Alþýðublaðið - 29.04.1961, Blaðsíða 7

„BANDARISKIR neytendur
myndu vera engu verr settir
næringar- og líkamlega, þótt
mestur hluti þeirra 400 milljón
dollara, sem þeir eyða árlega
til kaupa á vítamíntöflum og
málmsamböndum yrði óhreyfð
ur í bönkunum, (Samsvaran'di
upphæð hér á landi væri ca.
13 milljarðar króna ) Helzta
gagnið, sem þessar vörur gera,
er andlegs eðlis Óneitanlega
eru þær nytsamar sem mein-
lausar inntökur, sem menn
hafa trú á. Oft er mælt með
þeim af læknum, og undantekn
ingarlaust ákveða menn a£
sjálfsdáðun að taka vítamín-
töflur í þeim misskilningi, að
aukavítamín muni bæta úr
meltingartruflunum eða draga
úr þreytu, efla líkamlegan og
kynferðislegan þrótt, hamla
gegn hrörnun og elli eða inna
af hendi önnur afrek“.
Þessi málsgrein er upphaf
nýtútkomin bæklings Neyt-
endasamtakanna.
Ennfremur segir:
„Þótt hinar algengu vítamín
ráðleggingar lækna hljóti að
eiga veigamikinn þátt í því að
vekja traust manna á þessum
lyfjum, þá eru vítamín sam-
kvæmt lyfseðlum ekki völd að
megihhluta ónauðsynlegra út-
gjalda neytenda vegna þess-
arra vara. Og auk þess er viss
hluti vitamínslyfja samkvæmt
lyfseðlum að sjálfsögðu rétti
lega ætlaður til lækninga á
sjúkdómum, sem stafa af víta
mínskorti. Kaup fólks á víta-
míni án íyfseðils eða læknis-
ráða og auglýsingar um vita-
míninnihald ýmiása vara sýna,
hve almenn oftrú fólks er á
mætti vítamína til heilsubóta.
ALGENGUR
MISSKILNINGUR
Við skulum nú lita á nokkr-
ar röksemdarfærslur, sem oft
verður vart um vítamin meðal
almennings, en eiga sér ekki
stoð í veruleikanum eða byggj-
ast á hreinum misskilningi, Það
er algengt, að fólk kvartar und
an þreytu, hálfgerðu rnáttleysi,
sleni, leti, höfuðverk, þyngsl-
um og öllu hugsanlegu og álít-
ur sjálft og er sannfært af öðr
um, að þetta stafi sennilega af
vítamínskorti.
Enginn maður getur lifað
nema mjög lítinn hluta af ævi
sinni án þess að reyna eitthvað
af þessum sjúkdómseinkenn-
um. Auk þess er enginn grund-
völlur fyrir þeirri ályktun, að
slík einkenni stafi af vltamín-
skorti, né heldur að vítamín-
pillur séu líklegar til að veita
bót við þeim“.
Siðan segir:
„Það er full ástæða til að
ætla, að líkaminn njóti einskis
góðs af þeim aukavítamínum,
sem kunna að verða etin. Þau
sem eru uppleysanleg í vatni
(B-flokkurinn og C) fara beina
leið út úr líkamanum. Þau sðtm
leysast upp i fitu (A, D, E og
K), safnast fyrir í lifrinni án
þess að þjóna neinum gagnleg-
um tilgangi. Og þar að auki
getur svo óhóflegt magn af sum
um vitamínum raunverulega
verið skaðlegt“.
EN SUMA VANTAR
VISSULEGA VÍTAMÍN
„Þótt sá fjöldi sé hverfandi
miðað við hinn mikla sæg
fólks, sem tekur vitamín að
þarflausu, þá eru vítamín nauð
synleg lyf fyrir suma. Annað
hvort getur verið nauðsyn á
einstökum vítamínum ,eða
mörgum í senn, ef mataræðinu
hefur verið alvarlega ábóta-
vant um langt skeið, hvað snert
ir fæðutegundir til verndar lík
amanum ....
