Fréttablaðið - 18.02.2002, Page 8

8
FRÉTTABLAÐIÐ
i
18. febrúar 2002 MÁNUDAGUR
Sandgerði:
Tvö innbrot
í sama bát
innbrot Brotist var inn í bát við
Sandgerðishöfn aðfaranótt sunnu-
dagsins. Höfðu þjófarnir á brott
með sér örvandi lyf úr lyfjakassa
sem staðsettur var í skipstjórnar-
klefanum. Þetta er í annað sinn sem
brotist er inn í sama bátinn en fyrra
skiptið var aðfaranótt fimmtudags-
ins. Engu var stolið í þeirri innbrot-
stilraun.
Að sögn lögreglunnar er talið að
um sömu aðila sé að ræða þar sem
sömu aðferðum var beitt til að kom-
ast inn í bátinn. Farið var inn um
lúgu að aftanverðu og hengilás á
hurð sem leiðir inn í skipið sjálft
spenntur upp. Málið er í rannsólöi. ■
Útlendingar smeykir við að sækja réttindin þótt þeir þekki þau:
Atvinnuleyfi hjá vinnuveitenda
atvinnumál Guðrún Pétursdóttir
hjá Alþjóðahúsinu telur lög sem
kveða á um að atvinnurekandi hafi
atvinnuleyfi fyrir útlendinga bjóða
upp á óeðlilegt samband launþega
og vinnuveitanda. „Meðan lögin eru
þannig er möguleiki að misnota
þetta,“ segir hún. Toshiki Toma,
prestur innflytjenda telur útlend-
inga sem eru nýkomnir til landsins
berskjaldaða ef atvinnurekendur
ætli sér að hlunnfara þá. „Það er
auðvelt fyrir vinnuveitendur að
misnota vanþekkingu útlendinga,"
segir hann.
Atvinnurekandi sem hyggst
ráða útlending til starfa sækir um
atvinnuleyfi, samkvæmt lögum.
Áður þarf að liggja fyrir umsögn
stéttarfélags. Þegar dvalarleyfi er
fengið frá útlendingaeftirlitinu
veitir Vinnumálastofnun atvinnu-
leyfi. Atvinnuleyfi er veitt eitt ár í
senn í fyrstu og er í höndum at-
vinnurekanda þann tíma. Eftir þrjú
ár getur útlendingurinn sótt sjálfur
um ótímabundið atvinnuleyfi.
Samningseyðublað frá félags-
málaráðuneytinu sem er notað þeg-
ar ráðningarsamningar eru gerðir
er til á íslensku, ensku og frönsku.
Að sögn Heiðu Gestsdóttur hjá
Vinnumálastofnun eru eyðublöðin í
endurskoðun og verða þýdd á fleiri
tungumál. Heiða segist óttast að
brögð séu á að útlendingar skilji
ekki undir hvað þeir eru að skrifa
og þekki ekki réttindi sín. Hún seg-
ir undirritunina vera einu trygging-
una sem stofnunin hafi fyrir því að
starfsmaðurinn hafi skilið samn-
inginn. Vinnumálastofnun hafi hel-
dur enga tryggingu fyrir því að
starfsmaðurinn hafi sitt eintak
samningsins í höndum.
Hrafnhildur Stefánsdóttir yfir-
lögfræðingur hjá Samtökum at-
vinnulífsins segir að um erlent
vinnuafl gildi í meginatriðum sömu
reglur og íslenskt. Segir hún sam-
tökin ötul við að miðla upplýsingum
til félagsmanna um þær reglur sem
gilda.
Helgi Ólafsson hjá Alþýðusam-
ALÞJÓÐAHÚSIÐ VIÐ HVERFISGÖTU
Með stofnun Alþjóðahússins verður auð-
veldara verður fyrir útlendinga að saekja
sér upplýsingar um rétt sinn.
bandi Vestfjarða telur að vandinn
liggi oft í mismunandi menningu.
„Margt af þessu fólki kemur úr
öðruvísi umhverfi, þar sem réttindi
fólks eru miklu minni í samfélag-
inu. Svo eru menn hræddir um að
atvinnuleyfi þeirra verði ekki end-
urnýjað ef þeir eru eitthvað að
bretta sig.“ ■
STELPUR HÁÐARI SMS EN STRÁKAR
Norskir unglingar eru, líkt og íslenskir,
hrifnir af Sft/IS.
SMS skilaboð
Auðvelda
strákum að
tjá sig
noregur Ný norsk rannsókn sýnir
fram á að ungir strákar nota SMS-
skilaboð í farsímum til að daðra
og þau auðvelda þeim að tjá sig.
