Lögberg - 21.12.1939, Blaðsíða 23

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. DESEMBER 1939
23
t»í»Ö er ekkert að fást. En
hvað fjármálahliðina snertir,
l»á hel'ir það aldrei verið hug-
myndin að gera þessa íslend-
ingadagshátíð að gróðafyrir-
tæki og eg vona að þeir menn
skipi aldrei sæti í nefndinni,
sem hafa það að markmiði.
Markmið íslendingadagsins er
að hann sé skemtilegur, fari
vel fram og skilji eftir góðar
cndurminningar hjá þeim,
i sem þangað koma. Og það
vona eg að oft hafi tekist að
svo iniklu leyti, sem unt hefir
verið eftir kringumstæðunum.
Hafi starf fslendingadagsins
verið umfangsmikið undan.
farin ár, þá hefir það verið
tvöfalt umfangsmeira þetta
síðastliðna ár, og haft alt að
því tvöfalt meiri kostnað í för
með sér. Það hafa verið
haldnir' tuttugu og tveir fund-
ir á starfsárinu, í staðinn fyr-
ir að vanalega hafa fundirnir
verið frá átta til tíu árlega.
Upp hafa komið um hundrað
mál. 153 tillögur hafa verið
hornar undir nefndina. Af
þeiin hafa hundrað tuttugu og
fimm verið samþyktar, en 18
feldar. Eitt af aðalmálunum,
sem mest umtal hefir vakið
og nefndin hefir verið ásökuð
fyrir að fara á stað með, er
Fjallkonu samkepnin. Eg ætla
ekki að ræða um hvort nefnd-
in hefir gert rétt eða rangt í
þessu tilfelli. En nefndinni
var það Ijóst í bvrjun, að ef
hátíðin átti að bera sig fjár-
hagslega, þá varð nefndin að
finna einhver ráð til þess að
ná saman peningum. Og eft-
ir langar mnræður og heila-
brot, var samþykt að reyna að
hafa inn peninga fyrir vænt-
anlegum útgjöldum, með því
að stofna til Fjallkonu sam-
kepni. Og það var Fjallkonu
sainkepnin, sem bjargaði ís-
lendingadeginum frá því að
verða stórkostlega í halla.
Konunum, sem tóku þátt í
þessari samkepni, getur nefnd-
in aldrei þakkað nógu vel fyr-
ir. það geysimikla starf og
fyrirhöfn, sem þær lögðu á
sig fyrir íslendingadagsnefnd-
ina til þess að stuðla að því
að hálíðahald fimtiu ára af-
mælis íslendingadagsins yrði
sem ánægjulegast og fegurst
og ölluin íslendingum til
sóma. Þessum konuin, sem
þátt tóku í Fjallkonu sain-
kepninni, er það aðallega að
þakka að íslendingadagurinn
bar sig í ár, og þar næst ykk-
ur öllum, sem voruð svo á-
hugasöm að styðja gott mál-
efni, með því að gefa cent
með atkvæði ykkar.
Þá má heldur ekki* glevina
því, að forsetinn okkar, Jón
J, Samson, átti annan aðal-
þáttinn í þvi að svo vel tókst
með afkomu “dagsins” i ár,
því hann safnaði öllum aug-
lýsingum fyrir nefndina, og
leysti það hlutverk svo vel af
hendi, að enginn Islendingur
hefði gert það betur, þvi hann
safnaði meiru fyrir auglýsing-
ar heldur en nokkur hefir
«ert síðan löngu fyrir kreppu-
ár. Og mér er óhætt að full-
yrða, að enginn, sem starfað
hefir að hátíðahaldinu i ár.
hefir lagt á sig eins mikið
verk og afkastað eins miklu
fyrir nefndina, og leyst verk
sitt betur af hendi, en Jón
Samson.
Bankamenn sannfærðir um mátt Canada til þess að
mæta þörfum stríðsins
V.
Hátt á fjórða þúsund manns
sótti hátíðina að Gimli þann
7. ágúst síðastl. Var það
nokkuð svipað og sumar sem
leið. Veður var yndislegt
fyrri hluta dagsins og fólk
skemti sér ágætlega í góðri
von um að veðrið mundi hald-
ast gott til kvölds. En það
fór á annan veg. Rétt fyrir
klukkan fjögur, skall á húðar
slagveður, sem hélst það sem
eftir var dagsins og alt kvöld-
ið. Fólkið hljóp inn í öll þau
skýli, sem það gat fundið og
þegar ekki birti upp, fóru
sumir að hafa sig heim, því
margir voru orðnir holdvotir
•af rigningunni.
Skemdi þetta afarmikið fvr-
ir hátíðinni. Skemtiskráin var
aðeins vel hálfnuð þegar veðr-
ið skall á, og varð aldrei lok-
ið við hana. Af dansinum
urðu tekjurnar fullum hundr-
að dölum lægri en undanfarið
ár. En þarna tók náttúran
ráðin í sínar hendur og við
það gat enginn mannlegur
kraftur ráðið.
