Tölvumál - 01.12.1995, Side 13

Desember 1995
/ íslandshandbókinni eru um 550 Mb. Texti er um nœrri 2.600 staði með 980 Ijós-
myndum, 7 myndbandaglefsum og um 180 kortum. Fimm mismunandi
myndaskvettur ásamt tónlistarstefi birtast þegar forritið er keyrt upp
torvelt að flytja textann
af böndum sem hentuðu
fyrir Linotype-vélar yfir
í tækt form fyrir einka-
tölvu þessa árs. Til að
mynda týndust flestir
séríslenskir stafir við þá
færslu, að ekki sé
minnst á Þingeyjarsýsl-
urnar báðar og annað
smálegt.
Fyrsta verk okkar var
þá að bjarga því sem
bjargað yrði vélrænt.
Unnt var að leita uppi
tiltekin tákn og einnig
að gera sér ákveðnar til-
gátur um að málsgrein sem nú
hæfist með litlu á-i hefði áður
byrjað á stóru Þ-i. Þegar marg-
faldri yfirferð af þessum toga var
lokið (leitað var u.þ.b. 20 sinnum
gegnum hverja skrá) var allur
textinn lesinn með hjálp Prent-
villupúkans. Þannig hreinsaðist
mikið til viðbótar. Samt var enn
svo margt eftir að verkið var allt
lesið saman við prentuðu útgáf-
una. Kom þá að sjálfsögðu í ljós
að allar lokaleiðréttingar textans
höfðu verið gerðar með yfirlím-
ingum og þannig alls ekki fylgt
með í hinu rafræna formi. Öll
varð þessi vinna umfangsmeiri
en ætlað hafði verið en vannst
með harðfylgi tveggja þraut-
reyndra kennara, Birgis Stefáns-
sonar og Þóris Sigurðssonar.
Nýtur textinn reyndar líka
óvenjulegrar staðþekkingnar
þeirra og hefur sitt af hverju ver-
ið fært til réttari vegar en áður
var.
Við flutning milli forrita töp-
uðust allar leturbreytingar og
þar með allar millivísanir innan
bókarinnar. Varð því að mynda
þær allar á ný. Var það fyrst gert
með vélrænni leit eftir því sem
nokkur kostur var en síðan varð
að bera allt nákvæmlega saman.
Tölvan gat ekki gert greinarmun
á Kaldalóni við Isafjarðardjúp
og Kaldalóni í nafni Sigvalda,
né heldur verið viss um hvort
Fjall - með stórum staf - væri rit-
að með stórum staf vegna þess
að það væri sérnafn eða einfald-
lega vegna þess að það stæði
fremst í málsgrein! Enn kom það
í hlut Birgis Stefánssonar að
gáta allar þessar millivísanir og
má fullyrða að þær eru miklum
mun nákvæmari í margmiðlun-
arútgáfunni en hinni prentuðu.
Það er raunar að okkar viti ein
sterkasta hlið margmiðlunarút-
gáfunnar hve auðug hún er af
tengingum eða „hyperlinks“.
Það á bæði við innan texta og
milli korta og texta eða mynda
og texta. Myndir eru reyndar
tengdar saman líka. Fullyrða má
að í þessu tilliti stendur íslands-
handbókardiskurinn mjög fram-
arlega meðal margmiðlunar-
diska.
Kerfisbundið var farið yfir
allar tölur um mannfjölda og
þær færðar til manntalsins 1994.
Leitast var við að fylgja á leiðar-
enda þeim mannanna verkum
sem voru í smíðum þegar bókin
kom út en er nú lokið, svo sem
var um Blönduvirkjun, brúar-
gerð á ýmsum stöðum o.s.frv.
Ný lög um sveitarfélög og sam-
eining sveitarfélaga höfðu víða
breytt vísunum til staða og var
það allt fært til nútímahorfs. Þá
var loks reynt að hyggja að
stærstu viðburðum sem orðið
hefðu á liðnum hálfum áratug,
þótt ekki væri stefnt að eigin-
legri uppfærslu bókartextans að
sinni.
Ljósmyndir
í samningnum við Örlyg
Hálfdanarson fólst heimild til
nota á stóru ljósmyndasafni hans.
Námsgagnastofnun á nokkurt
safn mynda og annaðist Kar!
Jeppesen að mestu val úr þessum
söfnum. Alls voru skannaðar um
1100 ljósmyndir inn á Photo CD
diska í Bretlandi, en því miður
reyndist það ferli ekki sem
skyldi. Úrkast mynda varð óeðli-
lega mikið sem að sjálfsögðu
leiddi til þess að myndirnar í Is-
landshandbókinni dreifast öðru-
vísi en gert var ráð fyrir í byrjun.
Á lokastigum verksins var leitað
til Landmælinga íslands um að fá
nokkrar loftmyndir og til Staf-
ræna myndasafnsins sem útveg-
aði nærfellt 100 ljósmyndir og
Tölvumál - 13