Vísir - 18.02.1959, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 18. febrúar 1959
VlSIB
7
Gufunesstöðin afgreiðir um 2 þús-
und skeyti á dag að jafnaði.
Starfsemi stöðvarinnar verður
veigameiri með hverju ári sem líður.
Ný Jækí hafa verið feiigin og ýams-
ar bre^tingar eru í aðsigi.
Á síðastliðnu ári
síuttbylgjustöðin í
nær 700 þúsund skcyti, sem
svarar til nær 2 þúsund skeyt-
um á dag að meðaltali, og er
það meira en nokkru sinni fyrr
frá því er stöðin tók til starfa.
afgreiddi. svonefnd radíófjarritasam-
Gufunesi bönd. Þar koma send og mót-
tekin skeyti fram á einskonar
rafmagnsritvél. Hin sambönd-
in eru venjuleg Morsesam-
bönd.
Stuttbylgjustöðin gegnir
þýðingarmiklu hlutverki, ann-
arsvegar sem viðtökustöð
Landssímans, liinsvegar ann-
ast hún radioflugþjónustu í
sambandi við flugumferð yfir
norðanvert Atlantshaf, og á
árinu sem leið hafði hún af-
skipti af nokkuð á 10. þúsund
flugvéla, sem flugu yfir hafið.
Vísir hefur nýlega leitað
upplýsinga hjá Bjarna Gísla-
syni stövarstjóra stuttbylgju-
stöðvarinnar í Gufunesi um
hlutverk stöðvarinnar, sam-
skipti hennar við innlendar og
erlendar flugvélar, um starfs-
lið og þjálfun þess, skeytasend-
ingar og loks urn ný tæki, sem
tekin hafa verið í notkun á ár-
inu.
Hlutverk stövarinnar.
Starfsemi stöðvarinnar er
tvíþætt. Annarsvegar er við-
tökustöð Landssímans. Þar fer
fram viðtaka allra radiosímtala
við Kaupmannahöfn, London,
New York og skip, sem nota
stuttbylgjur. Ennfremur frétta
viðtaka frá London, viðtaka
fyrir ritsímasaband við
New York o. fl. Þar eru einnig
framkvæmdar tíðnimælingar
og eftirlit með radíóviðskipt-
um.
Hinn þátturinn i starfsemi
stöðvarinnar er svonefnd
radioflugþjónusta, en hún er
hluti af þeim öryggisráðstöfun-
um, sem gerðar eru vegna
flugumferðar yfir Norður-
Atlantshafi. Þessari starfsemi
má skipta í þrennt. í fyrsta
lagi viðskipti við flugvélar, í
öðru lagi viðskipti við loft-
skeytastövar umhverfis Norð-
ur-Atlantshaf og í þriðja lagi
viðskipti við ákveðna aðila
innanlands.
Viðskipti við flugvélar.
í þessum viðskiptum eru
notaðar 18 bylgjulengdir og er
haldinn stöðugur hlustvörður á
þeim allan sólarhringinn. Rúm
lega 80% þessara viðskipta
fara frarn á tali, en tæp 20%
með Morsemerkjum.
Erlendar stöðvar.
Haldið er uppi radiosam-
bandi við London, Gander á
Nýfundnalandi, Stavanger,
Noregi, Prins Christian Sund
og Mestersvjg á Grænlandi og
auk þrss við veðurskip á N.-
Atlantshafi.
Við London og Gander eru
strætisvögnum, .myndu fagna
sem framför. Útgáfa slíkra bóka
ætti að flýta afgreiðslu og væri
til þæginda l'jölda mörgum.
Viðskiptavinur SVB.“
Samböndin innanlands.
Þau helztu eru við flugum-
ferðarstjórnina á Reykjavíkur-
flugvelli, veðurstofuna á
Reykjavíkur- og Keflavíkur-
flugvöllum, flugumsjón á
Keflavíkurflugvelli og íslenzku
flugfélögin.
Þetta eru allt fjarritasam-
bönd á línum, en hægt að
breyta sumum þeirra í radíó-
fjarritasambönd ef línur bila.
Starfslið stöðvarinnar.
Við radíuóflugþjónustuna
Bjarni Gíslason, stöðvarstjóri.
þátt "flugöryggisþjónustunnar
og hefur ICAO séð urn töku
inyndanna.
I
Starfsemin á s.I. ári.
j Afgreidd voru alls tæp 700,-
000 skeyti á árinu, eða nær
starfa nú 5 varðstjórar, 33 loft- J 2000 skeyti á dag að meðaltali,
skeytamenn, 3 viðgerðarmenn
og 7 vélritarar.
Við viðtökustöðina starfa 3
loftskeytamenn, viðgerðarmað-
ur og vélritari. Ennfremur
einn loftskeytamaður við
radíóeftirlit.
