Alþýðublaðið - 08.10.1964, Blaðsíða 9

Kína og sprengian
ÞESS er ekki langt að bíða, að
Kínverjar sprengi fyrstu kjarn-
orkusprengju sína og Kína verði
fimmta landið í „Kjarnorkuklúbbn
um“ ásamt Bandaríkjunum, Sovét
ríkjunum, Bretlandi og Frakk-
landi. Frá þessu skýrði Dean
Rusk nýlega, og heimild hans eru
síðustu upplýsingar bandarísku
leyniþjónustunnar.
Fregnin hefur ekki vakið ugg
á Vesturlöndum, enda er sagt, að
Kínverjar verði ekki kjarnorku-
veldi, þótt þeir sprengi- fyrstu
kjarnorkusprengju sína. Kínverj-
ar hafa hvorki birgðir kjarnorku-
vopna né sprengjuflugvélar eða
eldflaugar til að flytja slík vopn
langar vegalengdir. í þessum mál-
um standa Kínverjar Frökkum og
Bretum langt að baki og margir
efast um, að þeir muni nokkurn
tíma standa Rússum og Bandaríkja
mönnum jafnfætis. Gert er ráð
fyrir, að Kínverjar séu 20 árum á
eftir Bandaríkjamönnum, sem
eiga 50 þúsund sprengjur.
En hugsanleg sálfræðileg áhrif,
sem kjarnorkusprenging í Kína
kynni að hafa á grannríkin í Asíu,
vekur nokkurn ugg, enda er bú-
izt við," að Kínverjar muni nota
kjarnorkusprengju sína í áróðurs-
skyni til að hræða íbúa Asíu.
Bandaríkjamenn munu hafa skýrt
frá sprengjunni á undan Kínverj
um til að hún kæmi ekki grann-
ríkjum þeirra í Asíu á óvart og
til að afstýra því, að þau leituðu
á náðir þeirra í ótta sínum. Kín-
verjar, eiga sprengjuflugvélar, sem
geta gert árás á grannríkin, en
Bandaríkjamenn fullvissa banda-
menn sína í Asíu um, að engin
ástæða sé til að óttast.
Rússar áhyggjufyllri
Góðar heimildir herma, að Rúss
ar hafi meiri áhyggjur en Banda-
ríkjamenn vegna framfara Kín-
verja í kjarnorkumálum. Fyrir
fimm árum reyndu Rússar að setja
: stein í götu þeirra og ógiltu samn
ing um, að þeir smíðuðu fyrstu
kjarnorkusprengjumar fyrir Pek-
ingstjórnina. Kínverskir vísinda-
menn voru sendir heim frá Sovét
ríkjunum og rússneskir sérfræðing
• ar voru kallaðir heim frá Kína.
Efnahagslegum þvingunum var
beitt til að neyða Kínver.ia ti-1 að
hætta við fyrirætlanir sínar. Nú
virðast Rússar jafnvel sjá eftir
óbeinni aðstoð í sambandi við frið
samlega hagpýtingu kjarnorkunn-
ar.
Rússar gættu þess hins vegar,
að útvega Kínverjum ekki lang-
' fleygar sprengjuflugvélar, sem
flutt geta kjarnorkusprengjur, en
Rússar hafa t. d. útvegað Indónes
um sprengjuþotur af Badger-gerð
og synjað beiðni Kínverja um
slíkar þotur. Þotur þessar gætu
eytt stórum landsvæðum í Sovét-
ríkjunum með kjarnorkusprengj-
um.
Það var aðstoð Rússa með kjarn
kljúfum til friðsamlegra þarfa,
sem kom Kinverjum á rekspöl
1955. Þrem árum síðar stunduðu