Að síðustu ætla eg að gefa
stutta skýrslu yfir gullafmæl-
isbörnin i ár.
Talsvert færri sendu inn
nöfn sín en árið sem leið.
80 á móti 120 i fvrra.
Af þessum 80 voru 3 vfir
90 ára; 16 milli 80 og 90; 30
inilli 70 og 80; 19 milli 00 og
70; 8 milli 50 og 00.
Og af þessum 80 voru 10
Húnvetningar, 10 Skagfirðing-
ar, 10 Eyfirðingar, 9 Þingey-
ingar, 7 úr Dalasýslu, 7 Norð-
mýlingar, 5 úr Mýrasýslu, 5
Borgfirðingar, 4 Snæfellingar,
3 Skaftfellingar, 2 úr Stranda-
sýslu og svo einn úr ýmsum
öðrum sýslum landsins.
Svo að síðustu vil eg leyfa
mér að þakka öllum, sem stutt
1 ræðu sem Mr. Drunnnond
forseti Montreal bankans,
flutti nýlega á hluthafafundi
bankans, sneri hann- máli sinu
að hinu afar hættulega ástandi,
sem nú er í heiminum, og þá
þýðingu sem það hefir fyrir
Canada sérstaklega. Hann
kvaðst byggja traust sitt á
hinni óbilandi vissu um ein-
ingu canadisku þjóðarinnar og
þeim möguleikum sem sú ein-
ing gæfi, til að standast þau
átök og reynslu, sem fram-
undan væri. “Sem einhuga
þjóð stöndum við ' saman i
þessari raun,” sagði Mr.
Drummond. “Það er skylda
vor að skipuleggja og nota
allan styrk hinnar samhuga
canadisku þjóðar, til þess að
vinna þetta stríð, og jafnhliða
gæta þess að halda öllum
vorum málum heima í sem
beztu lagi, svo að vér getum,
að stríðinu loknu, snúið oss
að endurbótum heima hjá oss,
lausir að eins miklu leyti og
mögulegt er, við gjaldeyris.
truflun og skuldir, og með
fullu trausti til framtíðarinn-
ar.
“Eg er sannfærður um, eins
og vér höfum réttilega tekið
þátt í stríðinu, sem sameinuð
canadisk þjóð, að við að stríð-
inu loknu verðum þeim mun
meir sameinaðir í hugsun og
athöfnum, og á sama tíma
þroskaðri í hugsun og reynslu,
reiðubúnir að lceppa að því
háleita takmarki, sem bíður
þessarar þjóðar, sem virðulegs
meðlims hins brezka þjóða-
sambands.”
Mr. Drummond mintist og
á það stjórnar eftirlit og tak-
markanir, sem settar hafa ver-
ið tir trvggingar og verndunar
gjaldeyri þjóðarinnar, ásamt
því að hafa nauðsynlegt eftir-
lit með þeim forða, sem land-
ið hefir að bjóða, til þess þeim
mun betur að tryggja sigur-
vissu Canada og sambands-
þjóða þess í þessu stríði. Hann
kvaðst viss um að öll við-
skifta- og verzlunarfélög, og
þar á meðal banki sá, er hann
veitti forstöðu, væru í fylsta
samræmi við landstjórnina í
þessu mikla nauðsynjamáli.
Hann kvað þessar reglur að
vísu hefðu talsverð takmörk-
unar áhrif á viðskifti um
stund, en undir eins og kring-
umstæður þær, er gerðu slíkar
fyrirskipanir nauðsynlegar
eiga sér eigi lengur stað, ættu
þær strax að verða úr gildi
numdar. Mr. Drummond
lagði áherzlu á hversu nauð-
synlegt væri að greiða alla
skatta og gjöld til rikisins án
nokkurs dráttar. Hann hvatti
og mjög ákveðið til að minka
kaup á öllum ónauðsynlegum
hlutum, og kvað hann að
landstjórnin ætti að gangá á
undan i því. Flokkar eða sér-
stök flokksverndun mætti ekki
eiga sér stað, né sitja í fyrir-
rúmi fyrir hinu stóra við-
fangsefni, sem þjóðin hefði
með höndum. Hann mintist
og á járnbrautamál vor, sem
kostuðu þjóðina 100,000,000
dollara á ári; fram úr því
vandamáli yrði tafarlaust að
ráða.
Áður en Mr. Drummond
lauk máli sinu, mintist hann
á hinn almenna misskilning,
sem hann kvaðst stundum
verða vart við, um hinn mikla
arð er bankarnir tækju. “Við
verðum oft varir við aðfinslur
um það, hversu háan arð
bankarnir taki. Samkvæmt
fjármálaskýrslu vorri, sem
hér hefir verið lögð fram, sjá-
ið þér að arður vor af hverj-
um 100 dollars í eignum vor-
um, er aðeins 38 cent.”
