Alþýðublaðið - 15.12.1964, Blaðsíða 8

4MIIIIMIIIIIIHIlHIIIMIIII*iaiimillllMtlllllltlllM........ IMIMMMMMM
MilHMHMIMMIIIIIIIIIIIIIIIlfllllll
iiMMiMMii 111111111111 iiiiiiniiiimimmmmmm.. hhmiiiihmiimhimhimmiihmhhhhihmmhmmmmmhhmmhihimimmimhh
Blóðug kynþáttadeila í Sudan
Miklar óeirðir hafa geisað í
höfuðborg Súdan, Khartoum.
Að minnsta kosti 40 manns hafa
beðið bana og 500 særzt. Líöka
varð þúsundir blökkumanna
inni á knattspyrnuvelii borgar-
innar til að vemda þá gegn
arabískum íbúum borgarinnar.
Óeirðasamt hefur verið í
landinu í margar vikur. Hinn
30. október sl. leiddu blóðugar
óeirðir í Khartoum til þess, að
herforingja„tjórn sú, sem farið
hafði með völdin í landinu und
ir forystu Abboud hershöfð-
ingja síðan 1958, sagði af sér.
Mynduð var borgaralég stjórn
og gegndi Abboud áfram em-
bætti forseta, en seinna neydd
ist hann til að segja af sér
vegna ólgunnar í landinu.
>að sem leiddi til falls Abb-
oud-stjórnarinnar voru kröfur
um aukna sjálfstjórn til handa
blökkumönnum í suðurhéruð-
um Súdan og um frjálsari
stjórnarhætti. Kn óeirðir
siðustu daga sýna, að hýju
stjóminni hefur ekki tekizt að
leysa það erfiða kynþáttavanda
mál. Kynþáttahatur ógnar til-
vem Súdans, stærsta landi Af-
ríku.
★ KLOFIÐ LAND
Súdan er klofið land. í
þremur syðstu hémðum þess
(Bahrel-Ghazal, Equatoría og
Efri - Níl) búa þrjár til fjórar
milljónir manna og eru blökku
menn í yfirgnæfandi meirihluta
Margir þeirra eru kristnir. í
norðurhluta landsins búa um
átta milljónir manna, aðalllega
Arabar, sem eru Múhameðtrú-
ar.
ar reyndu ekki að stjórna land-
inu sem einni heild og viðleitni
þeirra til að koma á umbótum
og framföram í Súdan einskorð
aðist við norðurhéruðin. Ará-
bískir siðir og kiæðnaður vom
bannaðir í Suður-Súdan, Arab-
ar frá norður-hémðunum fengu
ekki að ferðast þangað, en jafn-
framt voru brezkir og bandarísk
ir trúboðar hvattir til að snúa
ibúum þessara héraða til krist-
innar trúar.
Þegar Súdan öðiaðist sjálf-
stæði 1956 voru ekki nógu
margir menntaðir blökkumenn
til að taka við stjóminni í
suður-héruðunum. Áhrif stjórn
arinnar í norðri jukust. Arabar
voru sendir að norðan, og
blökkumönnum fannst, að ara-
bísk stjórn hefði tekið við af
brezkri. Komið var á fót and-
spyrnuhreyfingu, sem ber keim
af Mau-M'au hreyfingunni í Ken
ya og kallast Anva Nya eftir
skordýri, sem bítur menn og
særir banvænu sári.
Herforingjastjórn Abbouds
herforingja, rem tók við völd-
um tveim ámm seinna, reyndi
að bæla niður miskunnarlaust
aila frelsisviðleitni í suðurhér-
uðunum. Um 5-8 þúsund her-
menn hafa háð styrjöld í suður
hémðunum og hundmð manna
hafa fallið í liðum beggja: Um
70 þúsund blökkumenn hafa
flúið tii grannlandanna Uganda
og Kongó. Deilan náði hámarki
í vor, þegar stjóm Abbouds
vísaði flestum kristnum trúboð
um úr landi. Á'-tæðan var sögð
sú, að trúboðarnir hvettu
blökkumenn til uppreisnar.
herforingjastjórn Abbouds, E1
Khatem E1 Khalifa, er einn
þeirra fáu manna í Súdah, sem
barizt hafa fyrir jafnrétti íbú-
anna i suðurhéruðunum. Af
eigin rammleik hefur hann af-
rekað mik'lu til að bæta mennt
unarmöguleika þeirra. Þetta
var maður, sem talið var að
gæti komið á samstarfi og skiln
ingi, en þetta verk virðist hon-
um og öðmm- ofvaxið.
