Vísir - 22.03.1962, Blaðsíða 9

Fimmtudagurinn 22. marz 1962.
VISIR
9
SYEFNLYF, SEM OR-
SAKAR YANSKÖPUN
Vísir sagði fyrstur blaða frá
því fyrir skemmstu, að svefn-
lyf nokkurt hefði verið dæmt
stórhættulegt erlendis og tekið
úr umferð.
Mörgum mun leika hugur á,
að fræðast meira um lyf þetta,
þar sem það mun hafa verið
til sölu í lyfjabúðum hér, og
skal hér sagt frá reynslu
manna erlendis samkvæmt

fregn, sem kom fyrir nokkru
f Time, vikublaðinu bandaríska:
Þegar lyfið var prófað fyrst
fyrir nokkrum árum, virtist það
hið tilvalda svefnlyf, en nú er
það upp komið, að það er hinn
versti bölvaldur. Það er selt
undir ýmsum nöfnum — kall-
ast t. d. Contergan eða Soften-
on í Vestur-Evrópulöndum,
Distaval í Bretlandi og þar
fram eftir götunum. Lyf þetta
er ekki af Barbitur-tegundinni,
svæfir fljótt og menn verða
ekki þungir í höfði af því. Ó-
gerningur virðist að ráða sér
bana með notkun þess, og er
vitað um 188 manns, sem hafa
reynt það, en ekki tekizt. Hins
vegar er því kennt um, að
mörg börn hafa orðið hroðalega
vansköpuð, ef móðirin hefir
notað það á 6.-8. viku með-
göngutímans.
Saga lyfsins hefst f Stolberg,
nærri Aachen, í Þýzkalandi, ár-
ið 1954, þegar lyfið var fyrst
framleitt hjá fyrirtæki, sem
heitir Chemie Griinenthal, og
eftir 3ja ára prófanir á dýram,
var það talið svo öruggt, að
leyft var að selja það hvar-
vetna án lyfseðlis. Fyrirtækið
auglýsti jafnvel, að það væri
tilvalið til að sefa börn, og
kvenlæknar töldu einnig, að
það væri gott handa vanfærum
konum, sem þjáðust af ógleði.
Saia óx stórlega, en þó voru
menn tortryggnir vestan hafs.
I fyrra fóru læknar í Vestur-
Þýzkalandi svo að taka eftir
dularfullum faraldri sem lýsti
sér í því, að óeðlilega mörg
börn fæddust vansköpuð —
höfðu svonefnda selshreyfa
og voru útlimir þar að auki
örstuttir. Grunaði loks barna-
lækni einn f Hamborg, Widu-
kind L’enz, að þarna mundi
Contergan að verki, þvf að
margar mæðranna höfðu tekið
það lyf seint á öðrum mánuði
meðgöngutímans, þegar útlimir
fóstursins fara að myndast.
,Þegar vansköpunarfregnum
fór óðum fjölgandi, var sett á
laggir nefnd vísindamanna frá
4 háskólum, til að athuga fæð-
ingar á tímabilinu frá janúar
1959 í þéttbýlasta sambands-
ríki Vestur-Þýzkalands, Hordr-
hein- Westfalen, sem hefir 15,5
millj. fbúa. Jafnframt var lyfið
tekið af markaðnum og allar
lyfjablöndur með efninu thali-
domide.
Engar sannanir benda til
þess, að hættulegt geti verið
fyrir konur að taka iyf þetta,
áður en getnaður hefir fram
farið, en hættan leyndist á 2.
mánuði, þegar margar konur
vita ekki enn með vissu, að
þær eru með barni. Áætla
læknar, að thalidomide geti
orskað vansköpun í fimmta
hverju tilfelli, þegar lyfsins er
neytt. Lenz læknir gizkar á að
í Vestur-Þýzkalandi einu kunni
að vera 2 — 3000 börn vansköp-
uð af þessum 'ökum.
Mál þetta hefir meðal annars
verið rætt í læknablaðinu
Tannkvillar
Tannskemmdir eru einhver
algengasti kvilli, sem þekkist
hjá mannkyninu, og hann þekk-
ist bæði meðal menningarþjóða
og villimanna í myrkviði Af-
ríku.
Nefnd, sem Heilbrigðismála-
stofnun Sameinuðu þjóðanna
(WHO) skipaði fyrir nokkrum
árum, hefir unnið kappsam-
lega að rannsóknum á tann-
skemmdum, svo og skemmdum
á tannholdi, og hún hefir
komizt að þeirri niðurstöðu, að
þessi kvilli sé miklu útbreidd-
ari en menn gerðu sér í hug-
arlund og raunar hafi hann
unnið á þrátt fyrir hverskonar
endurbætur á heilsufari manna
á ýmsum sviðum. Sé því þörf
gagngerra ráðstafana, því að
tannskemmdir geti teflt heilsu-
fari manna í hættu á öðrum
sviðum.
Svo algengar eru tann-
skemmdir, að í Bandaríkjunum
er gert ráð fyrir, að 90%
þjóðarinnar sé haldið þeim, svo
að Bandaríkjamenn verða að
greiða um tvo milljarða dollara
á ári í tannviðgerðir og tann-
smíði. Það er um það bil sjött-
ungur alls, sem þeir greiddu
vegna lækninga og hjúkrunar.