útveguðu Kínverjum,
magni tekur tvö ár.
á slíku
Fyrsti kjamklofi Kínverja, sem
Rússar útveguðu, tók til starfa
1960. Hann getur framleitt nægi-
legt magn af plútóníum í eina
kjarnorkusprengju á tveim árum
KASTLJÓS
yfir 5000 kínverskir tæknifræðing
ar nám á námskeiðum undir
stjórn Rússa í Kína, og kennsla
var hafin í kjamorkuvísindum i
stórum háskólum. Skömmu áður
en vinátta Rússa og Kínverja fór
út um þúfur, voru 1500 Kínverjar
fjölmennasti hópur útlendinga,
við nám við eina helztu
kjarnorkuvisindastofnun Rússa. Er
hér var komið, var fyrsti kjam-
klofinn, sem Rússar höfðu útveg
að, tekinn til starfa í Kína.
Síðan hafa Kinverjar smíðað a.
m.k. þrjá aðra kjarnklofa á eigin
spýtur, og bandaríska leyniþjón-
ustan hermir, að unnið sé að smíði
geysistórrar verksmiðju, sem á að
geta hafið fjöldaframleiðslu á efn
um þeim, sem þarf í kjarnorku-
sprengju. Slíka verksmiðju verða
þeir að eiga ef þeir ætla sér að
verða öflugt kjamorkuveldi, en
smlðin tekur mörg ár. Sem stend
ur er starfi þeirra þannig hátt-
að, að plútóníum er smám sam-
an safnað saman úr „friðsamleg-
um“ kjarnklofum, og myndar þetta
kjarna fyrstu sprengjanna. í
kjarnorkusprengjunni, sem varp-
að var á Japan 1945, voru 13.2
pund af plútóníum, en fram
leiðsla kjarnklofans, sem Rússar
Sfaða Kínverja
Þótt Bandaríkjamenn spái því,
að Kímverjar sprengi kjarnorku-
sprengju bráðlega, segja sérfræð-
ingar í London, að það mundi
koma þeim á óvart, ef þeir gætu
gert fyrstu kjarnorkutilraun sína
fyrir haustið 1965. En þótt þeim
beri ekki saman um þetta, er eng
inn ágreiningur um hugsanlega
getu Kínverja.
Kínverjar verja nær hálfum mill
jarð dollara til kjarnorkumála,
eða svipaðri upphæð og Frakkar
þegar þeir sprengdu fyrstu kjarn
orkusþrengju sína 1960. Kínverj
ar geta varið helmingi meira fjár
magni ef stjórnin er fús að færa
fórnir á öðrum mikilvægum Svið
um. Kínverja skortir engin hrá-
efni í kjarnorkusprengjur, og vís
indaþekking þeirra er mikil. Vís-
indamenn Kínverja, en margir
þeirra eru frábærir, hafa stund-
að nám jafnt í Rússlandi sem
Frakklandi og Bandaríkjunum.
Kínverjar geta þegar ráðizt á
grannríki sín með sovézkum þot-
um, sem fliúga stuttar vegalengd
ir, og rússneskum snrengjuflug-
vélum, svinuðum flugvélum þeim,
sem Bandaríkj amenn notuðu til
árása á Japan í heimsstyrjöldinni
síðari. Þess\r sprengjuflugvélar
kæmu að litlu gagni í árásum á
staðx, þar sem Bandaríkjamenn
hafa byggt upp öflugar loftvarn
ir, í Japan, Suður-Kóreu, Okinawa
og Fórmósu, en öll Asíuríkin njóta
ekki svipaðrar verndar.
En sé horft lengra fram í tim
ann standa Kinverjar höllum
fæti, epda er aðeins hálfur sigur-
inn unninn með smíði fyrstu
kjarnorkusprengjunnar. Til að
sprengjurnar komi að verulegu
gagni verður að framleiða dýrar
sprengjuþotur eða eldflaugar til
að flytja þær. Frakkar og Bretar
hafa komizt að raun um, að þessi
kostnaður er meiri en kostnaður-
inn við smíði sjálfrar sprengjunn
ar. Þetta er ekki eins mikið vanda
mál fyrir risastórveldin Bandarík
in og Rússland.
(Franxhald á 10. síðu).

Sprengjuflugvélar, sem fljúga stuttar vegalengdir og sjá má
á þessari mynd, gætu flutt litlar kjarnorkusprengjur í árásarferð-
um gegn grannríkjum Kínverja. Kínverjum tókst aldrei að fá
sprengjuflugvélar, sem fljúgá langar vegalengdir, frá Rússum.
Ullarvinna
Duglegur maður óskast til vinnu strax í
verksmiðju okkar að Frakkastíg 8.
Unarverksmiðjan Framtíðin
Afgreiðslufólk
Áreiðanleg stúlka óskast til vinnu strax í
eina kjötverzlun okkar. Nánari upplýsingar
í skrifstofunni.
Sláturfélaé Suðurlands
Kópavogur og nágrenni
Japönsk mósaik
NÝKOMIÐ. — Fjölbreytt úrval.
Lifaval, Álfhólsvegi 9
Sími 41585.
Ritari óskast

í Rannsóknastofu Háskólans v/Barónsstíg nú þegar. —
Stúdentsmenntun æskileg. Laun samkv. kjarasamnin’gl
opinberra starfsmanna.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf,
sendist Rannsóknastofu Háskólans fyrir 12. þ. m.
Starfsstúlka
óskast að Samvinnuskólanum, Bifröst.
Upplýsingar í símstöðinni Bifröst.
Samvinnuskólinn.
Lausar stö&ur
Stöður tveggja háloftaathugunarmanna við
veðurstofuna á Keflavíkurflugvelli eru laus-
ar til umsóknar.
Laun samkvæmt hinu almenna launakerfi starfsmanna
rikisins.
Umsóknir, er greini aldur, menntun og fyrri störf, send-
íst Veðurstofu íslands, Sjómannaskólanum, fyrir 21. þessa
mánaðar.
VEÐURSTOFA ÍSLANDS
Auglýsingasíminn er 14906
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 8. október 1964 9