Alþýðublaðið - 03.01.1964, Blaðsíða 8

■& // ■•>' ’*■' ;<x
■MIBIl

Höfuðstöðvar Guðspekifélagsins, aðalbygrg-ing-in, séð frá ánni.
trúarbrögðum jafn vel, hefur það
reist hér Hindúamusteri, Búddha-
í musteri, Parsamusteri, kirkju og
mosku. Á hverjum sunnudegi eru
tvær messur í kirkjunni, og á
hverjum morgni um sólarupprás
er puja í Hindúamusterinu. Hin
guðshúsin eru ekki í notkun sem
stendur, enda í bili litið um annað
en Ifindúa og kristna menn.
Höfuðstöðvar Guðspekifélagsins
hafa verið hér síðan 1882. Þá
keypti H. S. Olcott hér landsvæði
og hús. Hann stofnaði félagið á-
samt frú H. P. Blavatsky og var
forseti þess fyrstu 32 árin. Félagið
var sjö ára, þegar höfuðstöðvarnar
voru fluttar hingað, aðeins vísir
þess sem seinna varð, og Adyar hef
ur vaxið með félaginu.
Raunar hefur félagið aldrei ver-
ið sérlega fjölmennt, enda engin
áherzla lögð á það út af fyrir sig
að fjölga félögum verulega. En
hins vegar skipta þær hreyfingar,
] félög, stofnanir og skólar, sém
j runnin eru undan rif jum þess, tug-
1 um ef ekki hundruðum.
I Guðspekifélagið vill hafa bæt-
I andi áhrif á mannlífið. Það stuðl-
Adyar, Madras 15. okt.
NÚ VEIT ÉG hver eru mestu lífs-
þægindi þessarar plánetu:
Hreint vatn og sápa.
Mér varð þetta ljóst á leiðinni
frá Bombay til Madras.
Einhver hefur sagt, að siðmenn-
ingin byggist á speglinum. Ég er
nú þeirrar skoðunar, að hún bygg-
ist á sápunni.
Við fórum með póstlest, sem var
tæpan hálfan annan sólarhring á
leiðinni.
Landið, sem farið er um, er að
miklu leyti hinar þurru sléttur
Dekan. Klefinn var hvorki loft-
þéttur né kældur, en annárs rúm-
góður og þægilegur. Úti var 35
stiga hiti í skugga, og ryk og sót
flæddi inn um gluggann ásamt
hinu furðulegasta samansafni af
flugum og skorkvikindum. Þótt
við færum á tveggja tíma fresti
fram til að þvo okkur, dugði það
ekki hót. Aldrei hefur mér þótt
vænna um vatn í krana og lítið
sápustykki.
Umskiptin voru líka mikil, þeg-
ar við komum til Adyaf.
Jafnvel hreinlegar borgir eru
aldrei vel hreinar. Þar er ryk og
reykur frá vélum ökutækja, og í
austrænum borgum er alltaf ein-
hver lykt, sem er ólik venjuleg-
um mannaþef í hinum norræna
hluta heims.
En Adyar, landsvæði Guðspeki-
félagsins, er í rauninni stór
skemmtigarður, fremur en borgar-
hluti, eiginlega þroskamikill og
vel ræktaður skógur, þar sem
byggingum er stungið niður á víð
og dreif í rjóðrin, og aðeins af
þökunum er útsýn yfir trjátopp-
ana. Hér er því alltaf hreint loft
og hreinar götur.
Norðan við svæðið fellur Adyar-
fljótið, en í austri er Bengalfló-
inn ,sem veltir óaflátanlega skol-
ugum öldunum upp á ljósan sand-
inn.
Sigurður A. Magnússon segir
eitthvað á þá lund í bók sinni um
Indland, að það sé hljóðlátt á
landareign Guðspekiféjagsins, þótt
oft sé þar margt um manninn.
Staðurinn er ekki bara hrein-
Indverjar, sem ég hitti á leið-
inni austur, töluðu sumir um „As-
hrama Guðspekifélagsins í Ady-
ar”. En Ashrama er staður, þar
sem andleg fræði eru iðkuð. Víst
má það til sanns vegar færa, að
Adyar sé slíkur staður, en það er
líka hin alþjóðlega miðstöð Guð-
spekiíélagsins í heiminum. Hér er
skóii, hér er stórt og frægt bóka-
safn, hér er aðsetur forseta og
yfirstjórnar félagsins og hér eru
ýmsar vistarverur, íbúðir, gistihús
og matsölustaðir, fyrir þá, sem
koma til að dveljast hér um
lengri eða skemmri tíma.
Og hér eru guðshús fyrir öll
helztu trúarbrögð mannkynsins.
Guðspekifélagið er hlutlaust í
trúarefnum, og guðspekifélagar til-
hevra hverium þeim trúarbrögð-
um, sem þeim bezt líkar, eða eng-
um. Það er þeirra mál, en ekki fé-
lagsins. Af því að það vill öllum
ar að víðsýni og umþurðarlyndi og
jafnrétti allra manna. En því
finnst ástæðulaust að ætlast til að
allir gerist félagar, sem hafa svip-
uð viðhorf og guðspekifélagar. —
Það fer heldur ekki fram á neinn
einkarétt á neinu. Menn eru jafn
frjálsir innan þess og utan!
