Alþýðublaðið - 01.11.1961, Blaðsíða 16

ŒOft&ie.'
42. árg. — Mi'ðvikudagur 1. nóv. 1961 — 245. tbl.
Stærsta skref
fram til þessa
- segir mennta
málaráðherra
iFRUMVARP ríkisstjórnarinn-
ar um Ilandritastofnun íslands
var 11 fyrstu umræðu í neðri
deild Alþingis í gær. Gylfi Þ.
Gíslason, menntamálaráðiierra
fylgd; frumvarpinu úr hlaði.
Ráðherrann
sagði, að frum-
varpið væri til
komið vegna
150 ára afmæl
is Jóns SigLirðs
sonar, 50 ára
afmæl.'s . há-
skólans og
vegna væntan-
íegrar endur-
heimtar ís-
lenzku hand-
ritanna írá
Kaupmanna-
höfn. Frum-
'Varpið hefði ver ð samið með
'hliðsjón af tillögum frá háskóla-
«cáði.
Menntamálaráðherra sagði,
að tilgangur stofnunarinnar
skyldi vera að vinna að auk-
inni þekkingu á rnáli. bókmennt
um og sögu íslenzku þjóðarinn-
ar fyrr og síðar ineð öflun og
varðveiztu gagna um þau efni
og útgáfu handrita og fræðirita.
Um húsnæði fyr.r stofnunina
sagði ráðherrann, að um það
.yröi ákveðið í reglugerð, en
fyrst um s nn væri gert ráð fyr-
ir að það verði í Safnhúsinu
við Hverf.'sgötu.
Gylfi Þ. Gíslason ságði að í
fjárlagafrumvarpinu fyrir 1962
yæri .gert ráð fyrir 510 þúsund
króna fjárveitingu t.I stofnunar
innar, auk 225 þúsunda til styrk
þega og skrifstofufólk?. Hann
lagð. síðan til, að fruravarpinu
yrði vísað til 2. umræðu.
Eysteinn Jónsson kvaddi sér
hljóðs og sagðist vilja nota tæki
færið til að fagna sérst3klega
lausn handrita-
málsins, því ljóst
væri að handrit-
in kæmu heim í
náinni framfíð,
þótt nokkur drátt
ur yrði. á. því. — j
Hann sagði að
sómi Dana mmnk
aði ekkert þrátt fyr.'r að deilur
hafi orðið nokkrar vegna af-
hend ngarinnar og vildi hann i
minnast séstaklega tveggja |
manna, sem hefðu gert afhend-!
ipgu handritanna mögjlega,—!
þeirra Jargen Jörgensen og
Kampmans forsætisráðherra
og formanns danska Alþýðu-
flokksns.
Einar Olgeirsson kvaddi sér
e!nnig hljóðs. Hann sagðist vera
í megindráttum sam{>ykkur
frumvarpinu. —
Hins vegar þætti
sér ekki 'ríkis-
stjórnin hafa sýnt
lægan stórhug
við samningu
frumvarpsins, því
við yrðum að
sýna í verki
hversu mik'ls íslendingar meta
endurheimt handritanna
Einar sagði, að á und.’nförn-
um árum hefðu íslendingar
ekki sýnt menningararfi'sínum !
Framiiald á 14. síðu.
NÝR GÍGUR TEKINN
AÐ GJÓSA VIÐ ÖSKJU
NÝR gígur er farinn aS
gjósa austur við Öskju. Hann
opnaðist á mánudagskvöld og
þeytir hraunleftjumí; um 100
nietra upp í loftið.
Þetta ,'frétt11 cr Sverrir
Sclieving Thorstei'nsson, jarð-
fræð/ngur, kom til Akureyrar
luxst fyrir, klukkan 11 í gæi-
kvöld/ með 30 manna hóp frá
gosstöðvunum. í hópnum eru
m.a. bandarískur jarðfræð/ng-
ur, erlendir blaðamc/m og
náttúml 'koðarar.
Hópuri.nn fór frá Öskju
seint á mánud., en á meðan
hópurinn var þar opnaðist gíg- ,
urinn, sem er vestan við aust
ustu gjána.
Illfært er nú til gosstöðv-
vanna. Þar er nú aðeins einn
lítill fjallabíll og er hætt við
að honum gangi seint til
byggða.

EF fimmtíu megatonna
sprcngja félli ó iieðri byggð
Manhattan í New York,
mundi hún:
1) Skilja eft.’r sprengju-
gíg, sem yrði míla í þvermál
og yfir 300 feta djúpur.
2) Tortíma öllu lífi — úti
sem inn; — innan 3V2 mílu
radíusar.
3) Gjöreyða byggð á 5%
mílu svæði frá sprengju-
miðju.
4) Drepa allt kvikt ofan-
jarðar innan sjö mílna radí-
usar.
5) Fella múrsteinshús /nn
an tíu mílna.
6) Eyðileggja timburhús
innan 16 mílna. •
7) Valdda brunasárum og
íkve'kjum í allt að 35 mílna
fjarlægð frá miðpunkt/.

WWWMVWWtWUWMMWWMWWWW
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hringdi hausti, þá er útilokað að ytri
í gærkveldi t 1 dr. Þorbjörnsweislun verði það mikil að af
Sigurge rssonar, yfirmanns
Eðiisfræð stofnunarinnar, —
vegna þeirra tíðinda, að v.'ð-
urkennt hefur verið af rúss-
neskum valdhafa, að stór-
sprengja þe rra varð sterkari
en ákveðið hafði verið. Al-
þýðublaðið spurð; dr. Þor-
björn um hugsanlegan styrk-
leika geislun.ir af þcssan stór
sprengingu.
Hans svar var í stuttu máli
þetta: Sé miðað við það
magn, Sem vitað er um, að
sprengt hefur ver ð á þessu
henni staf; nokkur hætta.
Eini mögule'kinn á því, að
magn þetta geti ger( nokk-
urn skaða. er sá, að það kom
'zt inn í líkamann stórum
stii.
Þcgar gcislamagn ð varð
mest í haust eftir fyrstu
sprengingarnar, nóðl það
tveimur einingum, sem er
lág tala miðað v ð hættulegt
magn. Nú væri hægt að segja
fyrir um það, hvað ge sla-
virkt úrfall ykist m'kið við
þessar síðustu stórsprenging
ar, væri, vitað hvað nukið
sprengimagn stóð að baki
tveggja ein nga geislavirkni
áður. Þetta væri hægt að á-
ætla með einfaldr; margföld-
un. En sá galli er á þessu, aö
Rússar eru þögulir um
sprengjur sínar.
Þá fer ge slavirkni eftir
gerð sprengjunnar, en hún
sprettur svo að segja cin-
göngu af úraníum. Ef um
hreinar vetnissprengjur vær
að ræða, þá væri ge slavirkn-
in sárblítll. Yf rleitt e’-' hlut-
fallið ’þann'g, aff helmingur
Framhald á Jl. síðu.
iVUMMtWMMMMMMMMHMMMMMMVWMV