Helmingur þeirra sem tóku þátt í
rannsókninni sögðust hafa daðrað
með SMS og einn af hverjum
þremur segir að þau auðveldi
samskipti. „Það er auðveldara að
tjá tilfinningar sínar þegar maður
stendur ekki augliti til auglitis við
fólk,“ segir Berit Skog. Niðurstöð-
urnar koma fram í rannsókn á
norskum unglingum sem greint er
frá í norska dagblaðinu Dagbla-
det.
40% af stelpum og 25% af
strákum segja að þau séu háð því
að senda SMS-skilaboð daglega.
Sms-skilaboð eru stór hluti þess
að gera farsímaeign nauðsynlega.
Stelpur eru líka háðari því en
strákar að senda SMS. Það á sér
félagsfræðilegar skýringar, það
að halda sambandi við marga vini,
sé dæmigert fyrir stelpur. ■
FRÉTTASKÝRING |
Stækkun ESB mun gera rekst-
ur EES-samningsins erfiðari
Tíu ný lönd munu ganga inn í Evrópusambandið árið 2004. Stækkunin kann því að hafa
neikvæð áhrif á viðskipti með sjávarafurðir. Skiptar skoðanir eru meðal stjórnmálaleiðtoga
landsins um stöðu Islands gagnvart ESB og EES.
DAVÍÐ
Forsætisráðherra
leggst alfarið
gegn því að Is-
land sæki um að-
ild að ESB.
HALLDÓR
Utanríkisráðherra
vonast enn til að
eiga viðræður við
ESB um EES-
samninginn.
ÖSSUR
Segir augljóst að
ESB hafi engan
áhuga á að ræða
um endurskoðun
á EES.
Evrópumál Innganga tíu nýrra
ríkja í Evrópusambandið mun
hafa áhrif á utanríkisviðskipti
íslands, því lang mikilvægustu
útflutningsmarkaðir landsins
eru í Evrópu. Árið 2000 námu
útflutningstekjur vegna við-
skipta við lönd innan ESB rúm-
lega 100 milljörðum króna.
Tekjur vegna viðskipta við þau
13 Evrópulönd, sem standa
utan við ESB en hafa sótt um
aðild, námu 1,5 milljarði.
Á síðasta leiðtogafundi Evr-
ópusambandsins í Belgíu var
ákveðið að í desember næstkom-
andi yrði tekin ákvörðun um að
taka tíu ný lönd inn í sambandið
árið 2004. Löndin sem um ræðir
eru: Eistland, Kýpur, Lettland, Lit-
háen Malta, Pólland, Slóvakía, Sló-
venía, Tékkland og Ungverjaland.
Þau þrjú lönd sem standa eftir eru:
Búlgaría, Rúmenía og Tyrkland.
Margir telja að gera verði efnis-
legar breytingar á samningnum um
Evrópska efnahagssvæðið (EES) til
að styrkja stöðu Islands á mörkuð-
um í Evrópu. í skýrslu utanríkis-
ráðuneytisins um áhrif stækkunar
ESB á stöðu íslands innan EES seg-
ir að almennt sé talið að stækkunin
muni hafa frekar jákvæð áhrif fyr-
ir ísland og íslenska atvinnustarf-
semi. Undantekningin snúi að við-
skiptum með sjávarafurðir til þeir-
ra nýju landa sem muni koma inn í
sambandið. Nú sé í gildi fríverslun-
arsamningur við þau sem muni
falla úr gildi þegar þau gangi í sam-
bandið. Stækkunin muni gera
rekstur EES-samningsins mun erf-
iðari og EFTA-löndin muni þurfa að
leggja meira á sig til að koma sín-
um sjónarmiðum á framfæri.
EFTA-löndin hafa lagt ríka áher-
slu á efnislega uppfærslu EES-
samningsins. I byrjun mánaðarins
kom bakslag í þá umræðu eftir að
Loyola de Palcio, varaforseti fram-
kvæmdastjórnar ESB, sagði að
engar efnislegar breytingar væru á
dagskrá. Tæknilegar breytingar
kæmu fyrst til greina eftir stækk-
unina.
Eftir þessi ummæli varaforset-
ans kom fram að mjög skiptar skoð-
anir eru á meðal stjórnmálaleiðtoga
landsins um viðskiptalega stöðu Is-
lands gagnvart ESB og framtíð
EES-samningsins. í Fréttablaðinu
fyrir viku sagði Halldór Ásgríms-
son utanríkisráðherra að enginn
hefði neitað að ræða uppfærslu
EES samningsins við hann og því
héldi hann enn í vonina. Alþingi
þyrfti að staðfesta stækkun ESB og
slæmt væri ef málið kæmi
fyrir þing á meðan framtíð
EES væri óljós. Ef Alþingi
hafnaði stækkuninni væri það
um leið að hafna aðild að EES.
