Kirkjublaðið - 01.05.1896, Blaðsíða 12

Kirkjublaðið - 01.05.1896, Blaðsíða 12
93 fer þeira likt og köppunum í sögunura, sera gengu ber- serksgang svo að ekki hjelt við, að þeir urðu ijemagna á eptir. Og andleg áreynsla oftekur menn ekki síður en verkleg og veraldleg. Menn hafa, og víst með rjettu, harmað það, að Lúter skyldi ekki gjöra söfnuðina, heldur þjóðhöfðingjana að arftakendum pátans og fá þeira í hend- ur æðstu völd allra trúar- og kirkjumála. Reyndar var hann til þess neyddur af hinu stjórnlega fyrirkoraulagi bæði á Þýzkalandi og á Norðurlöndura. En afleiðingin varð trúarbót hans dýr og skaðleg. Höfðingjarnir þóttust með þvflíkri »enduibót« hafa ekki einungis himininn höndum tekið, heldur og öll gæði þessa heims, það er að skiija: frjáls umráð yfir klerkum, klaustrura og kirkj- um; það er með öðrura orðum, tvöföld völd og margföld auðæfi. Þessi auknu völd og auður gjörði þá fyrst raeir en mynduga, svo þeir smám saraan gátu náð fullu ein- veldi í flestum löndura Norðurálfunnar, því þótt aðallinn væri lengi seigur, stóðst ekkert við þar sem allir lögðu saman; konungar, klerkar og borgarar. Alþýðunnar (bænda) gætti enn ekki. En siðbótin (og fleiri frarafara- efni tíraanna) haf'ði nú sarat sundur höggið þann audans fjötur, sem ekkort kúgunarvald hafði krapt til að sjóða framar saman. Einkum er stórmerkileg siðbót Kalvíns í þessa stefnu, sem var eins frjálsleg að stjórnarfyrirkorau- laginu sem ófrjálsleg að trúfræðinni til. Það eru hin- ar reformeruðu kirkjur, sem mesta nytsemi hafa unnið f.vrir frelsið, það er fyrir vöxt og viðgang þjóðanna. Safn- aðastjórnin kenndi þjóðunum frjálsa lýðstjórn, þar sem hún ekki þekktist áður, en jók hana og festi, þar sem hún var kunn, svo sem í Sviss og í borgum Þýzkalands og Norðurlandanna. En merkilegust er saga Englands, stríð parlamentisins og trúarflokkanna móti konungsvald- inu. I þvf landi birtist allt sem hjer er bent á i stórum stýl. Á Englandi, og á Skotlandi var það fyrst, að lýð- urinn tók til máls bæði í stjórnar- og trúarmálum, og stórmerkilegt er að sjá, hvernig hið enska frelsi og mikla þjóðmenning fer að myndast, fyrst á dögum Hinriks 8. og niöja hans, einkum hinnar óviðjafnanlegu stjórnsömu Elisabetar, sem ljek þá list, sem engiuu stjórnari fyr en

x

Kirkjublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Kirkjublaðið
https://timarit.is/publication/137

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.