Þjálfun starfsmanna.
Þjálfun nýrra starfsmanna
og er það meira en nokkru
sinni áður í sögu stöðvarinnar.
Af erlendum stöðvum var
mest afgreitt við London, 500
skeyti á dag að meðaltali, og
-innanlands var mest afgreitt
við Keflavíkurflugvöll, rúm-
lega 600 skeyti á dag að meðal-
tali.
40% viðskiptanna voru
tekur 1—2 ár, enda þótt urn sé skeyti varðandi flugumferðar-
að ræða loftskeytamenn, sem stjórn, 44% voru veðurskeyti
öðlast hafa reynzlu í almennum 1 og 16% skeyti til og frá flug-
loftskeytaviðskiptum, t. d. á
skipum.
Byrjandi er fyrst þjálfaður í
fjarritaafgreiðslu, síðan • í
Morseviðskiptum við erlendar
stöðvar, þarnæst Morsevið-
skiptum við flugvélar og að
lokum í talviðskiptum við
flugvélar.
Öll þessi viðskipti fara fram
samkvæmt alþjóðlegum reglu-
gerðum, sem Alþjóðaflugmála-
stofnunin (ICAO) gefur út.
Reglur þessar eru gjörólíkar
reglum þeim, sem gilda um al-
menn loftskeytaviðskipti og
ritsímaafgreiðslu.
Vegna þess hve þróunin er
ör í flugmálum og fjarvið-
skiptum, veráa oft allmiklar
breytingar á afgreiðsluháttum
og afgreiðslureglum. Að sjálf-
sögðu er nauðsynlegt að starfs-
menn stöðvarinnar fylgist ve!
með breytingum þessum og má
því segja að þjálfun þeirra eða
námi verði aldrei lokið.
í þessu sambandi má geta
þess að stöðin hefur nú eignast
nokkrar kennslu- og fræðslu-
kvikmyndir varðandi þennan
félögum.
Höfð voru viðskipti við
9.291 flugvél á árinu. Eru það
sinni áður og rúmlega helmingi
fleiri en árið 1950. Flestar voru
vélarnar frá Bandaríkjunum,
íslandi, SAS-flugfélaginu,
Bretlandi og Kanada, en m. a.
komu við sögu flugvélar frá
Indonesiu, Ástralíu, Nigeriu,
Nýja Sjálandi og Rodesiu.
Ný tæki fengin?
Já, t. d. komu rnjög fullkom-
in segulbandstæki frá Þýzka-
landi. Eru þau notuð til þess að
hljóðrita viðskiptin við flug-
vélar, og er hægt að „taka
upp“ 14 sambönd samtímis.
Seglubandsspólan í hverju
tæki, sem eru 3 talsins, endist
í 8 klst. Færist upptakan sjálf-
krafa yfir á næsta tæki þegar
segulbandið þrýtur og einnig ef
bilunar verður vart í tæki því, I
sem í notkun er. |
Þá má nefna svokallaðan
,,SELCAL“ búnað (Selective
Calling System) frá Collins
fyrirtækinu í Bandaríkjunum.
Eru tæki þessi notuð þegar
landstövar þurfa að „kalla í“
eða ná sambandi við flugvélar.
Fram að þessu hafa flugmenn
þurft að halda stöðugap hlust-
vörð og bera heyrnartól á
höfði allan tímann, sem flogið
er. Er það að sjálfsögðu þreyt-
andi á löngum flugleiðum. Þar
sem þessi nýi búnaður er fyrir
hendi, geta flugmennirnir nú
lagt frá sér heyrnartólin með
góðri samvizku. Ef landstöð
þarf að ná sambandi við flug-
vélina, þrýstir loftskeytamaður
landstöðvarinnar á viðeigandi
hnapp fyrir framan sig, en við i
það hringir bjalla eða kvikn-
ar ljós í stjórnklefa viðkom-
andi flugvélar. Flugmaðurinn
setur þá upp heyrnatólin og
svarar kallinu.
Fyrirhugaðar eru nokkrar
breytingar á þessu ári, en það
verður að bíða betri tíma að
þeir, sem komnir voru frá. þeinr
í kvenlegg, voru ekki taldir með.
Við sama manntal var talið, að
íslenzka væri móðurmál 11.207
manns.
Við næsta manntal á undan
(1941) voru taldir 21.050 manns
af íslenzkum uppruna, en 15.410
með íslenzku að móðurmáli. 1
Kanada fjölgar þeim þannig,
sem taldir eru aí islenzkum upp-
runa, en þeim fækkar, sem tald-
ir eru með íslenkt móðurmál.
