Alþýðublaðið - 02.12.1960, Page 7

★
ÓPÍUM hefur lengi verið
reykt í Kína, þó aldrei eins
mikið og á 19. og fyrri hluta
20. aldar. Þegar gæfan brást
mönnum og framtíðarríkið
virtist víðs fjarri, gáfu menn
sig ópíufn á vald og nutu í
nokkur ár. þess unaðar og
þei'rrar blekikingarkenndu
sælu, sem ópíumið veitti. En
sú gleði var frernur skamm-
■vinn, því marin tærðust. upp
af því á nokkrum árurp, urðu
að algerum aumingjum og
dóu. Engar ópíumreykinga-
stofur hafa orðið jafnfrægar
þeim, sem verið hafa í Kína,
enda þessi löstur hvergi orð-
íð eins algengur og þar. Af-
lei'ðingar þessarar hörmulegu
plágu, hafa heldur hvergi
komið jafnskýrt í ljós og
í eins ríkum mælí og í Kína.
Auk þeirra beinu eyðileggj-
andi áhrifa, sem eiturlyf
þetta hafði á menn, fylgdu í
kjölfar þess hinir verstu lest-
ir og hvers kyns spilling.
Öll mannleg verðmæti, sam-
vizka og siðalögmál urðu al-
gerlega að víkja hjá þeim,
se.m hafði gefið sig eitrinu á
vald. Sá, sem hafði gert það,
átti sér aðeins eitt takmark,
ópíum og meira ópíum.
Ópíumjurtin er þekkt frá
aldaöðli, er fögur jurt og
mikið notuð sem skrautjurt.
Menn komust fljótt að raun
um deyfandi og svæfandi á-
hrif hennar, og hún hefur því
lengi verið notuð. til lækn-
inga. Það var ekki fyrr en
snemma á 18. öld að sjúk-
leg ópíumneyzla og- hinar
skelfilegu afleiðingar hennar
fór að vekja athygli manna á
Vesturlöndum, og var það
einkum vegna kynna af þessu
ástandi í Austurlöndum, en
þar og við austanvert Mið-
jarðarhaf hefur framleiðsla
þess alltaf verið mest. Á þess
um tíma var ópímn frjáls
verzlunarv’ara án nokkurs
ópíum til landsins, svo þeir
gætu key.pt aðrar vörur í
Kína í staðinn. Þetta leiddi
til styrjaldar við Kínverja,
sem vildu ekki hleypa ópíum
inn í landið. Kínverjar töp
uðu styrjöldinni, en þrátt fýr
ir það neituðu þeir að lög-
heimila innflutning eða fram.
leiðslu ópíum í landinu. En
nú var búið að opna Kína
fyrir vestrænni verzlun. og
gífurlegt ópíumsmygl hófst
inn í landið. 15 árum seinna
kom aftur tíl styrjaldar milli
Kínverja og Breta og Frakka,
sem lauk með sigri þeirra
síðarnefndu. Eftir það var
ekki aðeins hafin framleið'sla
ópíum í Kína, heldur var inn
flutningur þess frá Indlandi
gefinn frjáls. Bretar stór-
græddu á þessum viðskipt-
um, en jafnframt er þetta
einn dekksti bletturinn á
sögu þeírra.
Kinverska stjórnin felldi
sig aldrei við þetta ástand,
sem olli þjóðinni raunveru-
lega stórtjóni og gjöreyði-
heilli urðu þá stjórnarbrejrt-
ingar í Kína. 10 ára árang-
ursrík viðleitni varð að engu
gerð, neyzlan fór upp úr
öllu valdi og ópíumneyzlan
varð alvarlegt vandamál.
Ástandið í Kína varð til
þess að augu annarra ríkja
opnuðust fyrir því, að þetta
mál yrði ekki leýst nema
með samvinnu margra ríkja.
Theodor Roosevelt Banda-
ríkjaforseti stakk þá upp á
alþjóðlegri rannsókn í mál-
inu og sama ár var stofnuð
nefnd 13 ríkja til að berjast
á móti neyzlu ópíums. 1912
voru svo í Haag gerðúr sátt
rnali nokkurra þjóða á þá
leið að framleiðsla og dreif-
ing ópíums skyldi vera háð
opinberu eftirliti og neyzla
þess smám saman minnkuð.
En þátttöku margra þjóða
vantaði' til þess að sáttmáli
næði tilætluðum árangri og
skömmu seinna brauzt heim
styrjöldin út. Þjóðabandalag-
ið gamla lét málíð mjög
fljött til sín taka og herti
mikíð á eftirliti með fram-
leiðslu og sölu ópíums og
gerði ýmsar ráðstafanir til
þess að koma í veg fyrir
smygl. Eftir seinni heim-
styrjöldinai tóku SÞvið starfi
Þjóðabandalagsins, hvað eft-
irlit með ópíum snerti, og
alþjóðlégt eftirlit enn hert
og aukið. Mikið hefur áunn-
izt í þessu efni en málið er
þó alls ekki leyst.