Össur Skarphéðinsson, for-
maður Samfylkingarinnar,
lýsti yfir áhyggjum vegna um-
mæla Palcio og sagði þau sýna
að ESB hefði engan áhuga á að
ræða um endurskoðun eða
endurbætur á EES. Samband-
ið hefði því greinilega engan
áhuga á að láta samninginn
lifa til langframa. Skynsam-
legasta lausnin væri að sækja um
aðild að Evrópusambandinu ellegar
myndu íslendingar síga hægt og
bítandi aftur úr öðrum Evrópuþjóð-
um hvað varðaði efnahagslega vel-
ferð.
í ræðu sinni á viðskiptaþingi
Verslunarráðs íslands gerði Davíð
Oddsson forsætisráðherra lítið úr
ummælum Össurar. Hann sagði
hann ekki hafa fært áþreifanleg
rök fyrir skoðun sinni. „Vill for-
maður Samfylkingarinnar að ís-
lendingar gangi í ESB, gefi eftir
hluta af fullveldi sínu, missi yfir-
stjórn á íslenskum sjávarútvegi til
að fá tóm til nefndarstarfa um
hreinlæti á vinnustað og hafa bæri-
leg áhrif á reglugerð um rottueit-
ur,“ sagði Davíð.
Davíð sagði að vissulega væri í
gildi fríverslunarsamningur um út-
flutning sjávarafurða við umsókn-
arríkin. Utflutningur til þeirra
væri hins vegar hverfandi lítill.
Árið 2000 var um 42% af gjald-
eyristekjum íslands tilkomnar
vegna útflutnings sjávarafurða. í
skýrslu utanríkisráðuneytisins seg-
ir að þrátt fyrir tollfrelsi fyrir sjáv-
arafurðir hafi útflutingur á þeim til
umsóknarlandanna verið mjög lít-
ill. Viðskipti með sjávarafurðir við
umsóknarlöndin tíu nam um 542
milljónum króna árið 2000. Norð-
HEILDARÚTFLUTNINGUR í MILl
ÚTFLUTNINGUR SJÁVARAFURDA í
Önnur lönd: 20,65
Japan: 7,8
Bandaríkln: 18,1
*Lönd sem hafa sótt
um í ESB: 1,35
*Eistland, Kýpur, Lettland, Litáen,
Malta, Pólland, Slóvakía, Slóvenía,
Tékkland og Ungverjaland
Önnur lönd: 5,6
Japan: 7
Bandarlkin: 13,1
Önnur Evrópulönd: 1,3
Stórútsala!
Prjónagarn 30-45% afsláttur
Hannyrðavörur 35% afsláttur
ÚtSÖlulok “\L_ OÍRNocj
20. febrúar m® I
smiðfvvegi 68 • símí: 564 3389 H
C^P) Skólavörubúðin - Arvaf
'l*“— I i ndmí, ieik ojf siarfi
Smiðjuvegi 5, Kópavogi
G-4RN oc
mw
smíðjuvegi 68 • sími: 564 3388
Veiðimenning á landsbyggðinni:
Ognar borgarbúum
noregur Veiði- fiskimannakúltúr
úti á landsbyggðinni veldur því að
karlmenn úr bænum veigra sér
við að flytja út á land. Þetta kem-
ur fram í nýrri norskri rannsókn.
„Ef „strákaklúbburinn" í bæjun-
um byggist á veiðimennsku, sjó-
mennsku og útivist getur verið
erfitt að passa inn í stemmning-
una ef maður er utanaðkomandi,"
segir landfræðingurinn Nina
Gunnerud Berg við Dagsavisen.
Berg hefur tekið viðtöl við
menn sem hafa búið í Ósló,
Bergen og Þrándheimi stóran
hluta lífsins en sem hafa af mis-
munandi ástæðum flutt út á land.
Aðfluttir menn verða líka fyrir
fordómum. „Það að hugsa um lítil
börn er álitið kvenmannsverk.
Það er litið hornauga að taka sér
feðraorlof." Það er allt of mikið af
fordómum í garð landsbyggðar-
innar sagði íbúi í bænum Suldal
við blaðmenn þegar niðurstöðurn-
ar voru heimfærðar upp á hann. ■
FRÆKNIR FISKIMENN
Karlmenn sem búa í borgum eru hræddir við „strákamenninguna" I kringum veiði-
mennsku.