Einhver hefur komizt svo að
orði, að tilvera Guðspekifélagsins
sé spurning ura vizku (stórt og há-
tíðlegt orð).
Það kemur vel heim við orð H.
S. Olcotts. Hann sagði í ávarpi
sínu á stofnfundinum 17. nóv.
1875:
„Við erum rannsakendur, ein-
lægir í markmiðum með heilbrigða
hugsun, kynnum okkur allt, reyn-
um allt og tökum til okkar það,
sem gott reynist”.
Starfsemi félagsins hefur alltaf
Framh. á 10. síðu
Þetta er hið fræga Banyantré í Adyar, annað stærsta tré sinnar tegundar, sem
tré eru einkennilegur gróður. Þau senda rætur niður úr greinunum, ræturnar
Bayan-
jörð og taka að
legur. Hann er líka friðsæll.
gróa eins og nýir stofnar. Hvert tré lítur út eins og skógur.
8 3. janúar 1964 — ALÞÝÐUBLAÐI0
ÁVARP FORSETA í
FuJJvel
ið mart
Góðir íslendingar, nær og fjær.
Við hjónin flytjum yður, héðan
frá Bessastöðum, innilegar þakkir
fyrir liðið ár og beztu nýársóskir.
Eins og jafnan áður höfum við
svo margt að þakka, að of langt
yrði upp að telja, þó tíma mínum
væri til þess eins varið.
Við höfum víða farið og marga
hitt á nýiiðnu ári, meðal annars
í hringferð kringum landið. Við
fögnum því hve góð lífskjör og
aðbúð er almennt orðin með þjóð-
inni. Á bak við liggur löng þróun
og stórstíg síðustu áratugina. í
lok þessa mánaðar eru 60 ár lið-
in síðan þjóðin eignaðist hinn
fyrsta íslenzka ráðherra, búsettan
i landinu- Mér er sá atburður ,
barn minni. Það verður ekki
annað sagt en að heimastjórn, full
veldi og síðast endurreisn lýðveld-
is hafi borið margfaldan ávöxt.
Það er óþarft að bera upphaf
og lok þessa 60 ára tímabils sam-
an í einstökum atriðum. Landið
er endurbyggt á þessum árum. ‘
aðeins nokkur timburhús og örfá
steinhús standa eftir frá eldri
tíma, og langflestar jarðir í öllum
héruðum húsaðar að nýju. Eftir
því fara önnur kjör og starfsmögu-
leikar. Og sama máli gegnir um !
skipastóllinn. En þess skulum vér
jafnan gæta, að það sem lyftir
þjóðinni, gerist ekki allt á Alþingi
eða fyrir breytta stjórnarskipun.
Það eru þúsundir forustumanna í
landbúnaði, sjávarútvegi og iðnaði
sem standa í fylkingarbrjósti, og
afköstin byggja^t á ötulu, þrótt-
miklu starfsliði. Og þá eru ótald-
ir menningarfrömuðir á öllum
sviðum, í bókmenntum, listum,
skólum og kirkjum landsins. Þeirra
tala er há, sem eiga þjóðarþökk
þó hún komi ekki ætíð réttlátlega
til skila. Flestir fá' sinn ríflega
skerf við útför sína, en fullnaðar-
dómur bíður venjulega, þar til
sagnfræðin fær betri yfirsýn. Þá
vatnar yfir láglendið, en tindarnir
bláná í fjarska.
Hinn fyrsta síðasta mánaðar voru
45 ár liðin frá því Sambandslögin
gengu í gildi. Það var hið stærsta
spor í sjálLtæðisbaráttu þjóðar-
innar, fullveldi og réttur til ein-
hliða uppsagnar sambandsins við
Danmörku að 25 árum liðnum. Á
því tímabili óx þjóðinni fiskur um
hrygg, og hafði raunar fengið full
umráð allra sinna mála áður en
fresturinn var útrunninn. íslend-
ingar voru á þessu tímabili frjáls
þjóð, fullvalda ríki og báru þá i
jafnframt alla ábyrgð á sjálfum sér
stjórnarfari og þjóðarbúskap.
Þjóðm var ekki við öllu búin og
má þetta tímabil teljast þroska og
undirbúningstími undir lýðveldis-
stofnun. Ég minnist þess, þegar
fyrst var gerður greinarmunur á
gengi íslenzkrar og danskrar krónu
að þá héldu sumir að hér væri
um að ræða nýtt herbragð af
danskra hálfu til að lítillækka ís-
lendinga- En að sjálfsögðu bárum
vér sem fullvalda þjóð ábyrgð á
vorum eigin gjaldeyri og greíðslu-
jöfnuði. ;
Þeir voru víst ekki margir, sem