Kirkjublaðið - 01.07.1896, Blaðsíða 15

127
horfnir frá maíeríuheimspekinni frönsku, speki A. Comtes,
og nær hinum gamla þýzka Pantheismus. Þriðji fræði-
mannaflokkurinn eru guðstrúarmenn, (John Fiske í Ara,,
Romancs á Engl., P. Bourget á Frakkl.), og ýmsir þýzk-
ir spekingar. Hinir frönsku Natúralistar þykja og hafa
lifað sitt fegursta, á sinn hátt eins og Realistéirnir á
Norðurlöndum. En þrátt fyrir þetta er nálega sama djúp-
ið eptir sem áður staðfest milli vísindaheimsins og rjett-
trúuðu kirknanna. Og þar sem öfgarnar virðast rjena
hjá hinum beztu meðal vísindamanna, og allt vera á sí-
feldri hreyfing og framsókn hjá þeim, sýnast öfgar rjett-
trúunarkirknanna fara víða vaxandi — án þess þó að
þeim sjálfum (því síður öðrum) finnist áfram miða eða
fremur verði sókn en vörn af þeirra hálfu. Nýlegakom
út bók eptir Synodu-prest norskan í Ameríku, sem ágæt-
lega framsetur trúar- og lífsskoðanir rjettrúarmanna lút-
erskirkjunnar i Ameríku nú á dögum. Því þótt ritið
sje samið íamerískum »Reclame«-stýl, er höfundinum full
alvara. Eins og flestir lúterskir prestar í Amerfku gjöra,
fylgir hann blákalt hinu allrastrangasta trúarfræðissniði
17. aldariunar án þess að líta á nokkra framsókn í trú-
ar- og vísindaskoðunum, sem síðan hefir orðið, Eins og
hinn strangasti páfi fyrirdæmir hann heiminn, og allar
hans stefnur, umbrot og athæfi utan Lúterstrúarinnar
vjebanda, og endar sína bók á þeim röksemdum, byggð-
um á tilfærðum bifiíuorðum, að hinu efsti dagur sje að
eins ókominn, að anta-Kristur sje að visu í öðru hvoru
húsi, en aðal-anta-Kristinn vanti, enda sje flest önnur
teiknin sýnilega komin, og fyrir því hljóti endir heims-
ins að vera því nær sem kominn. Og hvað svo? Svo
birtist Kristur og setji dóminn »í skýjunum«. Og hvern-
ig fer svo’ Um niðurstöðuna fullyrðir þessi spámaður,
að »heimurinn« f heild sinni fyrirfarist, og einungis frels-
ist táeinar sálir, eða hverfandi leifar. Þessi er endirinn
— þessi sigur mannkynsins, nei: sigur »sonarins góða«,
sigur almættisins, alvizkunnar, alkærleikans!-----
Það er þessi kristindómskenning, sem »þessa heims
börn« haf'na, virða varla viðtals og álita engu betri en
kenningar Schopenhauers og annara guðlastara. Og um