Það kann að vera um fleiri
tilfelli að ræða, þar sem víta-
míntaka getur verið nauðsyn-
leg heilbrigðu fólki eins og t.
d. þegar ekki er fýrir hendi
grænmeti eða ávextir né lifur,
smjör eða smjörlíki. En mest
af þeim „sérstöku tilfellum“,
sem vítamín eru sögð eiga við,
eru ekki sönn dæmi um þörf.
Og ástæða er til að benda á, að
roskið fólk hefur ekki sérstaka
þörf á aukavítamíni eða stein-
efnum. Fyrir það eins og ungt
fólk kemur ekkert i staðinn
fyrir heilbrigt mataræði.
Þetta meðal læknar að visu
ekki útbrotaveiki manns yðar,
en það ætti að veita honom
aukinn þrótt, svo að liann geti
klórað sér.
Þeir sem hingað eru komn-
ir í lestri greinarinnar, hafa
lesið nokkurn hluta af Leið-
beiningum Neytendasamtak-
anna nr. 19 — en það númer
er nýkomið út. Hér eru vita-
mínin, eins og sjá má, tekin
til meðferðar, — og þarna
hafið þið það! Öllum þeim
aurum, sem farið hafa í vítg-
míntöflukaup, síðan vítamín-
öldin hófst, hefur verið á glæ
kastað, — ef viðkomandi hef-
ur ekki verið svo „heppinn“
að vei'a einn þeirra örfáu, sem
nokkra þörf hefur fyrir víta-
mín
Allir þeir, sem í framtíðinni
lýsa því yfir, að þeir séu slapp
ir og sljóir og þarfnist þar af
leiðandi vítamína, gera sig
hlægilega í augum alheims
ins! Góðviljaðir menn, sem
hressa vilja upp á líkamlega
og andlega heilsu náungans
með vítamíntöflum eða nokkr
um vitamin-„belgjum“ verða
úthrópaðir og kallaðir froðu-
snakkar og sakaðir um að
vilja draga fólk á asnaeyrun-
um eða hafa út úr því fé með
óheiðarlegu móti!
Almenningur, sem hingað
til hefur séð sig tilneyddan til
að kaupa vítamín vetrarlangt
til þess að halda virðingu
sinni, kemst aftur á móti hjá
öllum þeim áhyggjum og öllu
því amstri, sem kaupunum
iylgir, — allir verða glaðari
og hressari, þegar þeir vita, að
þeir þurfa ekki aukavitamin
til að halda heilsu!
Þessar upplýsingar hljóta
a. m. k. að vekja fólk til um-
hugsunar um það, hvort ekki
sé gert of mikið af því að
hlaupa eftir nýjum og nýjum
kenningum um nauðsyn ým-
issa hluta, sem ekki eru bein-.
línis í náttúrunni sjálfri nó
þarfirnar krefjast. — Ekki
taka dýrin vítamín, — og er
mannskepnan nokkuð annað
en dýrategund, — þótt deila
megi endalaust um, hvort hún
sé jurtaæta eða rándýr!?
Á hinn bóginn er það satt,
að á umliðnum öldum fónust
margir úr næringarskorti, —
og efalaust þá um leið vita-
mínskorti. — T. d. hefðu börn»
in hennar Höllu og Ólafs í
Heiðarhvammi óefað haft gott
af vítamínum, —- enda höfðui
þau víst hvorki ávexti, lifitr
smjör eða smjörlíki.
En hvað börnum velsældar-
ríkjanna viðkemur er grein
neytendasamtakanna vissu-
lega athyglisverð.
Blaðið hefur tekið sér það
bessaleyfi að birta glefsur
úr bæklingnum hér á undarv,
vegna þess að hér er um ný-
stárlegt viðhorf til vítamína
að ræða.
LIST OG MENNT
f ÝMSUM LÖNDUM
ZOLTÁN Kodály hefur fall
izt á að taka við forsæti í A1
þjóðaráði þjóðlegrar tónlistar.
Ráðið var stofnað 1947 með
það fyrir augum að stuðla að
könnun, varðveizlu og flutn
ingi þjóðlegrar tónlistar.
Fyrsti forseti ráðsins var dr.
