Lögrétta - 01.01.1933, Blaðsíða 36

71
LÖGRJETTA
72
O 1 , * C i / íRæða
oumaraaöurinn ívrsti
ÍSD J 22. aprll 1955.
Það er seint á sjer, sumarið okkar ís-
lenska, allajafna, og þar á ofan æði reikult
í ráði, ærið hviklynt og kenjasamt, og kem-
ur það stundum allhart niður á okkur,
einkabömum þess; en þar er sú bót í máli,
að hvað sem á bjátar höldum vjer trygð
við það. Það er að vísu svo um þjóð vora
sem flestar aðrar, að hún er ekki við eina
fjölina feld og um hóf áferg í margt það, sem
hefur ekkert til síns ágætis nema nýjabrum-
ið og er hjóm eitt og hjegómi, en það meg-
um vjer íslendingar eiga, að engin þjóð er
sumartryggari; um það þarf engum blöðum
að fletta, það er hægurinn hjá að sanna það
með rökum. Annars er þetta dálítið ein-
kennilegt og vel þess vert, að því sje eftir-
tekt veitt; það er alitaf gagnlegt að þekkja
sjálfan sig. Það væri sök sjer að vjer værum
sumarelskir, Islendingar, öðrum fremur:
því það er staðreynd, að vjer höfum lítið af
sumri að segja á við margar aðrar þjóðir og
öllum er oss kunnugt, hvað þau eru sein að
sýna sig, sumurin okkar íslensku, hvað þau
eru óábyggileg og hvað þau oftast nær vilja
verða endaslepp; en sumarhneigð okkar er
meira en elska — hún er trygð, trölla-
trygð; enda höfum vjer erft ástfóstrið við
sumarið og yrkt það með sjálfum oss, höf-
um haft til þess tíma og tómstundir í ríkum
mæli, höfum lítt haft öðrum ökrum að
sinna, og sjaldnast hefur það sjálft glapið
fyrfr oss með gæðunum eða lengdinni, svo
að jeg segi það eins og það er. En þrátt fyr-
ir allt og allt höfum vjer tekið við þetta
sumar okkar órjúfandi trygð; þetta sum-
ar, sem ekki nema með höppum og glöppum
lætur sjá sig á nafndegi sínum — það þótti
hátíð heima á Austurlandi í mínu ungdæmi,
ef ekki var niðurdemba og norðangalsi á
sumardaginn f yrsta; þetta sumar, sem
aldrei kemur fyrr en seint og síðarmeir, ef
það þá á annað borð kemur; því það vitum
vjer öll, að það kemur fyrir, að sumar, sem
sumar má kalla, sje á Islandi hvergi að fyrir
hitta nema í Þjóðvinafjelagsalmanakinu. En
hvað sem segja má sumrinu okkar íslenska
til hnjóðs, og það er bæði margt og margvís-
iegt, er það nú samt einhvern veginn svo,
að fyrir íslenskan mann, hvort heldur er
karl eða kona, er sumar, verulegt sumar
vart hugsanlegt utan strandsteina „eyj-
unnar hvítu“. Það er frá mörgu siglt, þegar
í haf er látið; sumarið er eitt af því. Því
eins og sumarið íslenska annars er stutt:
lengra sumar er ekki til á jarðríki; ekki
fyrir íslending.
Það gloppaðist fram úr mjer áðan, að
sumarið íslenska væri seint á sjer, að það
aldrei kæmi fyrr en seint og síðarmeir; en
auðvitað varð mjer mismæli, auðvitað, því
jeg segi fyrir mig, að jeg þekki ekkert ann-
að sumar en íslenska sumarið, sem altaf
kemur á áætlunardegí, alltaf í tæka tíð, eða
rjettara sagt: löngu fyrir tæka tíð. Því hvað
sem tautar og raular í kotinu, hvernig sem
viðrar til láðs og lagar, og þótt landið ger-
vallt iiggi ennþá í greipum gadds og heljar,
upp skal hann renna og upp rennur hann,
seinni part Aprílmánaðar, Sumardagurinn
fyrsti, og skeikar þar aldrei mjer vitanlega
nema viku; en þó að Harpa líklega sje tungl-
mánuður að fornu fari, eða rjettara sagt:
m á n-uður meira en í orði kveðnu, er það
svo nú, og kann jeg ekki að skýra hvernig í
því liggur, að sumartunglið aðeins örsjaldan
er Sumardeginum fyrsta alveg samferða,
það var það seinast árið 1925, heldur er
þessi Himinglámur, sem okkur raunar öllum
er svo hlýtt til, draugsólin, sem hefur lýst
okkur ókeypis á margri örlagastund, að
dinglast ýmist á undan Sumardeginum
fyrsta eða eftir, leikur í kringum hann
næsta lystilega, líkt og í gamla daga hirðfífl
í höll, enda er hann svo sem nógu konung-
legur, Sumardagurinn okkar fyrsti og
stundum allt að því eini,'eða eitthvað kon-
unglegt er að minsta kosti við hann, eitt-
hvað gamalt og göfugt og góðrar ættar, og
má það til sanns vegar færa, því hann er
eldri miklu en vjer íslendingar sem sjerstök