Alþýðublaðið - 08.06.1962, Síða 4

Á SAHIA TIMA sem iði>
aðarframfarir eru hvað stór-
stígastar á vesturlöndum og
landbúnaðarframl. Bandarílcj-
anna er svo mikil, að stjórn-
arvöld þar í Xandi borga bænd-
um fyrir að sá ekki í alla akra
sína, eiga kommúnistaríkin enn
í stórkostlegum erfiðleikum
með matvælaframleiðslu sína.
í Kína er hungursneyð orðin svo
til landlæg og í Rússlandi varð
Krústjov fyrir helgina að grípa
til úrræða, sem á máli Þjóð-
viljans mundu hcita „íhalds-
úræði“, til að skerða hlut verka-
manna í landinu og bæta hag
bænda.
Það, sem einna mcsta athygli
vekur í sambandi við hinar
gífarlegu verðhækkanir á kjöti
og smjöri í Bússlandi, er ef til
vill ekki hækkunin sjálf né það
að stjórn, sem kallar sig sósíal-
istíska, skuli með einu penna-
striki skerða kjör verkamanna
svo óskaplega sem raun ber
vitni heldur hitt, að forsætis-
ráðherra Sovétríkjanna og að-
alritari kommúnistaflokksins
skuli standa upp á fjöldafundi
og viðurkenna mistök, án þess
að reyna að kenna hinum djöf-
ullegu kapitalistum eða and-
stavðingum sinum innan ríkis-
ins um allt saman.
Það var vitað mál, að Krúst-
jov heftir löngum talið sig mik-
inn séfræðing í landbúnaðar-
málum og verið umsvifamikill
á því sviði. Með ýmsum breyt-
ingum í landbúnaðinum taldi
hann sig geta bætt og aukið
landbúnaðarframleiðsluna svo
mjög, að fyrir um fimm árum
stærði hann sig af því, að á ár-
unum milli 1960 og 1970 mundu
Rússar borða eins vel og Banda-
ríkjamenn. Þegar Krústjov nú
neyðist til að standa upp og
segja, að um „feilreikning“
hafi verið um að ræða I land-
búnaðaráætluninni, sem geri
hærra verð nauðsynlegt, þá er
hér raunverulega um sjálfsgagn
rýni að ræða, scm engan á sinn
líka í sögu kommúnismans í
Rússlandi.
Á hitt ber að benda, að ólíkt
eru viðbrögð Krústjovs þó stór-
mannlegri en fyrirrennara hans,
sem vafalaust hefði látið nokkra
hausa fjúka við svipaðar að-
fetæður og aldrei viðurkenní
iiein mistök af sinni hálfu.
• Það er þó sennilega ekki við
Beinn einn mann að sakast um
i
erfiðleika kommúnistaríkjanna
í landbúnaðarmálum. Veilan er
í sjálfu kerfinu. Reynslan virð-
ist sanna, að samyrkjubúskapur
og afnám gróðavonar einstakl-
^ngsinsV a.m.k. í landbúnaði,
getur ekki gengið. Þetta hafa
stjórnarvöldin neyðst til að við-
urkenna, m.a. með því að leyfa
bændum á samyrkjubúum að
yrkja sinn eigin blett auk hinna
sameiginlegu Iendna, og núna
síðast hefur hún neyðst til að
bæta kjör bænda á kostnað
verkamanna.
Það fer tæplega á milli mála,
að ekki hefur það verið neinn
skemmtilestur fyrir Krústjov að
þylja upp skýringar á þessum
„kapítalistisku" ráðstöfunum
sínum í verðlagsmálum. Hann
befur á fyrri árum hent óspart
gaman að hinum kapítalistisku
ríkum, fyrir að grípa til ýmissa
klassískra ráðstafana með það
fyrir augum að jafna framboö
og eftirspurn. Nú hefur hann
neyðst til að grípa til sömu
ráða sjálfur. Hann hækkar verð
til þess þar með að draga úr
neyzlu, cn vonast jafnframt til
þess að hærra vcrð til bænda
muni hvetja þá til aukinnar
framleiðslu. Ef þetta er ekki
„klassísk, kapítalistísk efnaliags
ráðstöfun“, hvað er það þá?
í venjulegu vestrænu þjóð-
skipulagi mundi slík ráðstöfun
vafalaust bera skjótan og góð-
an árangur allt er óvissara um
hvernig liún reynist í þjóðfé-
lagi, þar sem sjálfsbjargarvið'-
leitnin er talin hinn versti löst-
ur, nema hjá toppunum.
En það eru tvær hliðar á
hverju máli og sú hlið, sem snýr
að verkamönnum og neytendum
almennt er allmiklu svartari.
