Breiðablik - 01.10.1907, Blaðsíða 1

BREIÐABLIK.
Mánaöarrit til stuönings íslenzkri menning.
FRIÐRIK J. BERGMANN
RITSTJÓRt
II. Ár. OKTÓBER 1907. Nr. 5.
SANNLEIKSBARATTAN.
I. Skoöanafrelsi.
ANGT er síðan
hugfsanafrelsið var
að nafninu til við-
urkent í heiminum.
Langt er síðan við
það var kannast yfirleitt, að ekki
væri unt að banna neinum að
hugfsa. Meira að seg'ja, það er
langt síðan, að kannast var við,
að það væri óumræðileg'a mikill
g"læpur, að ætla sér að þröngfva
kosti nokkurs manns í þeim efn-
um. Það væri eigfinleg"a hið sama
og að banna manninum að vera til.
Langft er líka síðan, að prent-
frelsið var lögleitt með siðuðum
þjóðum. Með prentfrelsinu er
það viðurkent, að skoðanir þær,
sem fram koma með mönnum,
hversu fráleitar, sem þær kunni
að virðast, eigi einhvern rétt á sér,
hafi einhvern sannleika í sér fólg--
inn, er verða megú mannfélag’inu
að einhverjum ávinning'i á sínum
tíma. Með prentfrelsinu er kann-
ast við réttinn, sem hver maður
hefir til að halda skoðunum sínum
fram og afla þeim með því áheyrn-
ar og álits, ef þær eru þess um-
komnar. Með prentfrelsinu er gfirt
um hinn helgfasta dýrgrip manns-
andans: frelsið, ogf rétt einstakl-
ingfsins til að njóta þess.
Svo leng"i hefir hugfsunarfrelsi
verið viðurkent með öllum menn-
ingarþjóðum heims,aðmenn skyldi
ætla, að ekkert væri eftir af því
ófrelsi, sem eitt sinn vildi leggja
höft og hömlur á þessi dýrmætu
einkaréttindi mannsins. En langt
er þó frá því, að svo sé.
í hvert skifti, sem fram er kom-
ið með einhverja nýja skoðan, er
brýtur bág við eldri skoðanir, er
um lengri tíma eða skemri hafa
unnið sér hefð í hugum manna,
rísa menn npp óðir og andvígir og
lýsa hinar nýrri skoðanir í bann.
Þeir vilja þá ekki við það með