Alþýðublaðið - 15.01.1965, Side 5

mmmu
‘ K}
• Snn*f«»
KÁSHMIK
J A S T H A NV
•Jsipur
i 8A)«»i S*
a
l*u*km>,
Shillong
e Nafpur
•urtMk
Hy*9f4bad
mmmm
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 15. janúar 1965 $
Kortið sýnir Indland, Vestur- og- Austur-Pakistan
bjartsýni
Allar stéttir þjóðfélagsins hafa
orðið fyrir barðinu á þessari þró-
un, og afleiðingin er sú, að deyfð
og vantrú hafa leyst af hólmi þá
bjartsýni, sem var aðalsmerki
þjóðarinnar í nær einn og hálfan
áratug.
Enn eru eftir tvö ár af fimm ára
áætluninni. Fjórða áætlunin hefur
ekki verið samin. En nú er ekki
lengur talað um „ríkisstig”. Nít
hafa menn áhyggjur af því hvort
hægt sé að bjarga því, sem hefur
áunnizt.
Mörg vandamál
Það þarf fakíra tll að stjórna Indlandi.
Óveðursský höfðu áður safnazt á
himni, en fæstir tóku eftir þeim
og þegar óveðrið skall á kom það
landsmönnum og leiðtogum þeirra
að óvörum. Atburðarásin var með
þeim hætti að milljónir venjulegs
fólks ályktuðu, að lát Nehrus hefði
verið orsök kreppunnar.
fimm ára áætlunarinnar náð, og
ríflega það, en nú er svo komið,
að iðnaðurinn er langt á eftir
áætlun.
Á tveim sviðum hefur vöxturinn
aftur á móti verið alltof ör. Fólks-
fjöigunin er mjög mikil og magn
peninga í umferð hefur aukizt
Þetta má sjá á eftirfarandi um-
; mælum ýmissa bænda nýlega í
j ríkinu Madras á Suður-Indlandi
' þegar matvælaástandið var orðið
alvarlegt: „Öll vandamál okkar
stafa af andláti Nehrus“.
Margir þeirra vissu ekki enn,
sex mánuðum eftir fráfall Nehrus,
hvað eftirmaður hans hét. „Ein-
hver hlýtur að hafa tekið við
stjðrnartaumunum. En allt hefur
farið aflaga í landinu síðan Nehru
lézt”.
I
Kjarpti vandans
í rauninni eru rætur vandamáls
ins dýpri og það á sér lengri sögu.
Samkvæmt kenningu bandariska
hagfræðingsins W. W. Rostow áttu
efnahagsmál Indlands að komast
á svokadað „r;kisstig“ með þriðju
fimm ára áætluninni, sem nú er í
gildi. Á þessu þróunarstigi ætti
efnahagurinn að geta vaxið ár frá
ári af eigin rammleik. í þess stað
kom i ljós á miðju áætlunartíma-
bilinu, að efnahagurinn hafði stað-
ið í stað og á vissum sviðum sýnt
afturför; að hagvöxturinn síðustu
' tvö árin hefði mirinkað í stað þess
að aukast.
'■ Það er ekki elnungis í landbún-
1 aði sem framleiðslan hefur ekki
j staðizt áætlun heldur einnig í iðn-
aðinum. Þar var marki annarrar
1965 verður ár erfiðrar próf-
raunar. í pólitísku tilliti bendir
allt til þess, að hin nýja stjórn
Lal Bahadur Shastri sé traust f
sessi. Shastri er sjálfur önnum
kafinn, eykur kynni sín við áhrifa
menn, uppgötvar heiminn og hlut-
verk sitt i honum. Hann hefur
rneðal annars setið Kairó-ráð-
stefnu „hlutlausra ríkja“ og rætt
við Wilson forsætisráðherra f
þrjá daga í London alþjóðleg
vandamál Indverja, samskiptin við
Kínverja og Pakistan, hafa ekki
þokazt nær lausn, en tæplega er
hægt að álasa Shastri fyrir það.
Inn á við heldur styrkur Kon-
gressflokksins, bæði á þingi dg ut-
an þess áfram að byggjast á veik-
leika stjórnarandstöðunnar öllu
öðru fremur. En þannig hcfur
þessu að vísu lengi verið háttað og
þetta er engin afleiðing árins sem
leið. Kongressflokkurinn og leið-
togar hans í stjórninni og utan
hennar reyna einlæglcga og ör-
væntingarfullir að gera allt sem
í þeirra valdi stendur og það sem
þeir halda, að Nehru hefði gert
við sömu aðstæður. Hin skugga-
lega þróun liðins árs hefur eng-
an veginn dregið úr þeim kjark-
inn.
En kyngikraftur Nehrus og
traust það, sem liann naut, hefði
komið þeim að góðum notum. Þvl
að síðan hann féll frá hefur traust
fjöldans á leiðtogum sínura'
brugðist svo mjög að til vandræða'
horfir einmitt þegar enga lausn er'
að finna á hinum miklu þjóðfé-
lagslegu, efnahagslegu og pólit-
ísku vandamálum, sem nú er við
að etja á Indlandi.