E1 Khatem E1 Khalifa, sem er
47 ára að aldri er einn virtasti
embættismaður Súdans. Hann
hefur getið sér gott orð fyrir
heiðarleika sinn og baráttu
gegn spillingu, sem er mikil í
Súdan, og ekki sízt fyrir baráttu
sína fyrir aukinni menntun, en
°* C.
t S - - , , .
iOARfUH [KORDOFAN'; BLUE
4.Þ- EGVP 4
£ J
•-i northerh r\\ *
H.........
í Kharloomt..v y!
° Uf D :Á\iN |
>..... \..............
.-7, V ' „ *■•••■•■..•: UPPER • XJ
f/ ÍHLE / -
....
O K' - W' \
Bretar fóru með stjórn mála
í Súdán á árunum 1899-1953 að
nafninu til ásamt Egyptum. Bret
★ NYJA STJORNIN
Forsætisráðherra bráðabirgða
stjórnarinnar, sem tók við af
meirihluti landsmanna er ólæs
og óskrifandi. Hann stofnaði
tækniháskóla í Khartoum og
kom á fót ýmsum menntastofn-
unum í Suður-Súdan.
Fyrsta ráðstöfun E1 Khatem
E1 Kh'alifa til að sætta íbúa
hinna tveggja landshluta var
að skipa blökkumann frá Suður

Mótmælaaðgerðir í Khartoum, höfuðborg Súdan
Súdan, Clement Mboro, í em-
bætti innanríkisráðherra og
koma á fót nefnd sunnanleið-
toga, sem átti að koma á um-
bótum. Mörgum pólitískum
föngum var sleppt úr haldi,
sunnudagur var fyrirskipaður
helgidagur í suðurhémðunum,
og aðrir kristnir helgidagar
voru löggiltir. AUt átti þetta að
sannfæra Suður-Súdanbúa um
einlægni nýju stjórnarinnar og
góðar fyrirætlanir hennar, en
það hefur reynzt erfitt og ró
hefur ekki komizt á eins og síð
ustu óeirðirnar sýna.
Óeirðirnar bmtust út þegar
Mboro innanríkisráðherra kom
til Khartoum úr ferð til Suður-
Súdan. Þetta var enn ein ráð-
stöfunin er miða átti að sátta-
um. Ögemingur er að segja um
hvort það muni takast. Nýja
nefndin sem skipuð var, klofn
aði fljótlega í „her~káa“ og
„hófsama" menn og hinir fyrr-
nefndu telja Mboro og þá, sem
reyna að koma á einingu og
samstarfi, „svarta kvislinga".
★ KOSNINGAR BOÐAÐAR
Fleiri erfiðleikar steðja að
hinni nýju bráðabirgðastjórn
Öúdans. E1 Khalifa hefur heit-
ið því að efna til kosninga í
marz en fátt bendir til þess, að
ABBOUD
hrökklaðist frá.
það verði kleyft. Talið er, að
ekki verði unnt að halda heið-
arlegar kosningar þannig að
viðurkenndir fulltrúar suður-
héraðanna komi fram fyrr en
ættbálkastríðsmennirnir þar
snúi aftur til þorpa sinna og
hætti árásum á Araba í Norður
Súdan. Þetta er talið frum-
skilyrði þess, að samkomulag
náist og stjórnin í Khartoum
geti hafið viðræður við viður-
kennda fulltrúa suðurhérað-
anna. (Kristnu trúboðarnir sem
hafa verið reknir úr landi, voru
beztu milligöngumennirnir
milli stjóm'arinnar og íbúa suð-
urhéraðanna.) Almennt er tal-
ið, að þetta taki að minnsta
kosti eitt ár.