Mr. Jackson Dodds, sem
lagði fram fjármálaskýrsluna
fyrir fundinn, sýndi fram á
hag bankans sem hann kvað
hafa náð hæzta hámarki sinu
þetta ár. Skýrslan sýndi að í
fyrsta sinn í sögu bankans
hafa eignir hans farið yfir
1000 miljón dollara mark.
Hann benti á að þessar tölur
væru mikils virði til trygg-
ingar viðskiftavinum bankans
og allri þjóðinni, og þeirrar
ábyrgðar, sem bankinn bæri
á geymslufé viðskiftavina
sinna.
Hann kvað óhagstæða verzl.
un og verðfall hafa valdið því,
að minni útlán hefðu átt sér
stað á undanförnum tiu ár-
um en áður, þó hefðu útlán
i ár verið 30,000,000 dollurum
meiri en síðastliðið ár, eða út-
lán alls á árinu 220,000,000
dollarar, sem hann kvað þó
muri lægri en um 1920 og þar
eftir; og sökum þess hefði
bankinn orðið að ávaxta pen-
inga sina á annan hátt. Hann
kvað þessa voldugu fjármála-
stofnun vera bygða upp með
það fyrir augum, að hjálpa
v i ð s k i f talifi þjóðarinnar,
styðja iðnað, námaframleiðslu
og akuryrkju. Hann sagði
ennfremur, að tillegg Canada
til hinna sameinuðu krafta
hins r.étta málstaðar í þessu
stríði, tæki langt fram þvi,
sem Canada gat gert i síðasta
stríði, og að það væru yfir-
fljótanlegar sannanir fyrir þvi
i öllum fylkjum Canada, að
engin tregða væri á því að
þetta land gæti sent til hjálp-
ar fjölda hinna viðurkendu
hraustu hermanna, sem unnu
þessu landi ódauðlegt frægð-
arnafn í síðasta stríði.
hafa að þvi að þetta hátiða-
hald fimtíu ára afmælis fs-
lendingadagsins lukkaðist svo
vel.
Og eg vil þakka öllum sain.
verkamönnum mínum í nefnd-
inni vel £yrir góða og ánægju.
Iega samrinnu, og forsetanum
sérstaklega. Mér hefir verið
ánægja að starfinu, og sam-
vinnan hefir verið ágæt. Við
vorum að visu oft ósammála,
sem betur fer, það er ávalt
nauðsynlegt til þess að skerpa
skilninginn á viðfangsefnun-
um og gera starfið þýðingar-
meira.
Davíð Björnsson.
Til hins sigursæla
(Það, sem vofan sagði)
Eftir Alfred Nayers
Að þjáninga- og þrautasporum gengnum
til þín var gull úr mörgum áttum seitt.—
Þú hneptur varst í fjötra’ að sigri fengnum,
með friðlaust hjarta, ellimótt og þreytt.
Já, skrítið! — það, sem þráðir heitast, bróðir
stóð þá til boða, eins og sál þín veit:
en það var ástríkt lif við hlýjar hlóðir
og hláturmild og trúföst vinasveit.
Svo fjáður varstu’, er flón þig snauðan töldu,
að fáum meira veitir heimurinn.—
Þá fögnuð sál þín fann i hafsins öldu
og friðarstjörnur skreyttu hiniinn þinn.
Og manstu’ í skógi helgi blómgra bletta
og bók, sem gat í opinn himinn leitt?—
Alt glatað! — Áttu gjald að kaupa þetta?—
Nei, gleymum slíku! — Þú átt ekki neitt.
Með þessu — hvílík fórn! — var i'rægð þín goldin;
og fórst þin æska’ og von í sama straum?
En ber þig vel! — Er moldu tengist moldin,
það máske byggir alt þinn hinsta draum.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi.
Tilvaldar Jólagjafir
Hjá Thompson & Pope fást fyrir jólin meðal annar
hinar frægu
ROMEO SUPPERS og OPERA SLIPPERS
Verð $2.95
Karlmannaskór af fyrsta flokks gerð og
Karlmannasokkar hlýir og sterkir
Verð
f
50c og 75c
THCMPSC.N & PCPC
The Man’s Shop
379V2 PORTAGE AVENUE
Winnipeg

i
i
i

f
f
f
f
f
f
Vorum islenzk-canadisku vinum sendum vér innilegar
JÓLAKVEÐJUR
með óskum um farsœlt nýár
Vér þökkum öllum gripaeigendum, er seldu gripi sina
i Union Stock Yards, sem er bezti sölustaðurinn.
Þar eru kaupendur frá öllum mörkuðum Canada og
Bandarikja.
Þér fáið bezta verðið, sem unt er, -daginn sem þér
seljið í Union Stock Yards.
Sendið alla gripi til:
UNION STOCK YARDS
St. Boniface - - Manitoba
Skrifið oss á islenzku ef þér viljið, og leitið hjá oss
applýsinga um verð áður en þér sendið næst gripi yðar