Tölvumál - 01.10.1987, Síða 10

Peter Large:
NOKKUR UMHUGSUNAREFNI
Þróunin til bessa
"Yðar hátign, hér er komið það sem heimurinn þarfnast. Hér
er sá máttur fundinn, sem mun firra menn hverju þvi amstri
sem virðingu þeirra er ósairiboðið."
Þessi orð maelti Matthew Boulton um mátt gufuorkunnar fyrir
rúmum 200 árum, er hann sýndi konungi sinum verksmiðjumar
i Birmingham. Við vitum mætavel, hvað siðar gerðist; okkur
er kunn hömungasaga næstu aldar, er menn fluttust milljón-
um saman úr sveitum til verksmiðja og sultarhverfa borg-
anna. Engu að síður fór svo, að þessi umbylting færði
hundruðum milljóna bætt lifskjör og munað, sem Georg
konungur gat tæpast gert sér i hugarlund, hvað þá notið
hans.
Ný bylting er að hvolfast yfir okkur, stórum hraðstigari en
sú fyrri. Ef til vill er hún ólík henni um það, að við
skiljum hana að vissu marki. Hún byggir á ævafomum
fróðleik: upplýsingar fela i sér auð; greiður aðgangur að
upplýsingum gefur völd. Sú kennisetning hafði treyst ófáa
valdhafa í sessi, löngu áður en Francis Bacon færði hana i
orð árið 1597.
Siðan hafa menn án afláts eflt aðferðir við að safna
upplýsingum, greina þær og dreifa þeim. Stærsta skref fram
á við á því sviði var stigið undir lok síðari heimstyrjald-
ar, er fyrstu tölvubáknin voru smiðuð. Þá gerðu fæstir sér
grein fyrir þvi, hvilík örlagatól mannkynið hafði fengið í
hendur.
Sannindi þessara orða hafa þó fyrst opinberast að fullu,
eftir að fyrri tölvur hjöðnuðu i smásjárstærð og tóku á sig
mynd örgjörvans. Svo öflugur hefur hann reynst, að upplýs-
ingamar sjálfar eru nú orðnar þungamiðja efnahagslifs,
þyngri á metum en auðmagn, launavinna, landeign og hráefni.
Orðaleppurinn "upplýsingatækni" hefur öðlast sess sem
heildarheiti yfir öll amboð þessarar nýju byltingar.
En vert er að muna, að alllöngu fyrir tima örgjörvanna vom
- 10 -