Langalvarlegast hefur
þetta vandamál orðið í Kína,
en yfirvöldin þar stæra sig
nú af því að hafa upprætt ó-
píumpláguna þar. Erfitt er
að vita .hvort hér er aðeins
um áróður að ræða. eða hvort
raunverulega hefur verið
gengið milli bols og höfuðs
á þessari , plágu, sem svo
lengi hefur yerið, landlæg í
Kína. En jafnframt hefur
heyrzt að kínverskir komm-
únistar smygli ópíum inn til
annarra- landa og framleiði
það til úíflutnings í fjár-
gróðaskyni, þótt taka beri
slíkum sögum með nokkúrri
gætni.
Annars hefur sjálfur Sjang
Kai-Sjek verið orðaður við
slíka starfsemi á fyrri hluta
ævi sinnar, Marshall, sérleg
ur sendi'boði Trumans Banda-
ríkjaforseta til Kína rétt um
stríðslokin síðari ,var oft
sagt austur þar, að Sjang
Kai-Sjek hafi verið einn af
aðalforingjum leynifélags-
skaps nokkurs, sem nefndist
„græni flokkurinn“. Tekjur
til stai-fsemi sinnar fékk
flokkurinn m. a. af ópíum
sölu, en á þeim tíma lá
feikna mikið fjármagn í ó-
píumverzluninni í Kína. Á
ánmum fyrir seinna stríð var
ársframleiðslan talin níu
mTljón kíló, en af því magni
voru aðeins 330 þús. kíló
notuð tíl lækninga. Hitt
hvarf allt í lastahít Asíú og
langmest þó til Kína.
•Það væri óskandi, að kín-
verskir kommúnistar hefðu
satt að mæla og þeim hefði
tekizt að ná stjórn á þess-
ari piágu í landi sínu, enda
ætti það ekki að vera mjög
erfitt þar sem allur atvinnu
rekstur er í höndum ríkisins.
Keyzla eiturlyfja er enn al
varlegt og alþjóðlegt vanda
mál, og er ópíum þar enn
efst á lista. Þótt mikið hafi
áunnizt á undanförnum ára
tugum í baráttunni gegn ó-
leyfiiégri notkun þeirra, hef
ur samt hvergi nærri tekizt
að sigra á þessum gamla ó-
vini mannkynsins.
stytt?
í NOREGI hafa heyrzt
raddir um það, hvort ekki
megi stytta iengd iðnnáms.
í ýmsum iðngreinum. Hug-
myndin kemur utanlands frá,
t. d. frá Frakklandi. þar sem
alit niður í 6 mánað nám er-
stundum látið nægja. Hafa
nefndir verið sendar þangað-
til að kynna sér málið, bæði'
frá' iðnaðarmönnum, vinnu-
veitendum, samböndum.
nema og fieiri aðilum. Er
talið að stytting iðnnáms
geti haft mikla þýðingu á
ýmsum sviðum og stöðúm.
Sérstaklega kemur það tilt-
greina er flytja þarf vinnu
afl frá einni iðngrein til ann.
arrar eða frá einum stað til
annars. Þessa nýja hraða
fræðsluaðferð er þó ef ti'l
vOl fyrst og fremst hentugr
eldri mönnum, sem hafa
mikla hagnýta þekkingu, en
litla skóiun eða fræðilega-
þekkingu, og hafa í æskuk-
sinni ekki fengið þá iðn-
menntun, sem þeir kynnui
að hafa óskað eftir,
Norak ran'nsóknarstofnun
á sviði atvinnuveganna heff
ur gert athuganir á þessum
málum erlendis oa hefur
málið vakið nokkra eftirtekt
en engar opinbérar tillögur
hafa komið fram í þá átt aö
þreyta gömlu iðnlöggjöfinni.
eftirlits hins opinbera og lagði lif hundruða þúsunda
framleidd í stórum stíl í manna. Nbkkru eftir alda-
Indland . Á þessumtíma voru mót ákvað hún að reyna að
Bretar voldugasta nýlendu- . útrýma ópíumplágunni á 10
þjóð heims og arðrán stór- árum, með skiþulögðum að-
veidanna á nýlendum sínum gerðum. 1917 var málið kom
aldrei meira eða miskunnar ið mjög vel á veg og farið
lausar en einmitt þá. Um að sjá fyrir endann á þessu
1890 vildu Bretar fá leyfi vandamáli og ópí.umneyzlan
til ótakmarkaðs innflutniíngs hafði stórminnkað. En illu
—. 2. des. 1-960; ^
AlþvSuMaðíð