Eimreiðin - 01.09.1917, Qupperneq 37

159
varð fyrst sannreynt í kólerufarsóttinni í Hamborg 1892. Það
er haldið, að sóttkveikjur hafi þá fluzt þangað með skipshöfnum
austan úr Asíu. Pá veiktust á fáum mánuðum 17975 manns og
afþeim dóu 7611 eða 42,»°/o. Eftir nokkurn tíma varð það lækn-
unum ljóst, að kólerubakteríur voru í vatni Elfunnar, sem rennur
gegnum borgina, en úr henni var neyzluvatn borgarinnar
að miklu leyti tekið. Barst þá sóttnæmið inn á flest heimili í
Hamborg.
Borgin Altóna er á pörtum runnin saman við Hamborg.
Pað þótti í fyrstu einkennilegt, þar sem bæimir lágu svo nærri
hvor öðrum, að aðeins skifti gata á milli þeirra, þá veiktust íbú-
arnir hrönnum saman Hamborgar-megin í götunni, en hinumegin
götunnar, í.Altóna-hlutanum, veiktust aðeins örfáir. En þetta var
auðskilið, þegar vitneskjan fékst um, að kólerusóttkveikjan var í
neyzluvatninu. Bví Altóna hafði sérstaka vatnsveitu, langt að,
en ekki úr Elfunni eins og Hamborg.
>At ósi skal á stemma*. Pegarorsökin er burtnumin, hverfa
afleiðingarnar. Jafnskjótt og Hamborgarbúar hættu að drekka
Elfarvatnið, nema það væri soðið, tók kóleran að þverra og hvarf
með öllu eftir nokkra mánuði, án þess að breiðast til annarra bæja.
Pegar kóleran kom til Moskva og Pétursborgar 1908, eins
og áður er getið, var reynslan sama. Veikin útbreiddist með
drykkjarvatninu. Jafnskjótt og sá brunnur var byrgður, hætti
farsóttin; en það ætlaði að ganga hálf-erfiðlega að koma öllu
fólkinu þar í skilning um hættuna. Pó stranglega væri fyrirskipað,
að drekka aðeins soðið vatn og soðna mjólk, vildu margir ó-
hlýðnast því eða trassa það. Margir voru ólæsir, sem ekki gátu
lesið auglýsingar og fyrirskipanir yfirvaldanna, og sumir trúaðir
drukku vígt vatn og ósoðið, í þeim tilgangi að verjast veikinni,
en það reyndist mjög háskalegt, því margir tóku veikina fyrir
það. Vígsla prestanna hafði engin áhrif á bakteríurnar í vatninu,
þær lifðu þar eftir sem áður. Suðan ein var óyggjandi, suðuhita
þolir engin kólerubaktería, fremur en flestar aðrar sóttkveikjur.
Pað er þá komið svo, að nú kunna menn tök á að hefta
för kólerunnar, sem áður óð land úr landi hindrunarlaust. En
stríðlaust hefur það ekki gengið, að sannfæra menn um, hvernig
veikin hagar sér. T. d. má geta þess, að Koch og lærisveinar
hans áttu lengi í miklum deilum við ýmsa efasemdamenn, sem
ekki vildu láta sannfærast um, að veikin orsakaðist af bakteríu