Það sér hver maður að hækkun
kjöts og smjörs um 25—30% er
ekki nein smáræðis kjaraskerð-
ing. Eða hvernig ætli mönnum
hér þætti að þurfa að greiða
nálega 160 krónur fyrir kjöt-
kílóið? Ef kommúnisminn get-
ur ekki gert betur en þetta eftir
55 ára stjórn virðist ekki vera
mikil ástæða til þess fyrir vest-
urlandamenn að vera haldnir
blindni trú á slíkt skipulag.
Skipulag, sem komst á aðallega
fyrir tilstilli verkamanna og seg
ist vera fyrir verkamenn, en
sviftir þá verkfallsrétti og skerð
ir kjör þeirra svona óskaplega
með einu pennastriki, getur
ekki verið gott skipulag. Það er,
eins og lesa má út úr útdrátt-
um þeim úr bók Milovan Djilas,
Samtöl við Stalín, sem birtir
voru hér í blaöinu fyrir
skemmstu, skipulag, sem miðast
við liagsmuni fámennrar yfir-
stéttar.
En það er ekki aðeins skipu-
lagið í landbúnaðarmálum og
atvinnumálum yfirleitt, sem
kemur til hér. Það er augljóst
að efnahagslíf Sovétríkjanna er
í megnustu örðugleikum vegna
vígbúnaðarins. Kostnaðurinn af
honum, og að sjálfsögðu af alls
konar „prestige" lánum, sem
frumstæðum þjóðum er veitt
með það fyrir augum að út-
breiða kommúuismann, er orð-
inn svo mikill, að kerfið er allt
komið úr skorðum. Skortur er
á almennum neyzluvörum, en
kaupgetan hins vegar slík, að
skera varð liana niður.
Afleiðingin af þessum örðug-
leikum er sú, að geta Rússa til
aðstoða önnur kommúnistaríki
minnkar. Telja reyndar sumir,
að fundur sá í Comecon, stofn-
un þeirri í Moskvu, sem sam-
ræmir viðskipti og iðnaðarþróun
Austur-Evrópuríkjanna er halda
átti í Moskva í gær, eigi að
fjalla um ráð til að skera niður
útgjöld Sovétríkjanna með það
fyrir auguin að draga úr erfið-
Icikunum fyrir efnaliagskerfið
þeirra.
Það er raunverulega sárgraeti
legt ástand, þegar svo er komið
málum í heiminum, að annað
af stórveldunum framleiðir svo
mikið af matvælum, að það neyð
ist til að takmarka framleiðslu,
en hitt framleiðir svo lítið, að
það fullnægir ekki eftirspurn og
á í efnahagserfiðleikum vegna
vígbúnaðar. Stórþjóðir eru raun
verulega vandræða fyrirbæri,
sem gera okkur smáþjóðunum
lífið afar crfitt, en við verðum
að vona í lengstu lög, að þessir
stórlaxar fari að sjá að enda-
laust vígbúnaðarkapphlaup er
út í hött og fari að reyna að
koma sér saman um að hætta
þessu. Verkefnin eru ótæmandi.
Enn ríkir skortur víða um heim
og hversu stórstígar gætu fram
farimar orðið, ef hægt væri að
veita þeim f jármunum, sem til
vígbúnaðar fara, í aðra farvegi
er stuðlað geti að aukinni hag-
sæld og velmegun almennings
um heim allan.
IWMMWWWMMWWMWWtWWtWMWWiWtWtWWWWimWWWiÆWMWWWW
Söluaukning hjá
Kaupf. Suburnesja
Aðalfundur Kaupfélags Suður-
nesja var haldinn í Aðalveri í
Keflavík, föstudaginn 1. júní.
Fundinn sóttu kjörnir fulltrúar
frá öllum deildum félgsins, nokkr
ir starfsmenn þess, stjórn og
endurskoðendur.
Formaður íélagsstjórnar, Hall-
grímur Th. Björnsson, setti íund-
inn og bauð fulltrúa og gesti vel-
komna. Fundarstjórar voru kjörn-
ir; Guðni Magnússon og Svavar
Árnason, fundarritarar, Arngrím-
ur Vilhjálmsson og Ásgeir Einars-
son. Formaður flutti skýrslu
stjórnarinnar, ræddi helztu fram-
kvæmdir félagsins á árinu og gat
um sameiningu Kaupfélagsins
Bjarma í Ytri Narðvík og Kaup-
félags Suðurnesja en fyrrnefnt
félag lagði niður sjálfstæða starf
semi sína og gerðist deild í Kaup-
félagi Súðurnesja. Kaupfélags-
stjórinn, Gunnar Sveinsson, las
þá reikninga félagsins og skýrði
þá.
Vörusala Kaupfélags Suður
Framh. á 12. síðu
Stúlkur! 100% ullarflannel sportbuxur eru sniðnar eftir nýj-
ustu tízku. Þær fara vel, krympast ekki oe það er auðvelt að
þvo þær. Þér getið valið um fjölda lita eftir eigin smekk.
Model 9893.
V0IR FRAMLEÍÐSLA
4 8. júní 1962 - ALÞÝÐUBLAÐID
■i í