Alþýðublaðið - 18.08.1962, Blaðsíða 7

Færeyjar
GREIN II.
„Barn haföi hann staðið í f.iör
unni viö Ljósuvík og horft á
landölduna sogast að og frá
en nú stefndi hann hurtu frá
sjónum, Hugsaöu um mig
þegar þú ert í miklu sólskini“
Einhvern vcginn kom þessi síð
asti kapítuli Heimsljóssins í huga
mér nóttina eftir grindadansinn
í Þórshöfn. Ef til vill leituðu
þessi orð á hugann vegna þess,
að í þeim er tregi, tregi þess,
sem liðið er og kemur aldrei aft
ur. Ef til vill var það seiðmagn
dansins, sem minnti á seiðmagnað
aevintýri Ljósvíkingsins eða
vert við Niels Finsensgötu. Það
voru margir bátar í höfn þessa
síðustu helgi fyrir Ólafsvöku og
nokkur útlend skip með dátum
Dátarnir stóðu úti á miðju gólfi
hljómsveitin spilaði amerísk lög
og gífurleg þrengsli voru bæði
inni, frammi á ganginum og úti
á trétröppunum, sem virtust geta
brotnað hvenær sem var. Þeir,
sem stóðu uppi á svölunum höfðu
bezt útsýni yfir allan salinn og
einnig þar stóð maður við mann
í molluhita. Engum datt í hug
borð eða kók, jafnvel ekki
brennivín nema svolítið Vasapela
brennivín úti undir húsvegg. Það
höfðu margir hugsað sér að fara
sparlega með brennivinið íram
að Ólafsvöku, en grindin ruglaði
allar áætlanir. Brennivínslögum
er þannig háttað í Færeyjum, að
hver sá maður, sem er orðinn
tuttugu ára, má panta sér tólf
flöskur af brennivíni frá Dan-
mörku þriðja hvern mánuð.
sást líka siðar um nóttina, þegar
búið var að syngja nokkur hundr
uð vísur.
Það þarf ekki að eyða mörgum
orðum til að lýsa balli í Færeyj-
um. Böllin þar eru eins og böll
eru alls staðar á hnettinum, hvort
sem fólkið er gult, svart eða hvítt
— og hvort sem það talar ís-
lenzku, útlenzku eða „íslenzkt
barnamál“ eins og sumir kalla
færeyskuna. „Dansurinn" í Sjón
leikarhúsinu minnti mig t.d.
spaugilega á dans, sem haldinn
er sumar hvert í Skagafirði og
kallast „Vallaþakkar“. Þeir, sem
upprunnir eru annars staðar frá
hefðu efalaust rifjað upp aðrar
minningar úr sinni sveit.
Dátarnir gerðu. sér dælt við
þær Færeysku, og ýmsar létu sér
vel líka. „Og þau dönsuðu öll
þarna í dynjandi galsa,“ þar til
skyndilega að inn óð maður mik
ill á velli, með svart skegg, úfið
hár og á færeyskri peysu. Hann
kannski var það hafið, sem er eins
í rauninni og á bókum?
—o—
Það var „enskur dansur" í'yrr
um kvöldið; og þá dönsuðum við
foxtrot og djæv eins og á ís-
landi. Ballið var haldið í Sjón-
leikarhúsinu, sem stendur ofan-
Skammturinn er sem sagt ein
flaska á viku, og það þykir Fær
eyingum lítið, ef hraustlega er
drukkið. Það komu margir- kass
ar með Tjaldinum, danska Fær
eyjafarinu, í síðustu ferðunum
fyrir Ólafsvöku, og ílestir voru
búnir að fá sinn skammt. Það
þreif undir armlegg íyrsta, bezta
manns og hóf sönginn:
„Raskur drengur grind að drepa
tað cr vor lyst“
Þá vissu allir að klukkan sló
tólf.
| • ■ >j£
Enskur dansur er ekki leyfður
lengur en til 12 á miðnætti í Fær
eyjum, en þar er dansað miðviku-
og sunnudagskvöld. Á ’augardög-
um má ekki dansa, því að með því
væri helgin dönsuð inn: En Fær
eyingar una þessúm lögum illa
og vilja fá þeim breytt. „Faðir“
Rasmusar, Simmi, berst skeleggri
baráttu gegn þessum lögum og
fleiri eru í ílokk með honum.
Raskur drengur......færeyski
dansinn er byrjaður. Það er .iafn
an sungið sama kvæðið eftir
grindadráp, — um hinn röskva
dreng, er grinda drepur....sum
ir segja, að grindadansinn sé
þannig upprunninn, að þegar
grind rak á land hafi safnast
múgur og margmenni úr öllum
DAGINN eftir grindadráp I
ið og dansinn er hroðalegt
um að litast á kajanum. Inn |
yílin úr hvölunum, hrikaleg
beinin og svartir blóðugir
hausarnir, allt liggur þetta
hvað innan um annað. og
krakkar og fullorðnir stika
yfir vígvöllinn með ‘blóö í
skónum.
Á efri myndinni sjási tveir
ungir Þórshafnarbúar, sem
virðast dálítið hugsar.di yfir
þessu öllu saman, — En liér
neðra eru kunningjar þeirra
— svolítið eldri, — og „al
veg kaldir“. Þeir eru að skera
tennurnar úr hvalnum, — en
úr tönnunum smíða þeir
skartgripi handa ungu stúlk
unum og ferðamönnum.
áttum til að njóta góðs af veið-
inni, en þar sem þetta fólk var
svo margt var ekki unnt að finna
því svefnpláss nema í skálum og
útihúsum. Þar var kalt og til þess
að sofna ekki í kuldanum var
fárið að dansa bæði til að halda
á sér hita og haida sér vakandi.
Þannig hélzt við hinn færeyski
grindadans, regja sagnirnar.
Færeyski dansinn er engu lík-
ur. Það er ekki eiginlegur dans,
ekki eiginlegur söngur, ekki eigin
legar sögusagnir, — heldur ein-
hver samþrinna alls bessa.
Enda þótt það sé gömul venja
að dansa eftir grindadráp, og
sumir segi, að það hafi verið
til að halda á sér hita og vaka,
að dansað var svo margar aldir,
þá er þó talið sannað mál, að fær
eyski dansinn er af sama toga
spunninn og aðrir beir hringdans
ar, sem tíðkúðust um alla Evrópu
á miðöldum og kallaðir voru viki
vakar á íslar.di. Það er hald
manna, að hringdansinn hafi bor
izt til Færeyja í byrjun 14. aldar
eða jafnvel fyrr, frá Noregi, en
þangað var dansinn aftur kominn
sunnan úr álfu, upprunalega frá
Frakklandi. En upp úr siðaskipt
um gerðist dansinn sjaidgæfari,
og smátt og smátt hvarf hann í
skugga nýrra siða og nyrra dansa
um alla Evrópu nema nokkrum
eyjum í norðanverðu Atlants-
hafi, þar sem dansinn „hefur
ekki aðeins þrijfist, en ásamt
kvæðunum veriS gildasti báttur
inn og haldið uppi menningarlííi
forfeðra okkar um aldir“ eins og
Sverri Egholm segir í nýútkom-
Framh. á 14. síðu
ALÞÝÐUBLA01Ð -, 18- ágúst 1962