I manntalsskýrslu Bandaríkj-
anna 1950 sést ekki hve margir
voru taldir þar af isíenzkum
uppruna eða með íslenzku að
móðurmáli, þvi að íslandi hefur
i þvi sambandi verið slengt sam-
an við önnur fámenn lönd í Ev—
rópu, en 1940 voru taldir þar
6584 menn af íslenzkum upp-
runa. Er þar aðeins átt við þá,
sem sjálfir voru fæddir á íslandi
eða annað hvort foreldranna, en.
þriðji ættliður talinn amerískur.
Menn fæddir á íslandi voru
samtals í eftirtöldum löndum
árið 1950: Kanada 3239, Banda-
ríkjunum 2455, Danmörku 1290.
Noregi 324, Svíþjóð 146 og Fær-
eyjum 109.
Fætldir ertendis.
Af þeim 2.696 manns hér á
landi, við manntalið 1950, sem
fæddir voru erlendis, voru 1154
karlar en 1542 konur. Eftirfar-
andi yfirlit sýnir þau lönd, þar
sem flestir voru fæddir (töiur f
sviga frá 1940):
Danmörk 998 (650), Þýzka-
land 570 (177), Noregur 378
(357), Færeyjar 210 (89), Banda
ríkin 116 (36), Svíþjóð 114 (46L
Bretland 98 (61), Kanada 77
(80), Hollland 31, Austurríki 13,.
Finnland 12, Pólland 11 og önn-
Ur lönd 68 (66). Alls 1950 2996'
(1562).
fleiri flugvélar en nokkru skýra frá þeim.
í Kanada búa fleiri menn
fæddir á íslandi
en i
Kl*IB ÍB
ialdÉr a£ íslcnzktim tippruna
í hinum fróðlegu skýrslum,
sem Hagstofan hefur gefið út,
Manntal á íslandi 1. des 1950,
segir m. a, live margir inenn
fæddir á íslandi eru erlendis, og
kemur þar í ljós, sem vænta
■mátti, að í „Iíanada eru fleiri
menn fæddir á íslandi en í
nokkru öðru landi utan íslands“.
Þá „hefur þeim fækkað mik-
ið á undanförnum áratugum síð-
an næstum tók alveg fyrir fólks
flutninga þangað frá Islandi"

t j 3 massmsfíii smstr7" "nrnwi
ötöövarhusio i Gutunes'.
mnnnzrn:
Fíliinn EeitaSi hæi*
is í bílskúr.
Fékk í sig rafstraum og
flýði úr sirkus.
Fregn frá San Remo hermir^.
að nýlega hafi gerzt óvanalegur
atburður á ítölsku rivierunni.
Fíllinn Mary hafði sloppið-
úr sirkus-búri og var nú háð-
ur mikill eltingaleikur, sem.
j stóð frá miðvikudegi frani á
' sunnudagsmorgun, en Mary
; hafði leitað hælis í bílskúr, og~
(nokkuð hafa þeir þó aukizt á hvernig sem reynt var, gátu
ný seinustu ár). Uenn ekki komið henni þaðan.
1 skýrslUnni segir: Samkvæmt nú hafði Mary lagt á flótta eft-
manntalsskýrslum Kanada 1911 ir að hún fékk í sig rafmaghs-
vorli árið 1911 um 7.100 manns straum og datt nú einhverjum
þar í landi fæddir á Islandi, en snjöllum náunga í hug, að láta
1951 var talan orðin töluvert hana verða fyrir straum aftur,
Jt
nokkru landi utan Islands.
4. þiiisuntl, en yíir 23 þiisunil
meira en helmingi lægri.
og
viti menn — út hentist
um.
Bandaríkjunum var tala manna Mary. Loks tókst að handsama
fæddra á Islandi um Vi lægri en hana og „beizla“ og stór flutn-
i Kanada við manntalið þar ingabíll fenginn til að draga
1950, en hún hefur hinsvegar hana inn á sirkussvæðið. Tókst
hækkað nokkuð á siðastliðnum það að i0kum, en gekk þó engan
áratúg, og gætir þar auðvitað á- veginn greiðlega, því að Marr
hrifa striðsins, er jók mjög sam- 1 streittist á móti af öllum kröft-
skipti Islands við Bandarikin. En
það eru ffeiri Islendingar í Ame-
ríku en þeir, sem fæddir eru á
íslandi. Þar til mun einnig mega
telja afkomendur vesturfaranna,
að minnsta kosti fyrstu tvo ætt-
liðina.
Við manntalið í Kanadá 1951
voru 23.307 manns taldir af ís-
lenzkum uppruna, en þar með
var átt við alla þá, sem annað
hvort voru sjálfir fæddir á Is-
landi eða komnir í karllegg af
þj
borgar si s{
að auglýsa
i VÍSl
' íslenzkum innflytjendum, en