Vísir - 05.02.1963, Blaðsíða 8

8
V í SIR . Þriðjudagur 5. febrúar 1963.
VÍSIR
Útgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson, Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
í lausasölu 4 kr. eint. - Síml 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Dagur i ævi Ivans
Rússneska skáldsagan Einn dagur í lífi Ivans
Denisovich er fyrir nokkrum dögum komin hingað til
lands í enskri þýðingu. Bók þessi kom út í nóvember
s.I. í Moskvu og birtist hún í helzta bókmenntatíma-
riti Sovétríkjanna Novy Mir. Fylgir það sögunni ,að
sjálfur Krúsév hafi lesið bókina og lokið á hana lofs-
orði.
Skáldsaga þessi fjallar um einn dag í ævi fanga,
sem dvelst í fangabúðum í Síberíu og situr hann í
fangelsi fyrir engar sakir. Vist hans þar er einungis
ávöxtur ranglætis stjórnarfarsins á Stalinstímanum og
ber vott um spillingu dómstólanna. Hefir höfundur-
inn gripið þar til atburða úr eigin ævi, því hann sat
8 ár í fangabúðum eftir styrjöldina fyrir þær einar
sakir að hafa látið ill ummæli falla um Stalin.
Það merkasta við skáldsögu þessa er ekki efni
hennar eða af hve mikilli list hún er rituð. Margar
betri sögur hafa verið ritaðar í Evrópu síðustu árin.
Það er fremur hitt, að hún skuli yfirleitt hafa verið
gefin út ít. Spyétríkjunum. Á dögum Stalins hefði út-
gáfa hennar verið óhugsandi og sú er ástæðan til þess
að tímaritið, sem birti hana, seldist upp í einni svipan.
Útgáfa bókarinnar sýnir í fyrsta lagi, að andlegt
líf í Sovétríkjunum er ekki lengur hneppt í þá fjötra,
sem því voru brugðnir þar til fyrir nokkrum árum.
En meginorsök þess að útgáfan hefir verið leyfð er
vitanlega sú, að í bókinni er lýst einhverjum skugga-
legasta kafla einræðisstjórnar Stalins. Lýsingin á
fangabúðardvölinni, hungrinu og kuldanum, er ein-
hver harðasti áfellisdómur yfir þriggja áratuga komm-
únistastjórn, þótt í skáldsöguformi sé. Bókin er þvi
innlegg í þá herferð núverandi valdhafa Sovétríkjanna
að sverta fyrirrennara sína sem þeir bezt geta. Hér er
birtu varpað á einn ómennskasta þátt kommúnisks
stjórnarfars, þannig að sú mynd, sem þar er dregin,
verður ekki véfengd.
En þó er þetta ekki mergur málsins.
! gær rikti Stalin, í dag ríkir Krúsév. En þær
fangabúðir, sem svo eftirminnilega er lýst í bókinni,
eru ekki horfnar. Enn svelta rússneskir þegnar í slík-
um helvítum á jörðu, flestir fyrir það eitt að vera
meiri föðurlandsvinir en þeir voru kommúnistar.
Fangabúðimar hans Ivans eru skilgetið afkvæmi þess
stjórnarfars, sem í Sovétríkjunum er enn að finna,
þótt foringjarnir hafi skipt um nafn. Þar ríkir nefni-
lega enn alræði öreiganna.
Og eftir nokkur ár kemur önnur bók um einn dag
í lífi Ivans Ivanoffs í bókabúðir.
Sá var ekki fangelsaður fyrir að efla níð um Stal-
in. Hann var fangelsaður fyrir að gagnrýna félaga
Krúsév.
Steinbeck og kona hans á
stéttinni fyrir framan húsið sitt
f Sag Harbor.
Síðan John Steinbeck hinn
kunni bandaríski rithöfundur
var sæmdur Nobelsverðlaunum
fyrir skömmu hefur fjöldi
blaðamanna reynt að ná tali af
honum. Hann tekur þeim auð-
vitað öllum með hinni stökustu
kurteisi, en lftið hafa þeir ann-
ars fengið upp úr honum í
blaðaviðtölum, því að skáldið
segir alltaf: — Ég get ekkert
talað um sjðifan mig, ég hef
ekkert að segja og upplifi sjálf-
ur fátt sem er f frásögur fær-
andi. Og ekki tekur betra við,
ef blaðamennirnir ætla að fá
hann til að fflósófera um heim-
inn og mannfólkið. Þá svarar
hann þeim út í hött og svör
hans koma svo á óvart, að
blaðamennirnir vita varla hvern
ig á að halda samtalinu áfram.
Steinbeck er nú sextugur og
býr með þriðju eiginkonu sinni,
sem hann kvæntist 1950. Þau
búa í litlu einbýlishúsi í Sag
Harbor á Long Island skammt
frá New York.
— Hér fæ ég að vinna í friði
segir Steinbeck. Svo fer ég mér
til afþreyingar á litlum bát út
á sjó, til þess að veiða eða til
að láta mig reka. Ég verð að
hafa sjó í kringum mig, annars
líður mér illa.
Þegar Steinbeck var yngri og
frægðin hafði ekki enn náð til
hans vann hann fyrir sér á ýms-
an hátt. Hann var sendill, bygg-
ingaverkamaður og næturvörð-
ur.
Þegar hann varð fyrst frægur
árið 1935 af bók sinni Tortilla
Flat (Kátir voru karlar) sagði
hann: „Ég hata vinsældir og
frægð, þau eyðileggja hvern rit-
höfund.
En nú verður hann að þola
frægðina eftir að Nóbelsverð-
launin hafa fallið honum í
skaut. Hann segir að frægðin sé
sér enn til hins mesta amá. IX-
við ströndina í Sag Harbor hef-
ur hann reist sér lítinn fiskikofa,
sem gegnir þó meir hlutverki
vinnustofu fyrir skáldið. Þar
skrifar hann bækur sínar. Á
borðinu liggja nokkrir vel ydd-
aðir blýantar og handritapappír
en við gluggann er stór kíkir,
með honum skoðar Steinbeck líf
fuglanna við ströndina og ferð-
ir skipanna. Hann sér oft af
fuglagerinu hvar fiskurinn held-
ur sig og fer þá oft til veiða.
Hann segist vera meiri fiski-
maður en rithöfundur.
Steinbeck segist vera þeirrar
Framh. á 10- síðu. i«i«
ulsd óhav mí>. ,.;)iv
Steinbeck fer úíKjáíl sjÖ áð
veiða. Hann stundar níikið sjó-
stangarveiðar.
Tvær kækvr í ssníðum