Tölvumál - 01.01.1986, Page 16

kennarans koma aldeilis ekki til með að hverfa;
llklega verða gerðar til hans meiri kröfur en nokkru
sinni fyrr. En hlutverk hans tekur eigi að síður
róttækum breytingum. Svo ég vitni I ensku
stjðrnmála- og fræðikonuna Shirley Williams:
"Valdboðshlutverk kennarans mun breytast í
ráðgjafarhlutverk" (Williams 1985, bls. 170). Ég
geri mer I hugarlund framtíðarskólakerfi þar sem
kennarinn verður jafntíður og jafnsjálfsagður gestur
á heimili nemandans eins og nemandinn í skðlanum.
Þegar foreldrarnir eru heima allan daginn mun þörfin
fyrir dagvistir barna minnka eða hverfa með öllu.
Það aukna álag, sem þetta hefur I för með sér fyrir
heimilin, jafnast ut á móti fyrrnefndum txmasparnaði.
Þannig blasir við okkur aukin samvera og - væntanlega
aukin samheldni I fjölskyldunni. Heilsugæsla og
jafnvel umönnun aldraðra getur flust í töluverðum
mæli inn á heimilin. Þegar svonefnd þekkingarkerfi
(expert systems) hafa þrðast og eru komin í almenna
notkun innan heilsugæslunnar verður hægt að létta
stórkostlega mörgum erfiðum viðfangsefnum af
starfsliði heilsugæslunnar. Og ég sé ekkert þvl til
fyrirstöðu að almenningur fái beinan og
milliliðalausan aðgang að slíkum þekkingarkerfum
(Williams 1985, bls. 88-89, Gershuny 1984, bls. 66).
Fyrir vikið mun starfslið heilsugæslunnar fá betri
tíma til að sinna þeim verkefnum, sem ekki verða
leyst af tölvum. Ég sé fyrir hliðstæða þrðun innan
heilsugæslunnar og innan skólakerfisins. Starfsliðið
verður um kyrrt, en fær miklu sveigjanlegri og
margbreytilegri viðfangsefni. Og fjölskyldurnar fá
aukna ábyrgð á báðum þessum sviðum I þeim mæli, sem
þær eru reiðubunar að axla hana. Varnaðarorð hafa
heyrst varðandi oftrö og fyrirsjáanlega of- eða
misnotkun á þekkingarkerfum (t.d. Holst og Vedin
1985); okkur ber að hlusta á þau, en ekki láta þau
draga ur okkur kjark.
MILLILIÐALAUST LÝÐRÆÐI
Margir hafa látið sig dreyma um að beita þeirri
gagnvirku (interactive) boðskiptatækni, sem þegar er
til reiðu, til að koma á beinu og milliliðalausu
lýðræði, þvl sem sumir kalla skyndiþjððaratkvæði
16