•En vafamál er talið, hvort
stjórn E1 Khalifa geti haldið
völdunum í eitt ár. Auk þess
sem ekki er hægt að halda kosn
ingar í suðurhéruðunum strax
(undirbúning kjörskrár, sem
ekki hefur verið unnið að i
átta ár, mun taka talsverðan.
tíma), vilja kommúnistar draga
málin á langinn, en áhrif þeirra
í bráðabirgöastjórninni eru ó-
venju mikil: Ekki er hægt! að
halda kosningar í febraar, sem
er föstumánuður Múhameðs-
trúarmanna, Ramadan^ vegna
loftslagsin,. Sumarið kemur
ekki tii greina vegna rigninga
allan þann tíma. Þess vegna
verður sennilega að halda kosn
ingamar næsta haust.
★ ÁHRIF KOMMÚNISTA
Allt er komið undir afstöðu
stjórnmálafiokkanna. Ef þeir
verða of ákafir að komast fljót
lega til vaida kunna þeir: að
spilla sáttum Norðan- og Sunn
anmanna. Stjórnmálamennir-
nir hafa nær eingöngu áhuga
á málefnum Norour- Súdaq og
fáir telja 'að þeir geti bjargað
Suður - Súdan.
Talið er, að stærstu flokkarn-
ir, Umma-flokkurinn, sem fylg
ir ve trænum rikjum að mál-
um, Lýðræðislegi þjóðarflokk-
urinn undir forystu Khatmiya-
oig, Þjóðlegi einingarflokkur-
inn undir forystu Azhadi fv.
forsætisráðherra, mundu fall-
ast á, að Khalifa yrði við völd
í eitt ár, ef þeir óttuðust ekki
áhrif kommúnista í stjórninni.
Að nafninu til hafa komm-
■unistar aðeins einn mann í
stjórninni, Ahmed Suleiman-
landbúnaðarráðherra. En þrír
aðirir ráðherrar hafa samúð
með kommúnistum. Komm-
unistar eru í sér takri aðstöðu
þar eð þeir njóta mikils fylgisi
embættismanna. Stjórnin er að
allega skipuð embættismönn-
um og stjórnmálaflokkamir
hafa 'aðeins fimm fulltrúa í
henni.
Þrátt fyrir réttar hugmyndir
og mik'a- liugsjónir er vafa-
samt taMð hvort E1 Khalifa og
mönnum hans takist að bjarga
landinu, "n þar eru blóðugar
óeirðir og morð að verða dag-
legt brauð. E1 Khalifa segist
bera lítið skvnbmgð á stjóm-
mál, enda é hann fyrst og
íremst ví?indamaður. Mubarak
fjármálaráðherra hans, segist
ekkert vit hafa á fjármálum.
UtanríHvrfðherra hans, Mah-
goub, vit* he’dur lesa góðar
bækur o" vrVir. kvæði en fást
við uta'TÍVismál.
Landamærí «úd'9ns vora upp
haflega drpgin án tillits til
þjóðernisienra og menningar-
legra s+a*revnda á sama hátt
og l'andammri margra annarra,
Aríkurf1*10 Umð: að því er
varðar ^úa n» WHlag og nátt-
Úni rk'*r>ti-+ ’andið í tvo að-
skilda K”+'> vís iq. breiddar-
gráðu. U'-.i-’r fo„..'ðarinnar hef
ur vakm>* r>" ím,ir nú fram
tíð landrinr ví -c. os? vjga ann-
ars sta!*'>r ; aí-ív,, hefur sjálf
stæði .-nir ; för með sér
í Súdan
; llilllllMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIMMII
*»*
IIIIIMIMIMMIIMIIMMM
IMMMMMMIMMMMMMMMMMMMII
1,11 iniBIKllMMMIIIM llllllll III IMMIIMIIMIMIIIIIIIIMIIIMIMMIIIIIIMIMIlÍlMMIM
IIIMMMMMMIMMMMMMMMMI
IMIIIMMIUIIUI|ý
3 15. des. 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