Vaughan Williams, og var
hann það í 11 ár, eða þar til
hann dó 1958. Hollendingurinn
Dr. Jaap Kunst tók þá við, en
hann dó á síðasta ári Aðalstöðv
ar ráðsins eru í Lor.don en að
ilar að því eru ýmsar stofnan
ir í um 50 löndum.
oOo
Wolfgang Wagner hefur boð
ið kanadíska bþrítónsöngva/r
anum Jamer Milligan að syngja
Óðinn í Siegfried á Bayreuth
hátíðinni í sumar. Milligan er
nú aðalbarítón Staöttheateh í
Basel í Sviss.
oOo
Brian Rix hefur slegið öll
met í því að setja upp grínleik
rit (farsa) í London. Á mánu
daginn, 17. apríl, hafði hann
sýnt farsa stöðugt á Whitehall
leikhúsinu í 10 ár, 7 mánuði og
5 daga. Fyrra metið átti Ald
wyeh leikhúsið, sem sýndi
farsa stöðugt frá 30. október
1922 til 3. júni 1933. Á þessum
rúmu tíu árum hefu.r Rix sýnt
þrjú leikrit. „Tregar hetjur
(Reluctant Heroes) eftir Colin
Morris byrjaði .12 september
1950 og gekk l610 sinnum. Þá
kom „Þurrafúi“ (Dry Rot) eft
ir John Chapman, sem byrjaði
31. ágúst 1954 og gekk 1475
sinnum. -Nú er sýnt „Einfaldir
njósnarar“. (Simple Spymen),
einnig eftir Shapman, sem byrj
að var að sýna 19 marz 1958.
oOo
Hið fræga leikrit Macbeth
eftir Sheakespeare var flutt í
allnýstárlegum búningi nú fyr
ir skömmu, en svið þess var
flutt frá Skotlandi 11. aldar til
konungsríkis Zulunegra í Nat
al. Leikritið var flutt 5. apríl
sl. i Durban í Suður Afríku af
svertingjum búnum búningum
kynþáttar síns. Brezki leikstjór
inn Adrian Stanley hefur stað
fært leikritið og fjallar það um
baráttu um konungdóm í kyn
flokki Zulunegra. Textanum
var aðeins breytt í samræmi
við talshátt manna á staðnum.
Hápunktur sýningarinnar, var
bardagi milli hers Macbets og
hers hins íöglega erfingja krún
unnar, þar sem 150 aukaleikar
ar komu fram Leikurinn var
fluttur undir berum himni á
íiþróttavelli borgarinnar, og var
mjög vel tekið af afrískum og
evrópskum áhorfendum.
oOo
Bachfélagið í London (The
London Bach Society) hefur
tilkynnt, að það muni geta hal<J
ið áfram störfum vegna fjár
glæfra frá fyrirtækinu Watney
Mann h.f Tilgangur félagsins
er að flytja hljómlist Bachs og
einkum og sér í lagi Mattheus
arpassíuna i St. Bartholoroe'vV
the Great j Smithfield á sjö
vikna föstu á hverju ári. Er sí(J.
asta konsert félagsins lauk 4.
marz s. 1„ var tilkynnt, að fó
lagið hefði tapað svo miklu fé,
að óttazt var, að Matfcheusar
passían hefði þá verið flutt í
síðasta sinn.
oOo
Þeir, sem verða á ferð í Loncl
on í sumar, geta farið á úti
hljómleika í Crystal Palace,
þar sem eitt sinn var miðstöð'
Hándelhátíða Þarna er hiji
ágætasta útileikhús. — 6000
manns eiga að geta setið í hall
andi görðum meðal trjánna.
svið verður byggt, þar sem.
gamla Crystal Palace stóð, erv
hún brann sem kunnugt er
1936. Sinfóníuhljómsveit Lund
úna vígir staðinn með Beethov
en og Tshaikovsky tónieikum
18, júní, en Filharmoníuhljóm
sveitin leikur þar 25 júni og
2. og 8. júlí.
oOo
Á Broadway eru árlega veitt
verðlaun fyrir beztu leikrit, —
auk þess sem leikurum og leik
konum eru veitt verðlaun og
nefnast þau „Tony“ verðla.un
Framh. á 14. síðu
AlþýðublaSið — 29. april 1961 J