Skólablaðið - 01.05.1916, Blaðsíða 4
68
SKÓLABLAÐIÐ
væri fyrirmunuS jafnvel vonin um, aö geta unnið nokkurt gagn
með henni, og — færu þvi sjálfir fram á, að komast hjá þeirri
kvöð, er slík fræðsla legði þeim á heröar. •
Væri nokkurt vit í, að neyða þá samt sem áður til þess
að halda henni áfram? Vissulega ekki. Slíkt væri ómetanlegt
tjón fyrir kristilegt þjóðfélag.
En þó svona sé nú ekki ástatt um alla íslensku kennarana,
sem betur fer, gæti um einhverja verið aS ræða. Og yrði þaö
nú almenn venja, að þeir fengju undanþáguna sem þaö vildu,
hvern veg yrði þá séð fyrir fræðslunni, sem þeim nú er ætlað
í þeirri grein? Því vitanlega má gera ráð fyrir, að nýtum
kennara yrði ekki hafnað með öllu, þó hann kendi ekki kristin
fræði.
Föstu skólarnir hefðu þá að jafnaði hægari aðstöðu. Við þá
eru kennarar venjulega tveir og yrði þá séð um að annarhvor
kendi kristnu fræðin. Skólanefndum og skylt að sjá þeim
borgið, meðan svo er ákveðið, að skólarnir kenni þau. Tíma-
kensla einnig líklegri í kauptúnum, en þar eru föstu skólarnir
tíðast reistir.
Aftur á móti væru farskólarnir ver settir með þetta fyrir
augum. Þeir hafa ekki nema einum kennara á að skipa; að
honum sleptum færu þeir á mis við kensluna. Þörfin þar ef til
vill minni. Prestarnir tíðast búsettir í sveit; áhrifavald sveita-
heimila í þessa átt einnig haldbetra og eðlilegra en kaup-
staða, og þau jafnframt liklegri að liggja eigi á liði sínu, er
þau vissu að annarstaðar í þeim efnum væri enga tilsögn að
fá. Einnig það mikilvæga atriöi ótalið, að „kristindómslaus-
um“ kennara yrði starfið erfiðara. Almenningsáltið mundi reyn-
ast honum andvígt; gera minna upp úr áhrifum hans á öðrum
sviöum, baka honum óþægindi, tefja fyrir árangri af iðju hans,
ef ekki með öllu gera honum kenslustarfið ómögulegt.
Af þessu, sem þegar er tekið fram, er útlit fyrir, að unt verði
að sjá kristindómsmálunum borgið, þó aörir en þeir fáist ekki
við að kenna þau, sem það vilja gera. En hvort sem svo yrði
— að þeim yrði þann veg séð farboröa — eða eigi, ætti það
að vera ljóst, að annan veg koma þau ekki að tilætluöum
notum, og a S þeim er fyrir bestu, að þau séu ekki gerð aö
nauðungarvinnu. (Frh.)