Alþýðublaðið - 02.09.1961, Blaðsíða 4

Guðni Guðmundsson:
yr
HiilH
SAMEINUÐU þjóðirnar hafa
skyndilega gerzt allumsvifa-
■oniklar í Kongó og byrjað að
handtaka og flytja burtu er-
lenda liðsforingja og hermenn
úr her Katanga, svo og póli-
tíska ráðgjafa í því héraði. —
í>egar tekið er tillit til þess,
að aðgerðir Sameinuðu þjóð-
anna í Kongó ihafa ekki verið
sérlega tilkomumiklar ‘il þessa
íyllist maður nánast undrun yf
ir því, hve aðsópsmiklar her-
sveitir þeirra hafa gerzt nú.
Eftir blaðafregnum að dæma
liafa hersveitir Sameinuðu þjóð
«nna komið fram í þessu máli,
-eins og þaulvant hernámslið.
Byrjað var á því að skelfa ó-
fcreytta liðsmenn í Katangaher
svo, að a. m. k. hluti hans var
-sagður „vitlaus af hræðslu“ við
Ghurkahermenn úr liði SÞ. —
Síðan var það almennt vitað,
að hvítir liðsforingjar yrðu um
svifalaust skotnir, ef til átaka
kæmi, og loks var þess auðvit-
að gætt. að pósthús og símstðð'v
•«r væru teknar, áður en til að-
gerðanna kom.
Allir 500 liðsforingjarnir
eru nú sagðir í vörztu SÞ, eða
-a. m. k gerðir óvirkir. Enn-
-íremur segja erlend blöð að lið
Katangastjórnar sé tekið að
leysast upp, svo að gera má ráð
fyrir, að dagar Katanga sem
sjálfstæðs ríkis undir stjórn
Moishe Tshombe, séu taldir.
Þessar aðgerðir Samsinuðu
þjóðanna eru sennílega fram-
'kvæmdar í samræmi við sam
ADOULA
þykkt Öryggisráðsins frá 21.
febrúar s. h, en í henni var
krafizt aðgerða til að tryggja
það, að allir belgískir og er-
lendir ráðgjafar á sviði her
mála og stjórnmála, auk mála-
GIZENGA
liða, yrðu sendir úr landinu
þegar í stað.
En nú skyldu menn athuga
það, að liósforingjarnir í Kat-
anga eru engan veginn ei.nu út
lendingarnir í Kongó. í Stan-
leyville hefur Gizenga í kring
um sig heila hirð af svokölluð
um ,,ráðgjöíum“ frá kommún
istaríkjunum, og geca menn
rétt ímyndað sér h\ ers konar
,,ráð“ þeir gefa. Ekki hefur
heyrzt um neinar aðgerðir af
hálfu SÞ gegn þeim samkvæmt
fyrrnefndri samþykkt, ög kann
ýmsum að finaast skrítið.
Við það, að Adoula gerðist
forsætisráðherra í Konpo virð-
ist vera kominn al’.mikill skrið
ur á framkvæmd þeirra sam
þykkta Öryggisváðsins að iriða
Kongó. Hefur Adoula einnig
tekizt að ná samkomul.agi við
Gizenga um sð hann gangi inn
í stjórnina í Leopoldvil'.e. Það
kann ýmsum að finnast það
byrjað á öfugum enda hjá SÞ
að hefja aðgerðir að friðun
landsins í Katanga, þar eð þar
hefur verið mestur friður í því
landi frá því að það íékk sjálf-
stæði. Það er hins vegar vitáð,
að Kongó getur illa án Katanga
verið, vegna þess að það hérað
er ríkasta svæði landsins, svo
að líklegt er, að Adoula ha'i
lagt á það mikla áherzlu við
fyrirsvarsmenn SÞ í Kongó að
hnekkja valdi Tshombe til þess
þannig að neyða Katanga aft-
ur inn í Kongóríki. Menn
minnast þess þó, að Tshombe
var á sínum tíma kjörinn for-
sætisráðherra Katanga með
miklum meirihluta atkvæða,
og má búast við því, að hann
njóti enn þess stuðnings þó að
mönnum utan Katanga hafi
ekki að öllu leyti líkað stjórn
hans þar.
