Tölvumál - 01.09.2003, Blaðsíða 8

Öryggi tölvupósts
PGP gerir mögulegt
að dulkóða texta,
skrár og tölvupóst
þannig að ekki er
mögulegt að brjóta
dulkóðunina upp.
PGP er ágætis tól til
að dulkóða tölvupóst
eða rammlæsa hon-
um, s/á
www.pgp.com.
Vandamálið er að notendanafnið og að-
gangsorðið eru send á ólæstu formi,
svokölluðu „cleartext“. Það þýðir að auð-
velt er að „hlera“ samskiptin og hirða not-
endaheiti og lykilorð. Með það í höndun-
um er hægt að nota POP3 til að lesa öll
skeyti sem bíða og segja póstþjóninum um
leið að geyma skeytin áfram ósnert (leave
mail on server) þannig að eigandinn verð-
ur ekki var við að skeytið hefur verið les-
ið. Rétt eins og í samlíkingunni um póst-
kortið.
En á leiðinni í pósthólfið er tölvupóst-
skeytið ekki eins vel varið og póstkortið
sem liggur óséð í póstsekknum, nei það er
einfaldlega lesið frá upphafí til enda í
hverjum einasta beini sem það hoppar um
á leiðinni. SMTP samskiptamátinn er svo
einfaldur að allt skeytið, þar með talið net-
fang móttakanda og sendanda, efnislína
(„subject") og innihald skeytisins er
geymt opið og auðlesið á leiðinni. Þetta
þýðir að auðvelt er að taka afrit af skeyt-
inu án vitundar eigenda þess. Og það sem
verra er, hægt er að leita kerfísbundið í öll-
um pósti eftir hvaða leitarskilyrði sem er,
netfangi, orðum eða orðasamböndum sem
koma fyrir í skeytinu. Tölvupóstur er sem
sagt mun opnari en venjulegt póstkort þar
sem hægt er að leita kerfisbundið í þeim.
Til að þetta sé mögulegt þarf að koma fyr-
ir hugbúnaði á beinum eða tölvum á þeim
netum sem skeytið ferðast um. Til eru
sögusagnir urn að stórveldin stundi skipu-
legar njósnir um tölvupóst á þennan hátt á
stöðum sem mikil internetumferð fer um,
til dæmis við gáttir inn og út úr stórum
ríkjum. Ég tel í raun trúlegt að slíkt sé gert
í einhverjum mæli dag.
Samkvæmt þessu eru trúnaðarupplýs-
ingar betur settar á opnu póstkorti heldur
en í tölvupósti. Hverjir af þeim sem sögð-
ust aldrei myndu senda leyndarmál með
póstkorti hafa sent leyndarmál eða við-
kvæmar upplýsingar með tölvupósti?
Hvað er tíl ráða?
Er ekki hægt að læsa upplýsingunum á
einhvern hátt? Staðreyndin er sú að SMTP
og POP3 eru svo einhæfir að það er ekki
hægt að koma dulkóðun fyrir innan þeirra
samskiptamáta. Eina leiðin er að dulkóða
skeytið áður en sendandinn afhendir það
til SMTP þjónustunnar og afkóða það eftir
að POP3 hefur verið notað til að sækja
það inn í póstforrit móttakandans. Margar
leiðir eru til en ég ætla að fjalla lítillega
um forrit sem heitir PGP og stendur fyrir
„Pretty good privacy".
Höfundur forritsins heitir Phil Zimmer-
mann. Saga hans er um margt forvitnileg,
sérstaklega í ljósi þess að yfirvöld í heima-
landi hans, Bandaríkjunum, reyndu að
stöðva hann í að flytja forritið út vegna
þess að það gæti ógnað öryggi Bandaríkj-
anna með því að gera óvinum kleyft að
senda læstan tölvupóst. Phil Zimmernan
hefur farið víða og haldið fyrirlestra, með-
al annars á Islandi fyrir nokkrum árum.
PGP gerir mögulegt að dulkóða texta,
skrár og tölvupóst þannig að ekki er
mögulegt að brjóta dulkóðunina upp.
Markmiðið er að ekki verði fræðilega
mögulegt að brjóta læsinguna með svo-
kallaðri „brute force“ aðferð með fyrirsjá-
anlegu reikniafli allra tölva veraldar næstu
átta árin. PGP er ágætis tól til að dulkóða
tölvupóst eða rammlæsa honum, sjá
www.pgp.com.
Veltum aðeins fyrir okkur hvemig
svona dulkóðun vinnur. Ef við notum að-
gangsorð til að læsa pósti þá er aðgangs-
orðið notað til að umskrifa textann og
dulkóða hann. Síðan þarf að vita aðgangs-
orðið til að endurheimta textann til baka.
Dæmigerð aðgangsorð eru oft 6 stafir eða
48 bitar. Þetta þýðir að prófa þarf 248
möguleika til að brjóta dulkóðunina upp,
það er nálægt 3xl014. Þetta er einfaldlega
ekki nógu öruggt, því að ef einhver kemst
yfir skeytið, þá hefur hann góðan tíma til
að prófa þennan fjölda möguleika. Líftími
leyndarmála getur verið langur, jafnvel
mörg ár eða áratugir. Þetta er leyst með
mun lengri aðgangsorðum, eða með skrám
með mörgum tugum eða hundruðum stafa.
Slík skrá er kölluð lykill. Tveir aðilar sem
vilja læsa sendingu með einföldum lykli
þurfa að skiptast á lyklum og þá er mikil
hætta á að lykill komist í rangar hendur.
Það er leyst á snilldarlegan hátt með
svokölluðum ósamhverfum lyklapörum.
Lyklapör og lyklakippur
Þá hefur hver notandi tvær lyklaskrár sem
eru búnar til samtímis og eru stærðfræði-
lega skyldar. Önnur er kölluð einkalykill
(private key) og hin er kölluð almennur
8
Tölvumál