Kusum Nair.
Píanóstillingar
LAL bahadur shastri
— vandamál hans aukast
vegna þess að halli á fjárlögum
hefúr sífellt orðið meiri. Þetta
tvennt leiddi í sameiningu til al-
varlegs skorts á matvælum og
flestum neyzluvörum og verð-
bólgu, sem á sér enga hliðstæðu.
j í október 1964 var verð á neyzlu
I vörum 31.3% hærra en í marz
| 1961.
og viðgerðir
GUÐMTJNDUR STEFÁNSSON j
hljóðfæraverkstæði.
Langholtsvégl 51
Sími 36081 milli kl. 10 og 12. j
Tsk aB mér hvers konar þýBlnj*
tr úr og é ensku
EIÐUR 6UÐNAS0N,
i
IBggiltur démtúlkur og skjsla- ij
þýffandi.
Skinholti 51 — Sími 32933.
Árið sem leið verður lengi í minn
nm haft á Indlandi, en fremur
vegna þess sem aflaga fór en þess
sem horfði til velfarnaðar. Árinu
Iauk líka með jarðskjálfta, stór
flóðbylgja flæddi yfir ströndina
lengst í suðri, olli miklum eyði-
leggingum og kostaði fjölda
manns lífið.
Fyrsta ógæfa ársins 1964 var að
Sjálfsögðu andlát Nehrus forsætis-
ráðherra 27. maí. Lát hans kom að
vísu ekki á óvart en var samt sem
áður mikið áfall, því að Nehru bar
höfuð og herðar yfir alla samtiðar-
menn sfna á Indlandi til hinztu
stundar og var tákn þjóðareining-
ar, jafnvægis, samhengis og fram
fara. Þetta var hann þótt hann
sætti vaxandi gagnrýni tvö síðustu
æviár sín, einkum eftir árás Kín-
verja 1962, fyrir það sem hann
gerði og vanrækti.
En það var sama hvað erfið-
leikarnir voru miklir. Það var
bjargföst sannfæring flestra Ind-
verja, að Nehru væri maðurinn,
sem gæti unnið bug á þeim, að
hann vissi hvað gera ætti og
hvernig, þótt hann gæti ekki allt-
af gefið skýr og áþreifanleg svör
þegar lagt var hart að honum.
Engin skýring
Það var til dæmis aðallega
Nehru sem átti frumkvæðið að
því, að Kongressflokkurinn og
þjóðþingið samþykktu nær ein-
róma um miðjan síðasta áratug að
efnahagur landsins og þjóðfélag-
ið yrðu látin þróast með lýðræðis-
legum sósíalistiskum hætti. Hvað
eftir annað risu upp háværar
raddir um, að nauðsyn bæri til að
vita nákvæmlega hvað ætlazt væri
til með slíkri stefnu.
En Nehru svaraði alltaf þessum
kröfum á þá leið, að lýðræðislega j
jafnaðarstefnu þyrfti ekki og ætti j
ekki að útskýra nákvæmlega, því
þá gæti hún orðið staðnað og ó- |
sveigjanlegt hugtak, en það væri
óheillavænlegt. Samt - sem áður
tókst honum að afla hinni lýðræðis
legu jafnaðarstefnu víðtæks stuðn-
ings og veita þjóðinni von um, að
markinu yrði náð í fyrirsjáan-
legri framtíð.
Svipaða sögu var að segja um
stefnu Indverja í utanrikismálum.
Túlkun Nehrus á hlutleysi var
annað og meira en stefna, sem
raunhæf væri við þær aðstæður,
sem fyrir hendi voru. Hann leit á
hlutleysi sem ævarandi, nánast
heimspekikenningu, sem stæði
traustum fótum í indverskri hefð
og menningarsögu, og þessu sjón-
armiði aflaði hann stuðnings mik-
ils meirihluta þjóðarinnar.
En hann orðaði þessa stefnu
aldrei nákvæmlega, heldur gerðist
það þvert á móti stundum, að hann
sveik grundvallaratriði þessarar
stefnu eins og í Ungverjalands-
málinu og Tíbetmálinu, vinum sín
um á Vesturlöndum til mikillar
hryggðar
Niðurstaðan er sú, að eftir frá-
fall Nehrus virðast hvorki hin lýð-
ræðislega jafnaðarstefna né hlut-
leysið hinir tveir máttarstólpar,
sem b.vggja átti framtíð Indlands
á, hafa sama sannfæringarkraft
og áður.
Lá*i Nehru hnnf um
Mikilvægasta huggunarmerkið
við árið sem leið var það, hve auð-
veldlega gekk að finna eftirmann
Nehrus og skipa nýja rikisstjórn.
En varla hafði það tekist þegar al-
varlegasta efnahagskreppan frá
stofnun ríkisins 1947 varð auðsæ.