í Englandi hafa rannsóknir
leitt í ljós, að 88% barna á
fimm ára aldri eru með
skemmdar tennur, og fjöldinn
fer upp í 98%, þegar börnin eru
orðin tíu ára. Gera má ráð fyr-
ir, að ástandið sé svipað i öðr-
um menningarlöndum.
brezka, Lancet, og þar er bent
á hættuna af því, ef konur
hafi tekið lyfið á hættutíman-
um, áður en kunngert var um
hætturnar af því. Og blaðið
spyr, hvort ekki sé rétt, að
fóstureyðing verði framkvæmd
á þeim konum, sem hætta er á,
að gangi með vansköpuð fóst-
ur.
Bara sprauta, svo
er sari'
Bofors-fyrirtækið sænska, sem
er eitt af Nobei-fyrirtækjunum,
hefir fundið upp nýjar. sára-
umbúðir.
Hérc?í-i#4^að ræða af-
brigði af grisjunni gömlu, sem
mörgum hefir komið að góðu
gagni, heldur er þetta plast-
vökvi, sem sprautað er á sér
og skeinur. Myndar plastið þá
gagnsæja húð, sem er orðin
þurr og myndar skán á einni
mínútu. Situr hún á sárinu í
átta daga, hindrar, að bakteríur
komist í það, en girðir þó ekki
fyrir, að húðin geti andað með
Skordýraeitri
eðlilegum hætti.
Sáraumbúðir þessar hafa
verið seldar í þrýstidósum,
sem gerast nú æ algengari um-
búðir fyrir hverskonar vökva,
sem þörf er á að úða á menn
eða hluti. Þegar umbúðum
þessum er úðað á sár, á að
halda þrýstidósinni 15—20
sentimetra frá þvl, þrýsta á
hnappinn og láta úðast úr dós-
inni örskamma stund.
Umbúðir þessar þykja eink-
um góðar á sár, sem útferð er
ekki úr.
Einhver ætlaði að skjóta
hann. Hann vissi það, al því að
hann heyrði raddir jafnvel tala
um það, þegar hann var einn.
Útvarpið tæpti á þessu, fólk
starði á hann á götu og hann
var skelkaður.
Hann var garðyrkjumaður og
starfaði f gróðurhúsi í Ástra-
líu, og það einkennilega var, að
sjö starfsbræðra hans voru
einnig truflaðir á geðsmunum.
Hann og annar tii þjáðust af
tvíklýfni, en hinir mennirnir sex
fengu oft martröð, voru þung-
lyndir og misstu oft minnið.
Kennarar tveir við hásólann
í Melbourne, Gershon og
Shaw, skýra frá þessum ein-
kennilegu tilfellum í nýju
hefti af Lancet, læknablaðinu
brézka. Niðurstöður þeirra voru
þær, að sjúkleika mannanna
mætti rekja til þess, að þeir
höfðu árum saman — allt að tíu
árum — andað að sér skor-
dýraeitri, sem unnið var úr
banvænum tegundum af tauga-
gasi.
Þessir tveir áströlsku vís-
indamenn sögðu einnig frá átta
öðrum mönnum, sem fundið
höfðu til svipaðra sjúkdóms-
einkenna eftir að hafa orðið að
vinna I gróðurhúsum, þar sem
notuð voru slfk skordýraeitur,
þar á meðai tvær tegundir, sem
kallaðar eru paratihon og mala-
thion. Af þeim sextán manns,
sem rannsakaðir voru, þjáðust
sjö af þunglyndi, en fimm
sýndu einkenni tvíklýfni.
Skordýraeitur þau, sem um
er að ræða, drepa skordýr ná-
kvæmlegar eins og banvænar
gastegundir drepa hermenn I
stríði. Þau ráðast á miðtauga-
kerfið með því að draga úr
framleiðslu enzyms, sem heitir
cholinesterase. Það gefur þó að
skilja, að það þarf margfalt
veikari skammt til að drepa
skordýr en menn.
Sá er kostur þessarra eitur-
tegunda, sem unnin eru úr
taugagasi, að skordýr drepast
af þeim en geta ekki öðlazt
mótspyrnuþrek gegn þeim.
Parathion er mjög sterkt og
mikið notað á búgörðum, þar
sem illvíg skordýr leggjast á
gróður, en malathion er mild-
ara og er það notað I garða við
heimahús og á slíkum stöðum.
Sjór er
hættulegur
Fyrir nokkrum árum fór
franskur læknir, Alain Bom-
bard, einn síns liðs á fleka yf-
ir Atlantshaf.
Tilgangur hans var að færa
sönnur á, að mönnum yrði
ekki meint af að drekka sjó,
svo að skipreika mönnum I bát-
um eða á flekum ætti ekki að
vera eins hætt, og ætlað hefði
verið. Þóttist hann færa sönn-
ur á þessa kenningu sína.
Nú hafa tvær þýzkar rann-
sóknanefndir, önnur frá Max
Planck-stofnuninni I Dort-
mund, látið frá sér fara álit,
sem gengur gegn þessari kenn-
ingu Bombards. Halda hinir
þýzku vísindamenn þvf fram,
að hættulegt sé fyrir heilsu
manna að drekka sjó, ef þeir
hafa ekki jafnframt ferskt vatn
til drykkjar. Söltin í sjónum
hraði þurrkun líkamans og örfi
andlegar veilur. „Okkert bend-
ir til þess,“ segir skýrsian, „að
ástæða sé fyrir læknavlsindin
til að breyta þeirri skoðun
sinni, að menn eigi að forðast
að drekka sjó 1 verulegum
mæli.“ (UNESCO).
)