI
Ekki er nokkur vafi á að mikil aukning mun verða
I virkjun jarðhita hér á landi. Islendingar hafa náð
leikni i að leita, bora og virkja þegar um jarðhita
er að ræða. I háhitanum munu menn nálgast
hraunkvikuna, magma, og ná enn meiri orkuþétt-
leika. í lághitanum munu menn geta beitt tvífasa
kerfum eins og á Húsavík og I Svartsengi.
NESJAVALLAVIRKJUN
Nokkrar Nesjavallavirkjanir þyrfti til að framleiða vetni fyrir allan íslenska bíla- og bátaflotann.
Þorsteinn I. Sigfússon stjórnarformaður Nýorku:
Island verður áfram orkuparadís
vetnissamfélag „Nei, ég tel ekki að
vetnisssamfélagi framtíðarinnar séu
settar skorður vegna þeirra stórá-
forma sem uppi eru um beislun
vatnsorku.“, segir Þorsteinn I. Sigfús-
son stjórnarformaður íslenskrar
nýorku. „Mikilvægt er að gera sér
grein fyrir að ýmsar forsendur orku-
beislunar eru að breytast í heiminum.
Vitundin um útblástur koltvíoxíðs og
nauðsyn sjálfbærra orkukerfa vex
hratt.
Þegar litið er til íslands er ljóst að
það sem áður var kallað „hagkvæmur
VARMARAFMAGN
Þá er líklegt að varmarafmagn eins og til-
raunir eru gerðar með af fyrirtækinu
Genergy-Varmarafi, sem er dótturfyrirtæki Ný-
sköpunarsjóðs og í fóstri hjá Orkuveitu
Reykjavíkur, muni enn bætast við sem val-
kostur. I Ijósi þessarar breyttu myndar býst ég
við að jarðhitinn verði virkjaður í auknum
mæli. Virkjun í Hellisheiði er til dæmis unnt
að gera nær ósýnilega!
SÓLARORKA
Nýtni sólarsella eykst hratt og kostnaður við
virkjað Watt lækkar ár frá ári með aukinni
tækni. Þessi tækni mun hins vegar ekki henta
hér á íslandi í skammdegi og skýjafari. Virkj-
un sólarorku og reyndar kjarnorku eru likleg-
ustu alþjóðlegu valkostir vetnissamfélaga.
VINDORKA
Á nýlegri Evrópuráðstefnu í Kaupmannahöfn
virkjunarkostur" fær nú einnig nýtt
nálarauga að fara í gegn um, nefni-
lega „vistvænn virkjunarkostur".
Ljóst er að kröfur um umhverfis-
vernd aukast hratt. Ef til vill munu
þessar nýju kröfur gera erfiðara fyr-
ir að virkja mörg þau vatnasvæði
sem áður voru talin fýsileg og klár-
lega hagkvæm."
Þorsteinn segir að skoða þurfi
stóra heildamynd áður en kveðinn sé
upp dómur um takmörk frumorku
fyrir vetnissamfélag. Nokkrar Nesja-
vallavirkjanir þyrfti tii að framleiða
kom í Ijós að vindorkan er í mikilli sókn.
Danir sem verið hafa í fararbroddi í heimin-
um í þessari tækni stefna nú að því að flytja
vindmyllur á haf út. Þessar myllur er orðnar
mjög aflmiklar og ekki óalgengt að ein mylla
sé um 1.4 MegaWött. Þetta er mikið afl og
kostnaður við uppsetninu þess kannski um
100 til 120 krónur á Wattið. Slík mylla gæti
kannski annað rafmagnsframleiðslu fyrir þre-
falda Grímsey!
SJÁVARFÖLL
Þegar kemur að afli sjávarfalla verður málið
tæknilega mjög áhugavert. Vatnsstraumur
inniheldur kannski um 800 sinnum meira afl
I hverjum fermetra en sambærilegur vind-
straumur. Breiðafjörður er skemmtilegt dæmi
um góða aðstöðu til sjávarfallavirkjunar, enda
dugmiklir heimamenn I Hólminum farnir að
skoða þetta alvarlega í samráði við erlenda
aðila.
vetni fyrir allan íslenska bíla- og
bátaflotann. Ég hygg að vetnissamfé-
lag framtíðarinnar á íslandi verði
knúið frumorku úr jarðhita og vatns-
orku, en að létt verði á vatnsorku- og
jarðorkuþörfinni á ákveðnum stöðum
með lausnum sem fela í sér m.a. vind-
orku, lághitabeislun og hugsanlega
sjávarfallaorku.
íslenska orkukerfið er nú rekið af
mjög hæfum aðilum þar _ sem fag-
mennska er í fyrirrúmi. Ég er viss
um að menn munu setja saman heppi-
lega valkosti og virkja af fjölbreytni.
Hagkvæmni og segjum „vist-
kvæmni“ verður
beitt og ísland held-
ur áfram að vera
orkuparadís!
Þorsteinn I. Sigfússon er
prófessor í eðlisfræði við
Háskóla íslands.
Hann er doktor frá
Cavendish Laboratory I
ÞORSTEINN I. Cambridge og var kjörinn
SIGFÚSSON Fellowvið Daiwin College
Ekki nóg að virkj- þar á meðan að á námi
unarkostur sé hag- stóð. Hann hefur eínbeitt
kvæmur, hann sér að stofnun sprotafyrir-
þarf einnig að verat^kj3 sem eiga rætur I rann-
vistvænn. sóknum og þróun. Hann var
formaður RANNlS 1997-
2000. Hann er m.,a. formaður stjórnar íslenskrar
nýorku.
| ORDRÉTT
Ekkert vit í hörðum iðnaði
UPPLÝSINGASAMFÉLAGIÐ „Það er mikil-
vægt fyrir Islendinga að skilja að það
er ekkert vit að fara út í harðan iðnað
sem hámenntuð þjóð í dag. Við sitjum
í miðju Atlantshafinu með tengiliði
bæði við Evrópu og Bandaríkin. Við
getum orðið þvílíkt upplýsingasamfé-
lag að það er eins og gullnáma. Og svo
er verið að tala um að bæta við ein-
hverjum álverum og koma 1000 -
1500 hundruð manns í vinnu þar. Ég
spyr bara, hvar ætla menn að finna
þetta fólk? Við verðum náttúrlega að
flytja það inn frá vanþróuðum lönd-
um sem eru að keppast við að byggja
sinn stóriðnað á meðan á meðan önn-
ur lönd í Evrópu eru á fullu við að leg-
gja hann niður.
Mér finnst þetta sárt því ég vil að
ísland byggir upp menntakerfið sitt
og ég vil að við höldum áfram á því
stigi sem við erum. Við höfum alltaf
verið þjóð sem hugsar í orðum. Við
höfum verið skáld, rithöfundar og
staðið framarlega á því sviði. Við
erum alveg fullkomlega fær um að
GUÐRÚN MAGNÚSDÓTTIR
Önnur lönd í Evrópu eru að keppast við að
leggja niður sinn stóriðnað.
verða mjög öflugt ríki í uppplýsinga-
samfélaginu. Við höfum kunnáttuna
og staðsetninguna.“
Guðrún Magnúsdóttir í viðtali við
Morgunblaðið 15. júlí.