Það virðist lítill efi á því, að
nauðsynlegt sé, að Katanga sé
í ríkjasambandi Kongó, og hef-
ur Tshombe raunar tjáð sig fús
an til efnahagssamvinnu og
_pólitísks sambands, þ. e. a. s.
hvert ríki verði meira eða
minna sjálfstætt, samanber
samkomulagið á Tananarive-
ráðstefnunni. Þetta nægir ekki
hinum leiðtogum Kongó og er
sennilega ekki æskilegt fyrir-
komulag vegna þess hve Jíiis
jafnlega rík hin ýmsu ríki
yrðu. Hins vegar er það skilj-
anlegt, að Tshombe sé ekki gin
keyptur fyrir samningaviðræð
um við félaga sína úr öðrum
ríkjum Kongó éftir meðferðina
sem hann fékk eftir ráðsfefn-
una í Coquilhatville.
Ómögulegt er enn að segja
um hver niðurstaðan verður af
öllu þessu, þó að sepnilegast
sé, að Katanga verði að láta í
minni pokann. Það virðist þó
svo sem Sameinuðu þjóðirnar
hafi komið sér í dálftið erfiða
aðstöðu með þessum siðustu a?-
gerum. Það er óneitanlega
slæmt fyrir þá sioínun, sem
vernda á friðinn í heiminum,
. að gefast upp við samnjhgaleið
na og taka að beita voþnavaldi
til að útkljá innaiirikisdéiiu
mál. Ef Sameinuðu þjóðirnar
gera þetta til að kaupa aí sér
gagnrýni Rússa og fylgifiska
þeirra, sem m. ö. o. hafa aldrei
viljað greiða eyri til hers SÞ
í Kongó, þá virðist sannarlega
verr af stað farið en heima set
ið. Þó að afstaða Tshombe til
Kongchers sé neikvæð og mað
urinn sjálfur sé „ósympatísk
ur“ og augljóst virðist, að Kat
anga skuli vera hluti af Kongó.
þá er vafasamt, að það réttlæti
þau afskipti, sem SÞ hafa nú
byrjað. Brautin er hál.
4 2. sept. 1961 —
Washington (UPI).
FJÖLDI skipa sigla að
staðaidri undir öðru flaggi
en þjóðenti eigenda. T. d-
eiglir 461 skip í eigu banda-
rískra fyrirtækja undir ann-
arra þjóða fána og eru þvi
ekki skattlögð af Bandaríkj-
unum né verða þau að hlýða
samningum bandarísku sjó-
mannafélaganna.
Bandarikjastjórn hefur
Yiokkrar áhyggjur vegna þess
ara skipa, bæði er það að
stjórnin missir þarna tölu-
vert fé í sköttum og þar að
auki eru þessi skip ekki undir
banólarískri lögsögu og getur

TSHÖMBE
stjórnin því ekki gripið til
þeirra ef til stríðs kynn að
koma og þörf yrði skyndilega
brýn fyrir flutningaskip.
Aðalástæða þess að skip
þessi eru skráð undir ,fölsku*
flaggi, er lægri reksturskostn
aður í þeim löndum, sem þau
eru skráð í- Ilelmingur skip-
anna er skráður í Panama,
Líberíu og Honduras. Flest
eru skipin notuð til olíu og
hráefnaflutninga, t.. d. járn-
steins, og eru að mestu leyti
mönnuð erlendum áhöfnum,
sem greitt cr mun lægra
kaup en bandarískum sjó-
mönnum er greitt samkvæmt
samningum þeirra við skipa-
eigendur. Verkalýðsfélögin
líta þessi skip því illu auga
og fá ekkert að gert.
Á síðasta ári sigldi t. d.
undir fánum Panama, Hon-
duras og Líberíu um helm-
ingur alls bandarískra olíu-
skipaflotans og þrír fjórðu
hins venjulega flutninga
skipaflota.
Það eru ekki eingöngu
bandarískir eigendur sem
skrá skip sín erlendis, lieldur
ýmsar aðrar þjóðir. — Hiu
harða samkcppnx skipafélag-
anna veldur þessu, því á
þennan hátt reyna þau að
komast undan háum sköttum
heimalandanna og geta ráðið
á skipin kauplitlar áhafnir.
Löndin sem mest eru notuð
í þessu skyni hafa öll lága
skatta á skipum, og léleg
verkalýðssamtök.
Á síðast liðnu ári voru t. d.
— mest af áðurnefndum sök-
um yfir 1100 skip í flota Lí-
beríu, alls um 12 milljón
briíttólesta. í Panama voru
skráð 495 skip, al!s 4 milljón
ir lcsta, en árið áður voru þar
542 skip. Árið 1960 voru 13
hollenzk skip, 8 brezk, og G
vestur-þýzk skip skrásett í
Panama.
Ekki er búizt við að neinar
breytingar verði á þessum
málum á næstunni né alþjóð-
leg stefnubreyting hvað
skráningu skipa viðkemur.
Ai'.þýðublaðið